شماری از مراجع تقلید قم به تدریج مواضع خود را در خصوص کودتای انتخاباتی و سرکوب گسترده مردم معترض ابراز می کنند. در تازه ترین موارد آقایان صافی گلپایگانی و آیت الله شبیری زنجانی، در دیداری محرمانه آخرین تحولات کشور را بررسی کردند و آیت الله موسوی اردبیلی اعلام کرد که “نباید با استفاده از قوه قهریه اعتراضات مردم را ساکت کنیم.”
به گزارش خبرگزاری ها موسوی اردبیلی که در ملاقات برخی از اعضای شورای نگهبان با وی، ضمن اشاره به این که مسئولین انتخابات در برابر مردم مسئول می‌باشند، گفت: “اتفاقاتی که در این انتخابات رخ داد متأسفانه موجب تضعیف نظام شد در حالی که به راحتی امکان آن وجود داشت که قضایا حل شده و در یک مسیر منطقی قرار گیرد.”
وی همچنین تاکید کرد که “باید اشکالاتی را که معترضین به انتخابات وارد میکنند از آنها بشنوید و بخواهید که آنها را کتباً و همراه با استدلال‌های منطقی ارائه دهند.باید اجازه دهید که مردم حرف خود را بیان نمایند. هر اشکالی که وارد بود باید آن را قبول کرد و هر اشکالی که وارد نبود باید پاسخ آن به نحو مستدل و منطقی بیان شود.”
این مرجع تقلید که در دهه نخست پس از انقلاب ریاست دیوان عالی کشور را بر عهده داشت همچنین ضمن ابراز ناراحتی از خشونت‌های رخ داده و تاکید براینکه پاسخ‌ها باید به گونهای باشد که مردم را قانع سازد نه این که بدون تفاهم و با قوه قهریه بخواهیم اعتراض را ساکت نماییم، تاکید کرد “شورای نگهبان باید به نحوی جواب این اعتراضات را بدهد که در معرض اتهام قرار نگیرد.”
موسوی اردبیلی همچنین به شورای نگهبان توصیه کرد تا “مطالب خود را با مردم در میان بگذارید و اجازه دهید مردم در مورد آن قضاوت نمایند. از معترضین بخواهید که مطالب خود را مکتوب نمایند و آن را با مردم در میان بگذارند و شما نیز پاسخ آنها را در برابر افکار عمومی بیان نمایید. از این که مردم از این مطالب مطلع شوند نهراسید. چنانچه مطلب حقی گفته شد آن را بپذیرید و اگر مطلب باطلی عنوان شد پاسخ آن را به نحو منطقی بیان نمایید.”
آیت الله موسوی اردبیلی در عین حال با اشاره به اینکه “این اعتراضات را از سطح خیابانها به مجاری طبیعی آن بازگرداند و امنیت را در جامعه تأمین کرد”، گفت “راه جلوگیری از کشانده شدن اعتراضات به خیابانها این است که مجرایی جهت بیان اعتراضات معترضین قرار داده شود. باید اجازه داد که مطالب از طریق صدا و سیما یا اجتماعات قانونی مطرح شود و پاسخ آنها نیز از طریق وسائط ارتباط جمعی به سمع و نظر مردم رسانده شود.”
همین گزارش حاکی است که در روزهای اخیر تلاش‌های گسترده‌ای از سوی مراجع عظام تقلید برای حل مشکلات پیش‌آمده پس از انتخابات صورت گرفته و مراجع تقلید به صورت گسترده و کم‌سابقه ای به رایزنی و مذاکره در خصوص بحران پس از کودتای انتخاباتی پرداخته اند.
آیت الله یوسف صانعی پیشتر ضمن ابراز همدردی با خانواده های قربانیان فجایع اخیر و آرزوی سلامت و بهبودی برای مجروحان به خصوص دانشجویان دانشگاه تهران، شیراز، اصفهان وسایر شهرها، اعتراض مردم و دانشجویان را “درجهت احقاق حق” ارزیابی کرده و اعلام کرد که معترضان “خواهان رفع شبهه از انتخابات و آرای خود که حق آنان است، می باشند.”
آیت الله صانعی همچنین تأسف و تأثر شدید و انزجار خود را از عاملین سرکوب و خشونت علیه مردم معترض اعلام کرد.
حاکیت با تصرف آراء مردم مشروع نیست
آیت الله منتظری نیز در پیامی پیرامون نتایج انتخابات و حوادث پس از آن مشارکت گسترده مردم و جوانان در انتخابات را فرصت بزرگی برای برقراری رابطه حاکمیت با قشر جوانان دانست و افزود “متأسفانه از این بهترین فرصت بدترین استفاده شد.”
آیت الله منتظری به صراحت اعلام کرد که نتایج اعلام شده انتخابات را “هیچ عقل سلیمی آن را نمی پذیرد و بر اساس شواهد موثق تغییرات عمده ای در آرای مردم داده شده است.”
وی همچنین اعلام کرد که “حاکمیتی که بر اساس تصرف در آراء باشد هیچ نحو مشروعیت دینی و سیاسی ندارد.”
آیت الله منتظری در بخشی از پیام خود به همه مسئولان و دست اندرکاران و همچنین به مأمورین نظامی و انتظامی توصیه کرد که” دین خود را حفظ و آن را به دنیای دیگران نفروشند و توجه کنند که عبارت “المأمور معذور” در پیشگاه خداوند متعال به هیچ وجه پذیرفته نیست.”
وی خطاب به مقامات و ماموران نظامی و انتظامی گفت که “جوانان معترض را فرزندان خود دانسته و از برخوردهای خشن و غیر انسانی دست برداشته و با عبرت از سرنوشت گذشتگان، بدانند که دیر یا زود عاملین ظلم به مردم از کیفر و عقوبت دنیوی و اخروی مصون نخواهند بود.”
آیت الله منتظری در عین حال تاکید کرد که “در این زمان نمی توان با سانسور و قطع و محدود نمودن امکانات ارتباطی حقایق را از دید مردم پنهان نمود.”
جلسات غیر علنی، توصیه های علنی
مواضع انتقادی برخی از مراجع تقلید که پیشتر در شمار نزدیکان به جناح حاکم به شمار می امدند نیز در روزهای اخیر به وضوح نمایان شده است.
عصر روز شنبه خبرگزاری ایلنا گزارش داد که آیت الله صافی گلپایگانی و آیت الله شبیری زنجانی، در دیداری محرمانه آخرین تحولات کشور را بررسی کرده اند، اما از جزئیات این دیدار خبری در دست نیست.
آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی که خود زمانی دبیر شورای نگهبان را بر عهده داشت چند روز پیش در دیدار با برخی از اعضای شورای نگهبان که برای دیدار با مراجع به قم رفته اند تاکید کرد که “از حوادثی که بعد از انتخابات پیش آمده است بسیار متاثر و متاسف هستم و امیدوارم که به بهترین وجه مشکلات برطرف گردد.”
وی همچنین با تاکید براینکه “من مطالب مهمی را دارم که الان نمی‌توانم بیان نمایم” جلسه ای محرمانه با اعضای شورای نگهبان برگزار کرد که جزئیات آن منشر نشده است. او در بخش علنی این ملاقات تاکید کرد که “ما باید از همان ابتدای کاری می‌کردیم که جلوی این مطالب گرفته می‌شد؛ مواضع و سخنرانی‌ها و اظهارنظرها را تعدیل می‌کردیم و به هر حال الان باید با صفا و صمیمیت و رأفت و مهربانی مطلب را خاتمه دهیم.همه باید با احترام به قانون و عرف جامعه دست به دست هم داده و به بهترین وجه ممکن رفع مشکل کنیم و عقلای قوم و بزرگان کشور و انقلاب باید در این مقطع حساس، با درایت کامل این نزاع‌ها و خصومت‌ها را رفع نمایند.”
آطت الله صافی گلپایگانی همچنین گفت که “باید این قضایا به شکلی منطقی و مستدل طوری حل شود که تمام بحث‌ها و نزاع‌ها در این باره تمام گردد و اصرار به این نکته که به طرف مقابل بگوییم تو مقصری کار صحیحی نیست.”
آیت الله مکارم شیرازی نیز با صدور بیانیه‌ای درباره حوادث اخیر کشور تاکید کرد تا مشکلات از طریق منطق و عقل و توجه به آینده کشور و نظام برطرف شود. این مرجع تقلید افزود: “اضافه بر این قطعا باید کاری کرد که در آینده آتشی در زیر خاکستر باقی نماند، نامهربانی و بدبینی‌ها به حسن ظن و رقابت‌ها به رفاقت و همکاری همه گروه‌ها تبدیل گردد.”
وی همچنین طرفین را به خویشتن داری دعوت کرد اما تاکید کرد که “انتظار دارم تا با آرام‌تر شدن اوضاع راهکارهایی را که برای رسیدن به یک آشتی ملی به نظر می‌رسد مطرح کرده و از همه صاحب‌نظران برای حل آن کمک بخواهیم.”
