سایت انجمن فارین پالیسی [سیاست خارجی] که از نیویورک منتشر می شود در آخرین شماره خود با چند روزنامه نگار زن ایرانی مصاحبه هائی انجام داده و به معرفی آن ها و فعالیت هایشان پرداخته است.
مصاحبه ای که در ادامه می آید آقای رضا اخلاقی با گلناز اسفندیاری، دبیر رادیو فردا انجام داده است.
در ایران به دنیا آمدید؟ چند وقت آنجا زندگی کردید؟
من متولد و بزرگ شده تهران هستم، اوایل دهه ۱۹۹۰ برای تحصیل در پراگ ایران را ترک کردم. پیش از پیوستن به رادیو آزاد اروپا هر سال به ایران بر می گشتم تا خانواده ام را ملاقات کنم. از آن زمان دیگر برنگشته ام چون خطر زندانی شدن نوسط حکومت وجود دارد، چرا که سابقه بازداشت اعضای رسانه ها شامل خبرنگاران رادیو اروپای آزاد وجود دارد.
چه مدتی است در رادیو اروپای آزاد مشغول به کار هستید؟ نقشی که بر عهده دارید چیست؟
ده سال است با رادیو اروپای آزاد کار می کنم. اوایل پیش از آنکه به عنوان برنامه ساز به بخش فارسی بروم به طور مختصر با واحد اطلاعات کار می کردم. بعد ها به عنوان خبرنگار به اتاق خبر رادیو اروپای آزاد منتقل شدم پیش از آنکه میز آسیا را هدایت کنم. در سال ۲۰۰۷ سردبیر رادیو فردا شدم. در حال حاضر خبرنگار ارشد در اتاق خبر هستم و دبیر وبلاگ نامه های تهران.
لطفا راجع به تحصیلتات بفرمایید.
من فوق لیسانس روانشناسی بالینی از دانشگاه چارلز دارم.
چطور شد وارد روزنامه نگاری شدید؟ شما حوزه به خصوصی را پوشش می دهید؟
من همیشه به اخبار توجه داشتم. زمانی که در پراگ درس می خواندم رادیو ارو.پای آزاد داشت بخش فارسی را کلید می زد. بلافاصله برای گرفتن شغل اقدام کردم و به اندازه کافی خوش شانس بودم که استخدام شوم. زمانی که در پراگ بودم به طور عمده حوزه ایران و افغانستان و همچنین حقوق بشر و موضوعات زنان را پوشش می دادم. در ساخت چندین مستند برای تلویزیون چک مشارکت کردم، یکی از آن ها وضعیت هائیتی پس از زلزله بود. این روزها بیشتر سیاست ایران را پوشش می دهم، بحران اتمی وضعیت رسانه ها و کشمکش ها میان تهران و واشنگتن.
وبلاگ “نامه هایی از تهران” چگونه ساخته شد و چه مسائلی را پوشش می دهد ؟
ایده اصلی از سوی دبیرم پس از تظاهرات ضد حکومتی و خیزش جنبش سبز در سال ۲۰۰۹ مطرح شد. ما اطلاعات بسیاری از شهروند-ژورنالیست ها و مخاطبانمان می گرفتیم. وبلاگ به نظر راه سریع و خوبی برای پوشش اطلاعات اپوزسیون و وبلاگ های تندرو ها می آمد. در نامه های تهران خیلی کوشش کردم از موضوع هسته ای و تیترهای معمولی فراتر روم و به سراغ سوژه هایی بروم که معمولا یا زیر صفر هستند یا توجه اندکی در رسانه های غرب به آن می می شود، همچون وبلاگستان پر جنب و جوش، بحث ها و مبارزات در رسانه های اجتماعی، گرفتاری زندانیان سیاسی و شکاف و تفاوت ها میان مخافظه کاران، شوخی های سیاسی و خیلی موضوعات دیگر. کاملا موفقیت آمیز بود. نامه هایی از تهران دو بار به فینال جایزه روزنامه نگاری انلاین راه یافته است.
شما به جز فارسی به چندین زبان اروپایی ( انگلیسی، فرانسه، چک و ایتالیایی ) صحبت می کند. چه عواملی باعث شد تا چند زبان را فراگیرید.
به دلایل فرهنگی، فکری، عملی و همچنین احساسی چند زبان را فرا گرفتم. من در خانواده ای بزرگ شدم که فرانسوی می دانست. به دبیرستان فرانسوی رازی رفتم، زبان های دیگری که صحبت می کنم را بعدا یاد گرفتم. یک ضرب المثل چک می گوید: هر چه زبان های بیشتری بدانید، بیشتر آن کسی می شوید که هستید. فکر می کنم یادگیری زبان های گوناگون افق دید آدمی را گسترش می دهد.
چه افرادی در کار روزنامه نگاری برای شما الگو بودند؟
خیلی از همکاران من در رادیو اروپای آزاد در موقعیت خطرناک کار کرده اند، آن ها اغلب از سوی رژیم سرکوب گر در بسیاری از کشورها هدف حمله قرار گرفتند. آن ها همچنان خود را وقف حرفه شان می کنند و حاضر هستند ایثار کنند تا گزارششان در بیاید. این برای من بسیار الهام بخش بوده است.
به عنوان یک زن ایرانی که با سازمان بین المللی خبری آمریکایی کار می کنید، مهمترین چالش هایی که با آن مواجه شدید چه بوده است؟
گزارش نویسی از تحولات در ایران بدون حضور در آن سرزمین یک چالش است. من همیشه باید خیلی خلاق و به دنبال منابع اطلاعاتی جایگزین باشم. تماس با منابع و مردم عادی هم به دلایل امنیتی یک چالش به شمار می آید. به عنوان یک روزنامه نگار به ندرت به عنوان یک زن به خودم نگاه می کنم، با این وجود ما هنوز در دنیای مردان زندگی می کنیم. زن ها اغلب باید بیشتر کار کنند تا خودشان را ثابت کنند. رادیو اروپای آزاد فرصت های یکسانی را عرصه می کند، و شماری از مدیران سرویس ها و مدیران ارشد زن هستند. هنوز به عنوان دبیر در رادیو فردا با برخی مقاومت ها از سوی همکاران ایرانی مواجه هستم – مردان و زنان – که خیلی با این موضوع راحت نیستند که توسط یک زن هدایت شوند. به ویژه کسی که از آن ها جوانتر هم هست. هنوز هم کلیشه ها، تعصبات و تصورات غلطی وجود دارد مانند اینکه یک زن روزنامه نگار باید تنها اخبار حقوق بشر را پوشش دهد و گزارش سیاسی و موضوعات سیاست خارجی در قلمرو مردان بماند.
آیا مادر هستید؟
نه مادر نیستم اما سرپرستی یک بچه در هند را بر عهده دارم.
به نظرتان بهار عرب چقدر بر وضع زنان در دنیای عربی/اسلامی تاثیر گذار است؟ آیا خوش بین هستید؟
علی رغم مقایسه هایی که برخی با انقلاب ۱۹۷۹ در ایران می کنند من خوش بینی محتاطانه ای دارم. در کوتاه مدت موانعی وجود خواهد داشت اما در بلند مدت گمان می کنم تغییرات برای زنان در دنیای عرب مثبت خواهد بود.من افتخار و خوشبختی ملاقات با تنی چند از زنان شجاعی که در خط مقدم تظاهرات در کشورهایشان، همچون تونس و مصر بوده اند را داشته ام. و می توانم بگویم آن ها در خصوص خواسته هایشان برای تغییر و مطالبتشان برای حقوق بیشتر بسیار مصمم هستند.
تصویری که از ایران ده سال بعد در ذهن دارید چگونه است؟
رخداد ها در ایران غیر قابل پیش بینی هستند، اما این امید را دارم که ایران جایی خواهد شد که شهروندان آزادانه زندگی کنند، جایی که کسی به خاطر عقاید، باورها، نوشته ها و فعالیت های سیاسی اش زندانی، شکنجه و اعدام نشود. و در نهایت ایران جایی خواهد بود که جوانان قادر خواهند بود به آینده امید داشته باشند.
منبع: انجمن سیاست خارجی
