به فاصله یک روز پس از اینکه قدری الجمیل ،معاون نخست وزیر سوریه از احتمال کناره گیری بشار اسد از قدرت خبر داد، یک مقام میانی جمهوری اسلامی گفته های او را تکذیب کرده و گفته است که بشار اسد از قدرت کناره گیری نخواهد کرد.
بنا به گزارش رسانه های بین المللی، قدری الجمیل در سخنانی که به عنوان سخنان “غیر مترقبه” ارزیابی شده در پایان نشست روسیه، چین و سوریه در مسکو اعلام کرد: “بشار اسد می تواند به عنوان بخشی از فرایندهای صلح از قدرت کناره گیری کند”.
او افزود: “اگر مخالفان شرط گفتگو را استعفای اسد می دانند، هیچگاه گفتگویی شکل نخواهد گرفت، اما اگر در جریان گفتگو چنین مساله ای هم مطرح شد ما حاضریم درباره آن مذاکره کنیم”.
این سخنان با واکنش مقامات آمریکا مواجه شد و آنطور که بی.بی.سی گزارش داده، ویکتوریا نولند سخنگوی کاخ سفید، پس از این اظهار نظر اعلام کرد: “ما از جزئیات کنفرانس مطبوعاتی جمیل در مسکو اطلاع یافتیم و هیچ چیز جدید و استثنایی در این کنفرانس ندیدیم”.
وی در عین حال افزود: “برگزاری چنین رایزنی‌هایی میان دمشق و مسکو فرصتی است برای مسئولان روسی تا نظام سوریه را برای آغاز طرح انتقال قدرت بدون نیاز به استفاده از گزینه نظامی تشویق کنند”.
واکنش سخنگوی کاخ سفید پس از هشدار باراک اوباما به بشار اسد و حامیانش بود مبنی بر اینکه استفاده از سلاح های شیمیایی از سوی دولت بشار اسد، “خط قرمزی” برای آمریکا به حساب می آید.
اوباما گفته بود: “اگر ما شاهد جابجایی و یا استفاده از سلاح‌های شیمایی توسط دولت سوریه باشیم، این کار نتایج عظیمی در پی خواهد داشت”.
اوباما افزوده بود که در این مقطع هنوز اجازه درگیری نظامی نداده است اما آمریکا مرتب وضعیت را در سوریه تحت نظر دارد.
علاوه بر آمریکا، آلمان نیز هشدار مشابهی به اسد داد و گوئیدو وستروله، وزیر امور خارجه آلمان اعلام کرد: “استفاده از سلاح‌های شیمیایی در سوریه در حقیقت عبور از مرزهای مشخص بوده و منجر به پیامدهایی می‌شود که دامنه آن نه تنها شامل سوریه بلکه کل منطقه خواهد شد”.
سخنانی که به نظر می رسد در وادار کردن دولت اسد به مذاکره درباره کناره گیری وی بی تاثیر نبوده است.
این نخستین بار است که یک مقام بلند پایه سوری در یک نشست رسمی از احتمال کناره گیری بشار اسد سخن می گوید. این اعلام آمادگی در شرایطی است که ارتش اسد طی روزهای گذشته حملات گسترده ای به مواضع مخالفان انجام داده و تلویزیون دولتی این کشور به همراه رسانه های جمهوری اسلامی از جمله “فارس” و “کیهان” مدام از “پاکسازی مناطق از تروریست ها” سخن می گویند.
از سوی دیگر امروز نیز آنکارا میزبان نشستی با حضور مقامات آمریکا خواهد بود تا به این ترتیب بر شدت تحرکات دیپلماتیک بر علیه حکومت اسد افزوده شود. پیش از این، فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه هم با رهبر مخالفان سوریه در پاریس دیدار و طی آن در باره شرایط “پس از اسد” با او گفت گو کرده بود.
جمهوری اسلامی که در ساعات اولیه انتشار خبر امکان کناره گیری اسد از قدرت واکنشی نشان نداده بود، عاقبت از طریق حسین شیخ السلامی، معاون علی لاریجانی در مجلس این خبر را تکذیب کرد.
به نوشته فارس، شیخ السلامی گفته است: “این اخبار کذب با هدف متزلزل کردن دولت اسد منتشر شده و از اصل واقعیت به دور است. هرگونه بحث در مورد کناره‌گیری اسد از قدرت در سوریه فضا‌سازی رسانه‌های غربی است و قویا تکذیب می‌شود”.
تکذیب ماندن یا رفتن رهبر یک کشور از سوی مقام میانی یک دولت دیگر در حالیست که سایت تابناک، نزدیک به محسن رضایی درتحلیلی نوشته: “آنچه قابل توجه است دلیل بیان چنین اظهاراتی در این مقطع زمانی است. یعنی شرایطی که امور در سوریه به سمت آرامش پیش می رود و اصطلاحاً stable می شود، شهرهای مختلف یکی یکی رو به ارامش می گذارند و حتی خبر شروع بازسازی شهرها به گوش می رسد. این خبر و نحوه پوشش آن می طلبد که نسبت به سناریوهای احتمالی و دلایل طرح آن قدری تامل بیشتری نمائیم. این روزها اسد توانسته است بر اوضاع سوریه مسلط شود، به عبارتی کسانی که برای رفتن اسد روزشمار تعیین کرده بودند، اکنون دچار سردرگمی شده اند و درباره ی عمر حکومت اسد دچار چند دستگی شده اند. این سخن در زمان ضعف اسد بیان نمی شود. آنچه در ادامه ی سخنان جمیل قدری ذکر شده است ـ که عمدتا نادیده گرفته می شود ـ نیز جای تامل دارد و آن اینکه، وی بحث کناره گیری اسد را به عنوان یک راهکار و جزء مسائل قابل مذاکره طرح می کند و آن را به عنوان پیش شرط به هیچ عنوان نمی پذیرد. همان طور که می دانیم در عالم سیاست و دیپلماسی همه چیز قابل مذاکره است بویژه اگر مذاکره برای مذاکره باشد! وی تاکید می کند که پس از آن باید شرایط برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فراهم شود و اشخاص مختلف از جمله بشار اسد در این انتخابات حاضر شوند. انتخاباتی که کمتر از دو سال آینده برگزار می شود و با اختلافات مشاهده شده و چند دستگی در معارضین و جبهه به نسبت متحد در پشتیبانی از اسد، هیچ بعید به نظر نمی رسد که پیروز آن انتخابات بشار اسد باشد. بویژه آنکه در چند ماه آینده و با افزایش احساس خوب آرامش بعد از طوفان در سوریه، بعید به نظر می رسد که مردم تمایلی برای بازگشت به شرایط قبل و از سرگیری منازعات را داشته باشند. بیان این مسئله می تواند منجر به چند دستگی بیشتر در بین جریان معارضه شود، لاجرم عده ای با آن موافقت می کنند و عده ای مخالفت و طرفداران هر کدام از این دو نظریه دلایل خود را طرح می کنند و به تعبیری یک خط اختلافی و نزاع برای مدتی جانشین دشمنی با اسد می شود. بحث ها حول این محور حرکت می کند و این در شرایطی است که ارتش به پاکسازی های گسترده دست می زند”.
