مراسم بزرگداشت پنجاه سال فعالیت حقوق بشری عبداکریم لاهیجی، از قدیمی‌ترین فعالان حقوق بشر ایرانی روز ۲۳ آذر با حضور شیرین عبادی، شهردار شهر هانوفر در آلمان و جمعی از فعالان حقوق بشری، مدنی و سیاسی ایرانی و آلمانی برگزار شد.
روز دهم دسامبر، برابر با بیستم آذر، در تقویم سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی حقوق بشر نام‌گذاری شده است. این مناسبت پس از تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشراز سوی مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۴۸ میلادی رسمیت یافت.
برن اشتاو، شهردار شهر هانوفر آلمان که این مراسم در آنجا برگزار شد، در سخنرانی خود به مناسب فعالیت‌های حقوق بشری عبدالکریم لاهیجی با تاکید بر اینکه مهم‌ترین مساله در حقوق بشر اجرا و عمل کردن به اصول آن است گفت عبدالکریم لاهیجی از جمله فعالانی است که به صورت عملی بخشی از زندگی خود را برای فعالیت‌های حقوق بشری گذاشته.
آقای اشتاو در ادامه توضیح داد که با وجود گام‌های فراوانی که در آلمان برای ارتقای وضعیت حقوق بشر برداشته شده، هنوز مردمان زیادی به خاطر رنگ پوست و‌نژاد و به خاطر اینکه از فرهنگ دیگری می‌آیند مورد بی‌احترامی قرار می‌گیرند.
شهردار هانوفر سپس نسخه‌ای از کتاب قانون اساسی آلمان و کتابی در مورد شهر هانوفر رابه عنوان هدیه به عبدالکریم لاهیجی تقدیم کرد.
دکتر لاهیجی در پاسخ با اشاره به اینکه هنوز برای تثبیت حقوق بشر به زمان زیادی نیازستِ ابراز امیدواری کرد که روزی در آلمان شرایطی به وجود آید که هر نوزاد متولد، صرف نظر از اینکه پدر و مادر او چه کسی هستند بتواند یک شهروند آلمانی محسوب شود.
تجلیل عبادی ازلاهیجی
شیرین عبادی که در سال ۲۰۰۵ جایزه انگشتر آزادی را در شهر هانوفر دریافت کرده بود، سخنران بعدی بود که با نشان دادن انگشتر خود گفت این یکی از ارزشمند‌ترین جایزه‌هایی بوده که در سالهای گذشته دریافت کرده است.
خانم عبادی، حقوقدان و برنده ایرانی جایزه جهانی نوبل صلح،سپس به فعالیت‌های حقوق بشری دکترلاهیجی پرداخت و از جمله گفت “در اثر پایمردی و اعتقاد آقای لاهیجی بود که حقوق بشر در ایران که ابتدا یک شمع لرزان بود تبدیل به خورشیدی درخشان شد”.
خانم عبادی با اشاره به مشکلات تاریخی حقوق بشر در ایران و بر شمردن ویژگی‌های یک فعال حقوق بشر، مانند شجاعت و نهراسیدن از فعالیت، از عبدالکریم لاهیجی به عنوان شخصی نام برد که در سخت تری شرایط بدون واهمه و با هزینه‌های هنگفت به فعالیت‌هایش ادامه داده است.
او سپس به مرور فعالیت‌های حقوق بشری آقای لاهیجی پرداخت و گفت: “دکتر لاهیجی بعد از مدت‌ها زندگی مخفی وقتی به فرانسه آمد ابتدا به عنوان یک کارمند ساده در یک اداره پناهندگی مشغول به کار شد و به تدریج جایگاه بین المللی خود را در زمینه حقوق بشر ارتقا داد”.
این فعال حقوق بشر در ادامه سخنان خود همچنین از وکلا و مدافعین حقوق بشر زندانی در ایران مانند محمد سیف‌زاده، عبدالفتاح سلطانی و محمد صدیق کبودوند یاد کرد.
سوابق فعالیت‌های حقوق بشری
عبدالکریم لاهیجی از جمله قدیمی‌ترین فعالان حقوق بشر ایرانی است که اخیرا در سی و هشتمین کنگره فدراسیون جهانی جوامع حقوق بشر، به عنوان رئیس این سازمان انتخاب شد.
فدراسیون جهانی جوامع حقوق بشر، در سال ۱۹۲۲ تاسیس شده و جوامع حقوق بشری بیش از ۱۰۰ کشور جهان در آن عضویت دارند.
عبدالکریم لاهیجی پیش از انتخاب به ریاست فراگیر‌ترین و قدیمی‌ترین سازمان حقوق بشری جهان، به مدت ۱۵ سال نایب رئیس این فدراسیون بود.
آقای لاهیجی همچنین رئیس جامعه حقوق بشر در ایران است که همراه با کانون مدافعان حقوق بشر به ریاست شیرین عبادی، عضو فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر هستند.
این فعال حقوق بشر و وکیل سابق دادگستری در ایران پیش از انقلاب اسلامی ۵۷ وکالت بسیاری از زندانیان سیاسی از جمله آیت‌الله طالقانی، شاپور بختیار، داریوش فروهر و به‌آذین را بر عهده داشت.
لاهیجی: از ۱۲ سالگی تصمیم گرفتم وکیل شوم
عبدالکریم لاهیجی در سخنرانی خود در مراسم بزرگداشت پنج دهه فعالیت‌های حقوق بشری‌اش منشاء علاقه خود به فعالیت‌های حقوقی را به روزهای بعد از کودتای ۲۸ مرداد بازگرداند.
او گفت که وقتی در سن ۱۲ سالگی عکس مصدق را در دادگاه نظامی نشسته میان دو سرهنگ دیده از اینکه چرا باید او را در دادگاهی نظامی محاکمه کنند متعجب شده و همان موقع تصمیم گرفته آنقدر تحصیل کند که بتواند وکیل دادگستری شود.
آقای لاهیجی گفت که زندگی در یک خانواده سنتی که از قبل برای فرزندانشان تصمیم می گیرند چکاره شوند، دشواری های زیادی را در راه رسیدن به هدف به او تحمیل کرده است.
او گفت وکالت برای او نوعی فلسفه زندگی بوده است. او افزود سه عامل برگزاری کنفرانس جهانی حقوق بشر در تهران قبل از انقلاب، آشنا شدن با سازمان‌های مردم نهاد جهانی و مرگ مارتین لوترکینگ بر عزم او برای رسیدن به هدفش تاثیر گذار بوده‌اند.
آقای لاهیجی همچنین گفت در دهه‌های بعدی زمانی که به صورت جدی شروع به کار کرده، فعالیت‌هایش را با دو شعار “اعاده صلاحیت عام دادگاه‌های دادگستری” و “استقلال واقعی کانون وکلای دادگستری” آغاز کرده است.
این فعال با سابقه حقوق بشر در بخش دیگری از سخنانش گفت هنگامی که او و همکارانش در اوایل انقلاب، فعالیت‌های حقوق بشری خود را شروع کردند، مخالفان نظام با اعدام سران نظام پیشین موافق نبودند؛ موضوعی که شیرین عبادی نیز در سخنرانی خود بر آن تاکید کرده بود.
پیام نسرین ستوده به لاهیجی
سخنران بعدی این مراسم مراسم، حمید حمیدی، پژوهشگر و فعال حقوق بشر بود که با تقدیر از فعالیت‌های دکتر لاهیجی از او به عنوان کسی یاد کرد که پنجاه سال، بدون وقفه زندگی خود را برای تحقق عدالت و حقوق بشر در اختیار مظلومان قرار داده است.
آقای حمیدی همچنین پیشنهاد کرد روز ۱۴ دسامبر که روز بزرگداشت فعالیت‌های حقوق بشری آقای لاهیجی است به عنوان “روز عدالت و دادخواهی” در تقویم ایرانیان به نام دکتر عبدالکریم لاهیجی به ثبت رسانده شود.
در این مراسم نمایندگان برخی از تشکل‌های سیاسی و مدنی از جمله حزب دمکرات کردستان ایران نیز در سخنانی از فعالیت‌های عبدالکریم لاهیجی قدردانی کردند.
همچنین افروز مغزی، از وکلای مدافع دادگستری به نمایندگی از نسرین ستوده و محمد اولیایی‌فر پیام‌های آن‌ها را برای مراسم بزرگداشت آقای لاهیجی قرائت کرد.
خانم ستوده در پیام خود گفته بود: “بدون شک افراد فرهیخته‌ای چون عبدالکریم لاهیجی در راه عدالت‌طلبی متحمل سختی های فراوانی شدند، اما هیچگاه عقب نشینی نکردند.تردیدی ندارم وجود افرادی مانند عبداکریم لاهیجی باعث می‌شود ما با امید و روشن بینی بیشتری به راهمان ادامه دهیم.”
هادی قائمی، سخنگوی کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران نیز از طریق اسکایپ فعالیت‌های حقوق بشری آقای لاهیجی ارج نهاد و گفت: “او بخشی از تاریخ معاصر ایران است. دکتر لاهیجی در شرایطی فعالیت حقوق بشری را از سر گرفت که گفتمان حقوق بشر کاملا در حاشیه بود، به همین جهت قبل و بعد از انقلاب متحمل هزینه های زیادی شد.”
دایان علایی، نماینده جامعه بهاییان ایران هم در سخنانی گفت که آقای لاهیجی اولین فعال حقوق بشر ایرانی بود که با شجاعت از حقوق جامعه بهاییان ایران دفاع کرد.
شخصیت‌های دیگری نیز مانند مهرانگیز کار پیام هایی به مراسم بزرگداشت فعالیت‌های حقوق بشری آقای لاهیجی فرستاده بودند.
در پایان این مراسم لوح تقدیری از طرف کانون دفاع از حقوق بشر ایران به آقای لاهیجی تقدیم شد.
