امید معماریان
دکتر شائول بخاش، همسردکتر هاله اسفندیاری، اتهامات روزنامه کیهان راکه درگزارش صفحه اول روز بیست ودوم اردیبهشت درخصوص خود و همسرش منتشر شده بود “مملو از اشتباه، دروغ وتحریف های تعمدی” خواند. این استاد تاریخ دانشگاه جورج میسون آمریکا، در پاسخ به آنچه این روزنامه آن را “ گزارش مستند کیهان: هاله اسفندیاری کیست؟” نامیده، آورده است: “به رغم آنکه مقاله «مستند» توصیف شده است، مملو از اشتباه، دروغ و تحریف های تعمدی است. نویسنده حتی توانائی آنرا نداشته که ساده ترین داده ها را به درستی نقل کند.”
روزنامه کیهان در گزارش خود خانم اسفندیاری را به “عامل سرویس اطلاعاتی اسرائیل در ایران” بودن، “فعالیت برای سازمان جاسوسی اسرائیل”، “صهیونیست یهودی” بودن، داشتن “نقش موثردرروزنامه آیندگان”، “گریختن و زندگی دراسراییل”، “ایجاد یک شبکه ارتباطی فیزیکال”، “ایجاد یک شبکه مخفی ورچوآل (تحت اینترنت)” و موادری ازاین دست متهم کرده است. این روزنامه همچنین نوشته بود که این محقق و مدیربخش خاورمیانه موسسه “وودروویلسون” عضو لابی اسراییل است و دربرگزاری کنفرانس هایی که درآن جورج بوش وکاندولیزارایس شرکت داشته اند، دست داشته است.
دکتر هاله اسفندیاری، طی سالهای گذشته بارها به ایران برای دیدن مادرخود که هم اینک 93 ساله وبیماراست، سفرکرده است. این محقق ایرانی-آمریکایی، ازجمله افرادی است که تلاش کرده با دعوت از اندیشمندان ومحققان ایرانی به ایالات متحده برای صحبت درخصوص وضعیت ایران، تصویر دقیق تری ازوضعیت ایران ارائه بدهد. رییس موسسه “وودروویلسون” که اسنفدیاری مدیربخش خاورمیانه آن است، نماینده سابق کنگره لی هامیلتون است که عضو گروه مطالعه عراق بود که به دستگاه بوش توصیه کرده بود به جای دنبال کردن ادبیات جنگ با ایران، با تهران مذاکره کند. درواقع یکی ازمعدود صداهایی که درواشنگتن درخصوص گفت وگو با ایران به جای جنگ با دولت تهران به گوش می رسد، ازجانب مسئولین این موسسه است که طی سالهای گذشته تلاش کرده اند، برخلاف نگاه های غیرواقعی به تحولات ایران، واقع بینی را به مسئولان دولت بوش توصیه کنند. اسفندیاری درچنین شرایطی است که دستگیر و گزارش امنیتی ازکیهان درمورد وی منتشر می شود. بخشی ازمطالبی که کیهان نقل کرده است پیش ازاین توسط سایت رجا نیوز، جزومحافل تندرونزدیک به دولت منشترشده بود.
کیهان همچنین همسرهاله اسفندیاری را متهم به همکاری با سیا کرده و نوشته: “از مهرماه 1345 شائول بخاش برای یک رشته ماموریت ها و آموزش های پنهان به ایالات متحده اعزام می گردد، این در حالی است که براساس اسناد موجود در کارگزینی «موسسه کیهان»، تا سال 1352 که «شائول بخاش» در آمریکا بوده است…”
دکتر شائول بخاش با تکذیب موارد مطرح شده توسط کیهان آورده است: “دروغ است که هاله اسفندیاری و شائول بخاش برای سازمان جاسوسی اسراییل کار کرده اند. انتساب جاسوسی برای موساد و یا هر سازمان دیگری کذب محض است. این ادعا یک دروغ باقی خواهد ماند ولو آنکه کیهان بارها و بارها آن را در مقاله هایش تکرارکند.” او همچنین اضافه کرده است که “نا درست است که شائول بخاش سردبیر کیهان بین المللی در سالهای 1340 و 1350 بوده است.”
همسرهاله اسفندیاری درپاسخ به این اتهام کیهان که در جلد هفدهم “اسناد لانه جاسوسی” با عنوان “رابطین خوب آمریکا” بخاش از معدود روزنامه نگاران خوب در ایران برای آمریکایی ها معرفی شده، گفته است: “در جلد هفدهم اسناد لانه جاسوسی نیامده است که شائول بخاش یک روزنامه نگار خوب برای آمریکا است. بلکه فقط آمده است که وی روزنامه نگار خوبی است.”
او همچنین تاکید کرده است: “هاله اسفندیاری و شائول بخاش صهیونیست نیستند و نا درست است که شائول بخاش «برای یک رشته ماموریت ها و آموزش های پنهانی» به آمریکا رفته است.” بخاش درتوضیح این بخش درمورد خود آورده است: “او ابتدا برای تحصیل فوق الیسانس به دانشگاه هاروارد در آمریکا و سپس برای ادامه تحصیل به دانشگاه آکسفورد در انگلیس رفت و در سال 1351 موفق به دریافت دکترای خوداز آن دانشگاه شد.”
دکتر بخاش افزوده است: “دروغ است که هاله اسفندیاری و همسرش «توسط سرویس جاسوسی موساد به «تیم داریوش همایون در روزنامه آیندگان» معرفی شدند. در واقع هیچ یک از این دو در جریان تاسیس این روزنامه نبوده اند و هرگز در این روزنامه کار نکرده اند و مطلبی در این روزنامه منتشر نکرده اند. زمانی که روزنامه آیندگان تاسیس شد آنها در ایران حضور نداشتند. دروغ است که هاله اسفندیاری «درمرداد 1358 به اسراییل گریخت». در واقع او چندین ماه قبل ایران را به مقصد انگلیس ترک کرده بود. هاله اسفندیاری هرگز در اسراییل زندگی نکرده حتی پای در آنجا نگذاشته است.”
او همچنین درمورد کتابی که کیهان ذکرکرده دکتربخاش درسال 1362 نوشته ومجله راه زندگی درمورخه 28/11/1362 صفحاتی ازنشریه خود را به آن اختصاص داده آورده است: “کتاب شائول بخاش در زمینه انقلاب ایران در سال 1364 منتشر شد و نه در سال 1361. بنابراین «مجله راه زندگی» نمی توانست صفحاتی از این کتاب را در شماره مورخه (28/11/1362) منتشر کرده باشد.” همسر هاله اسفندیاری همچنین این ادعای روزنامه کیهان را که نوشته او دراین کتاب “وعده فروپاشی جمهوری اسلامی ایران را در آینده نزدیک داده” رد کرده ونوشته است: “ شائول بخاش در هیچ جای کتاب خود نگفته است و حتی گمانه زنی نکرده است که جمهوری اسلامی در آینده نزدیک سقوط خواهد کرد.”
دکترشائول بخاش، استاد تاریخ دانشگاه جورج میسون آمریکا همچنین درپاسخ به برخی دیگر ازادعاهای روزنامه کیهان آورده است: “دروغ است که هاله اسفندیاری در سال های جنگ تحمیلی از اسراییل به آمریکا بازگشت زیرا او هرگز در اسراییل نبود. دروغ است که هاله اسفندیاری «بخش ایران» را در «لابی رسمی اسرائیل در ایالات متحده تاسیس» کرده. زیرا او هرگز برای لابی اسراییل کار نکرده است. دروغ است که هاله اسفندیاری «رییس اتاق ایران در لابی آیپک» بوده است. هاله اسفندیاری هرگز حتی یک سمینار برای « آی پک» برگزار نکرده است چه رسد به سمینارهای گوناگون. هاله اسفندیاری مسئول کنفرانس 2004 آیپک در زمینه برنامه اتمی ایران نبود. او هرگز جورج بوش، اهود اولمرت، هیلاری کلینتون، جان بولتون، کاندولیزا رایس و دیگران را برای سخنرانی در مجمع آیپک یا هیچ مجمع دیگری دعوت نکرده است. این جلسه که کیهان به آن اشاره می کند نمی توانسته «نقطه عطف فعالیت های صهیونیستی هاله اسفندیاری» باشد زیرا او هرگز چنین جلسه ای ترتیب نداده، در آن شرکت نکرده، و هیچ مطلبی درباره آن نمی دانسته است. هاله اسفندیاری بنابراین هیچ گونه ارتباطی با هیچ کارگاهی که به عنوان بخشی از این کنفرانس بوده، نداشته است.”
همسرمدیر برنامه خاورمیانه موسسه “وودروویلسون” درواشنگتن، ادعاهای این روزنامه را درخصوص ارتباط این موسسه با آیپک رد کرده وافزوده است: “بر خلاف ادعای نویسنده کیهان برنامه های مرکز ودروو ویلسون و برنامه هایی که توسط هاله اسفندیاری تهیه شده، «به پیشنهاد کمیته اسرائیلی آیپک تنظیم» نمی شوند. هدف نهایی برنامه هائی که هاله اسفندیاری تهیه کرده برای «انقلاب از درون» نبوده است. برنامه های مرکز ودروو ویلسون را آیپک تعیین نمی کند. پنج زن عراقی که همزمان با هاله اسفندیاری در کنفرانس 1384 شرکت کردند «هوادار اشغالگران» نبودند. آنها زنانی عراقی بودند در پی یافتن راه هایی برای باز سازی کشورشان. «باز سازی عراق» موضوع کنفرانس آنها بود. شرم اور است که نویسنده مقاله کیهان از این زنان وطن پرست عراقی که آنهارا نمی شناسد و حتی هرگز آنها را ندیده است این گونه سخن می گوید.”
دکتر شائول بخاش، همسردکتر هاله اسفندیاری محققی که هفته گذشته پس ازپنج ماه ممنوعیت ازترک کشور وبازجویی هایی طولانی، دستگیرشده است، درانتهای نامه خود درپاسخ به اتهامات روزنامه کیهان درگزارش منتشر شده صفحه اول خود آورده است: اتهامی پوچ و دروغین است که هاله اسفندیاری یکی از “عناصر اصلی اسراییل” و یا جاسوس موساد در جهت پیشبرد استراتژی “انقلاب مخملی” باشد. درواقع هاله اسفندیاری هرگز “ماموریت های مخفی” در ایران نداشته و یکی از “جاسوسان رسانه ای” درایران نبوده است. او هیچ نقشی در “ایجاد شبکه” میان دبی وآمریکا نداشته است. هیچ ارتباطی میان هاله اسفندیاری و رادیو فردا، روز آنلاین، ویا استخدام روزنامه نگار برای کار در پراگ وجود نداشته وندارد. این اتهامات خیال پروری است و واقعییت ندارد. تمامی اینها جعلیات شرم آور نویسنده روزنامه کیهان است. فهرست دروغ های کیهان بی شمار است ولی من به همین ها بسنده می کنم.
این استاد دانشگاه فعلی درامریکا وروزنامه نگارسابق درایران درآخردرخصوص روزنامه کیهان نوشته است: “تاسف آور است که کیهان یکی از دو روزنامه قدیمی ایران که هنوز منتشر می شود با آن سابقه طولانی و پر ابهت اجازه می دهد که این میزان دروغ در صفحاتش ظاهر شود.”
طی روزهای گذشته دستگیری این محقق ایرانی-آمریکایی اعتراضات فراوانی را مطبوعات غربی برانگیخته است. مقامات ایرانی علی رغم گذشت پنج روز ازاین دستگیری هنوز واکنشی نسبت به آن ازخود نشان نداده اند. با توجه به سابقه روزنامه کیهان درانتشار بخش هایی ازسوالات بازجویان که بعدها به عنوان محورهای پروژِه های اعتراف گیری به کار می برد، نگرانی عمده ای که درخصوص پرونده هاله اسفندیاری ابرازمی شود، تلاش مقامات امنیتی برای اعتراف گیری اجباری از وی است که با توجه به وضعیت سلامتی وکهولت وی، می تواند بسیار خطرناک باشد. این موضوعی است که پیش ازاین دربیانیه ای که توسط همسر وی ومدیر موسسه وودروویلسون انتشار یافته بود، مورد تاکید قرارگرفته بود.
دیگرمنابع:
- “گزارش مستند کیهان: هاله اسفندیاری کیست؟ “
www.kayhannews.ir/860222/14.HTM
- “سرپل صهیونیست ها” را گرفتیم!، روزآنلاین، 21 اردیبهشت:
www.roozonline.com/archives/2007/05/004393.php
- بیانیه دیده بان حقوق بشر درخصوص دستگیری هاله اسفندیاری ودانشجویان:
hrw.org/persian/docs/2007/05/12/iran15915.htm
- یاداشت رجا نیوزدرباره هاله اسفندیاری