مهرزاد فرهودی
در حالیکه تحلیل و بررسی انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم به بحث روز رسانه های ایرانی تبدیل شده است، روز گذشته آیت الله منتظری در پاسخ به پرسش “روز” درباره احتمال نامزدی مجدد آقای خاتمی و برخی درخواست ها از ایشان برای نامزدی در انتخابات دوره آتی ریاست جمهوری تأکید کرد نظراتش درباره آقای خاتمی همان چیزی است که در 13 رجب سال 76 مطرح کرده است .
بنا به این گزارش آیت الله منتظری در پاسخ به سوالی درباره روند اصلاحات در دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی گفت : “نظراتم در مورد روند اصلاحات و یا بعضاً انتقادهایم به آنها و یا حجه اسلام و المسلمین جناب آقای خاتمی در سخنرانی 13 رجب و نیز در پاسخ به نامه ایشان به عنوان «نامه ای برای فردا» و بعضاً مصاحبه ها ذکر شده است.“
این مرجع تقلید همچنین درباره انتخابات ریاست جمهوری آتی و در پاسخ به این پرسش که نظرشان نسبت به نامزدی احتمالی آقای عبدالله نوری در این انتخابات چیست گفت: “درباره انتخابات ریاست جمهوری فعلاً نظری ندارم.“
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: “ولایت فقیه مثل ولایت امیرالمومنین (ع) باید نظارت بر کشور داشته باشد، نظارت بر احزاب داشته باشد، نظارت بر دولت داشته باشد؛ اما نه اینکه در همه جا دخالت کند. در جمهوری اسلامی دولت باید مستقل باشد؛ یعنی دولت باید بتواند کار بکند. من یکی از اشکالاتم به آقای رئیس جمهور آقای خاتمی واقعا این است، من پیغام هم دادم نمی دانم به ایشان گفته اند یا نه، البته ایشان با من ارتباطی ندارند، اما من اول که انتخاب شدند برایشان پیام دادم، بعد هم به ایشان پیام (شفاهی) دادم که این طور که پیش میروید نمی توانید کار کنید. یک نفر رئیس دولت اگر وزرایش، استاندارهایش، با او هماهنگ نباشند یک قدم نمی تواند بردارد. من پیغام دادم که من اگر جای شما بودم میرفتم پیش رهبر میگفتم: شما مقامت محفوظ، احترامت محفوظ، ولی 22 میلیون مردم به من رای دادند، به من هم که رای دادند این 22 میلیون همه میدانستند که رهبر کشور به کسی دیگر نظر دارد. دفترشان و خودشان و همه شخص دیگری را تایید میکردند؛ [اما] 22 میلیون آمدند به ایشان رای دادند. معنایش این است که ما آن تشکیلات را قبول نداریم. رای این 22 میلیون معنایش این است که ما آن را که شما میگویید قبول نداریم، ایشان قاعده اش این بود میرفت پیش مقام رهبری میگفت شما احترامت محفوظ، 22 میلیون به من رای دادند، از من انتظارات دارند و اگر بنا بشود که بخواهید در وزرای من، در استاندارهای من دخالت بکنید و افرادی را به من تحمیل کنید من نمی توانم کار بکنم. بنابر این من ضمن تشکر از مردم استعفا میدهم، به مردم میگویم: ایها الناس میخواهند در کار من دخالت کنند. قاعده این بود که به این صورت عمل نماید.“
آیت الله منتظری در ارتباط با دستگاه امنیتی کشور تاکید کرد: “مردم از وزرا هم انتظارات دیگری داشتند. من برای آقای دری هم که وزیر اطلاعات شد، پیغام دادم که مشکل وزارت اطلاعات فقط وزیرش نبود، اصلا بافت وزارت اطلاعات خراب است. در عین حالی که در اطلاعات آدمهای خوب، آدمهای علاقه مند و متدین نیز وجود دارد. ما خودمان طرفدار تشکیل اطلاعاتیم. شما مبانی فقهی من را مطالعه کنید، در جلد چهارم یک فصلش به طور مفصل راجع به “اطلاعات ” است -به طور جداگانه هم چاپ شده است. آقای سراج (وقتی که رئیس کمیته بود) آن را چاپ کرد - اما اطلاعات باید روی اساس باشد نه این کارهایی که میکنند. به ایشان پیغام دادم که اطلاعات بافتش خراب است . اگر بناست همان معاونها و همان کادر باشند و جنابعالی فقط ماشین امضا باشی و در اطاق وزارتخانه بنشینی هر چه معاونها و مدیر کل ها آوردند امضا کنی بدان کلاهت پس معرکه است. آنچه مردم از تو میخواهند این است که اصلا بافت آنجا را عوض کنی، اطلاعاتی که هماهنگ با مردم باشد; نه یک آدمهای ناجور، آدمهایی که میخواهند پرونده برای افراد درست کنند. من اطلاع دارم بعضی آدمهای عوضی آنجا هستند؛ البته آدم خوب هم در آنجا هست.“
این مرجع تقلید در مورد حیطه وظایف رهبری و نحوه دخالت در مسائل کشور اظهار داشت: “آقای رئیس جمهور [خاتمی] قاعده اش این بود یک قدری محکمتر میآمد. مقام رهبری هم بایستی که همان رهبریش را میکرد. معنای رهبری این است که نظارت کند که در کشور کارهای خلاف شرع انجام نشود. اگر یک وقت رئیس جمهوری، وزیری خواست کار خلاف بکند، از مقررات شرع منحرف شود او جلویش را بگیرد؛ نه اینکه یک تشکیلات و یک گارد سلطنتی درست کند از پادشاهان دنیا زیادتر و کسی هم دسترسی نداشته باشد و در وزارتخانه ها دخالت کنند، در استاندار دخالت کنند، در همه جا دخالت کنند؛ خود ایشان، [یا] اینهایی که اطراف ایشان هستند؛ این غلط است. این طور کشور پیش نمی رود. کشوری که چند ارگان حکمفرما داشته باشد، دولت جدا، مجمع تشخیص مصلحت جدا و دفتر رهبری جدا، هر کدام بخواهند اعمال قدرت کنند، اینجور کشور اداره نمی شود. حکومت مطلقه به این صورت که تکلیف کشور را دوسه نفر معین کنند و مردم هیچ کاره باشند این در دنیای امروز مواجه با شکست میشود.“
ایشان افزود: “متأسفانه از فرصتی که شما به آن اشاره کردید [دوره اصلاحات] خوب استفاده نشد. در صورتی که امکان داشت استفادههای بیشتری از آن بشود. و در هرحال معنای اصلاحات واقعی و به دور از شعار آن است که اهداف و ارزشهای منظور دراصل انقلاب که احیاناً بخاطر مرور زمان یا عوامل دیگر رو به فراموشی و غفلت یا تحریف قرار گرفته است مجددا احیا گردد و مورد عمل حاکمیت قرار گیرد. طبیعی است وقتی یک نظام در کوران حوادث و فراز و نشیب هائی قرار میگیرد چه بسا در اثر عوامل مختلفی دچار انحرافاتی بشود که نیاز به اصلاحات جدی خواهد داشت. در چنین شرایطی وظیفه اقشار و افراد صاحب نظر و خیرخواه که مقبولیت مردمی نیز دارند این است که از تذکرات و انتقادات منطقی وسازنده و نیز از ارائه طرحهای مفید و در جهت اصلاح ساختار نظام کوتاهی نکنند. تذکرات و انتقادات اینجانب نیز چه در گذشته و چه در حال بر همین اساس بوده است.“
به عقیده آیت الله منتظری: “آنچه میتواند مانع اصلاح یک نظام مشروع و مردمی شود منافع مادی یا سیاسی قشری است که اصلاحات را مانع و سدّ راه خود میبیند. البته کسی که مدعی اصلاحطلبی است نیز باید در درجه اول فکر و عمل او مطابق با اسلام و اهداف انقلاب باشد، وگرنه نمیتواند منشأ تحول و اصلاح امور قرار گیرد.“