ولایتی رفت، جلیلی آمد

همزمان با آغاز دور جدید مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ به منظور رسیدن به توافق نهایی تا پایان تیرماه در وین آغاز کرده اند، آیت اله خامنه ای با تغییر اعضای شورای راهبردی روابط خارجی، سعید جلیلی و احمد وحیدی را جایگزین علی اکبر ولایتی و علی شمخانی کرد.ولایتی در حال حاضررئیس مرکزتحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت و شمخانی  دبیرشورایعالی امنیت ملی است

بنا به گزارش رسانه های داخلی، در حکم آیت الله خامنه ای که خطاب به کمال خرازی، رئیس این شورای مشورتی صادر شده، آمده است: “نظر به ضرورت تکمیل اعضای شورای راهبردی روابط خارجی، آقایان: دکتر سعید جلیلی، دکتر ابراهیم شیبانی، حسین طارمی، مهدی مصطفوی اهری، سردار احمد وحیدی بعنوان اعضای جدید آن شورا با ریاست جنابعالی منصوب می شوند. با توجه به تجربیات دوره ی گذشته و نقش این شورا در یاری رساندن مسئولان برای تصمیم گیریهای کلان و بهره مندی از نخبگان در این عرصه، امید است در دوره ی جدید شاهد حضور موثرتر آن شورا در وظائف محوله باشیم”.

ترکیب سابق این شورا را علی اکبر ولایتی، علی شمخانی، محمد شریعتمداری، محمد حسین طارمی و کمال خرازی به عنوان رئیس تشکیل می دادند که در دوره جدید، علاوه بر افزایش تعداد اعضاء، جای ولایتی و شمخانی را سعید جلیلی و احمد وحیدی گرفته اند.

این تغییرات در حالی در آستانه مذاکرات وین صورت گرفته که اگر چه شورای راهبردی روابط خارجی، شورایی تشریفاتی و فاقد قدرت اجرایی است، اما ترکیب جدید آن می تواند پیام تازه ای به جهان مخابره کند.

شورای راهبردی روابط خارجی که در سال ۸۵ تشکیل شد، همواره از سوی محمود احمدی نژاد مورد بی اعتنایی بود اما چندی قبل، با تغییر در شورای عالی امنیت ملی، برخی از سایت های هوادار دولت خواستار احیای این شورا در دولت یازدهم شدند.

در همین باره، سایت عصر ایران نوشته بود: “شورای راهبردی روابط خارجی به عنوان یک شورای مهم فراقوه ای که مستقیماٌ زیر نظر مقام اول کشور تشکیل شد هر چند در کشور ما تجربه ای نوپا و شاید هم دیرپا محسوب می شد اما در دیپلماسی بین الملل و در کشورهای مختلف چنین شورایی مرکز اصلی تصمیم سازی های سیاست خارجی برای اجرا توسط وزارت خارجه آن کشورها به شمار می رود. انتخاب به جا و درست در تلفیق حضور نیروهایی با تجربه طولانی دیپلماسی در کنار مردانی با تجربه اقتصادی و امنیتی نوید حضور شورایی استراتژیک بود که بتواند نه تنها نقش خود را به عنوان بازوی مشورتی رهبری در این حوزه مهم به خوبی ایفا کند بلکه خروجی موثرتری در روند تعاملات بین المللی ایران و شاخه های مختلف سیاست خارجی داشته باشد.اما برآیند بررسی ها پس از گذشت 7 سال نشان می دهد این شورا هنوز در رسیدن به جایگاه واقعی خود راه درازی در پیش دارد”.

این سایت افزوده بود: “ در حالی که ۲ نفر از اعضای این جمع ۵ نفره با قرار گرفتن در پست های اجرایی حساسی همچون دبیری شورایعالی امنیت ملی و معاونت اجرایی رئیس جمهور عملا از فرصت کافی برای حضور در این شورا برخوردار نیستند تقریباٌ باید دوره اول این شورا را پایان یافته تلقی کرد اما باید دید با توجه به حضور چهره های کارکشته دیگری که اکنون از کار اجرا در حوزه دیپلماسی فراغت یافته اند و با توجه به بررسی عملکرد اولین دوره فعالیت این شورا رهبری انقلاب چه افرادی را برای دوره جدید منصوب خواهند کرد و فعالیت های جدیدی را در دستور کار قرار خواهند داد”.

رسانه های نزدیک به جبهه پایداری و راست گرایان که به دلیل حمله علی اکبر ولایتی به جلیلی در زمان مناظره های انتخاباتی از او دل خوشی ندارند و وی را در شکست آنچه که “گفتمان مقاومت” می نامند، مقصر می دانند، همگی تیتر “ولایتی رفت، جلیلی آمد” را برای این خبر برگزیده و به این نحو خرسندی خود از این تغییر را نشان داده اند.

خبرگزاری آنا هم در تحلیلی با عنوان “احیای شورای راهبردی روابط خارجی، نقش‌آفرینی برخلاف دوران احمدی‌نژاد؟”، در اینباره نوشته است: “شورای راهبردی روابط خارجی در حالی از سوی مقام معظم رهبری با تحول جدی مواجه شد که علی‌رغم گذشته در مسیر تاثیرگذاری قرار گیرد. از برآیند بررسی‌ها از عمر ۸ سال گذشته این شورا، به نظر نمی‌رسد که تا کنون به جایگاه واقعی خود دست یافته باشد. شاید به این دلیل که شکل‌گیری این شورا چندان با استقبال دولت وقت روبرو نشد. پس از تشکیل و ساماندهی ساختار آن، مسئولان ارشد نظام طی درخواست هایی از آنها خواستند زمانی را برای برگزاری جلسه با آنها اعلام کنند.به دنبال این درخواست‌ها، آیت‌الله شاهرودی، رئیس قوه قضائیه و حدادعادل، رئیس مجلس، نشست‌هایی با آنان ترتیب دادند و راهکارهای تعامل با این تشکل جدید را بررسی کردند. در این میان تنها رئیس قوه ای که از دادن وقت ملاقات به اعضای شورای راهبردی خودداری کرد احمدی نژاد بود. اکنون به نظر می‌رسد این شورا با ترکیب جدید و البته همان رئیس قبلی یعنی کمال خرازی، وزیر اسبق امورخارجه، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷، استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران‎ تصمیم داشته باشد اقدامات جدیدی را در راستای دستیابی به منافع کشورمان انجام دهد”.

آنا افزوده: “با این وصف، باید منتظر ماند و دید اعضای جدید شورای راهبردی روابط خارجی به عنوان نهادی فراقوه‌ای، چه کمکی به دستگاه دیپلماسی کشورمان در دولت یازدهم می‌کنند و پس از یک دوره منفعل ماندن در دولت محمود احمدی‌نژاد، چه نتایجی را در کارنامه خود ثبت خواهند کرد و از سوی دیگر باید دید دولت روحانی که اکنون مهمترین کارویژه خود را دیپلماسی و حل بن‌بست تحریم‌ها و مساله هسته‌ای قرار داده، چگونه تعاملی با این شورا خواهد داشت”.

سایت فرارو نیز به ذکر بیوگرافی چهره های شورای راهبردی روابط خارجی پرداخته و درباره جلیلی نوشته است: “سعید جلیلی، مسئول مذاکره کننده هسته‌ای و دبیر شورای عالی امنیت ملی در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد است. جلیلی یکی از منتقدان جدی روند پیگیری پرونده هسته‌ای کشورمان از سوی دولت جدید است. با وجود این به نظر می‌رسد رهبری تصمیم دارند با گنجاندن سلایق مختلف در موضوعات مهم دیپلماسی، جامع‌نگری و نوعی توازن در این موضوعات را به وجود آورند”.

در ادامه معرفی چهره های این شورا نیز آمده است: “ابراهیم شیبانی رئیس کل بانک مرکزی دولت خاتمی در سال ۱۳۸۲ است که در دولت احمدی‌نژاد هم ماند و همچنین سفیر ایران در اتریش از اردیبهشت ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ بود. همچنین حسین طارمی از اعضای دیگر این شورا در حکم جدید رهبری است. طارمی در دوره قبل این شورا نیز حضور داشت. وی تنها عضو روحانی آن به حساب می‌آید که در مدرسه حقانی قم درس خوانده است. طارمی پیش از این در معاونت سیاسی صدا و سیما و سپس در وزارت خارجه بود. وی دو دوره سفیر ایران در چین و عربستان شد و در حادثه‌ای در عربستان سعودی تعدادی از اعضای خانواده خود را از دست داد. مهدی مصطفوی اهری، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بود که سابقه‌ای در این شورا ندارد، ولی برای این دوره شورای راهبردی روابط خارجی از سوی رهبر انقلاب به عنوان یکی از اعضا معرفی شد. سردار احمد وحیدی عضو دیگر این شورا است. وی از فرماندهان نظامی ایران و وزیر دفاع سابق جمهوری اسلامی ایران در زمان دولت دهم است. وحیدی ازجمله فرماندهان ارشد سپاه پاسداران در طول جنگ ایران و عراق و سالهای پس از آن است که مسئولیت های مهمی از قبیل فرماندهی قرارگاه‌های عملیاتی و اطلاعاتی سپاه، فرماندهی نیروی قدس، معاونت طرح و برنامه و امور بین‌المللی وزارت دفاع، جانشین وزیر دفاع در زمان دولت هشتم ایران، ریاست کمیسیون سیاسی، دفاعی و امنیتی مجمع تشخیص مصلحت نظام (از اسفند ۱۳۹۰)، ریاست کارگروه سیاسی، دفاعی و امنیتی دولت نهم در تدوین برنامه پنجم توسعه ایران را برعهده داشت. وحیدی از ۵ مهر ۱۳۹۲ تاکنون با حکم سرلشکر حسن فیروزآبادی، به سمت رئیس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح ایران منصوب شده است”.