محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران در نخستین سفر خود به افغانستان پس از دیدار با حامد کرزای رئیس جمهور این کشور، در کنفرانس مشترک مطبوعاتی با وی در کابل، به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد.
پرسش‌های خبرنگاران اغلب مربوط به مسائلی بود که روابط ایران و افغانستان را در ماههای اخیر تحت تاثیر قرار داده است.
در ماههای گذشته، ایران اقدام به اخراج دهها هزار تن از آوارگان افغان کرده و در عین حال، برخی از فرماندهان نیروهای ناتو در افغانستان، از ارسال سلاح‌های ایرانی به شورشیان وابسته به طالبان خبر داده‌اند.
آقای احمدی نژاد در باره اخراج پناهندگان افغان گفت که ایران کسانی را که به صورت غیر قانونی وارد کشور می‌شوند، اخراج می‌کند. وی تاکید کرد که امروز بیش از 52 میلیون افغان در ایران با شرایط بسیار خوب زندگی می‌کنند و از حقوق لازم برخوردارند.
آقای احمدی نژاد پاسخ به پرسشی در باره کشف سلاح‌های ایرانی در افغانستان نیز گفت که در این مورد جای شک و تردید وجود دارد.
ابراز شک و تردید رئیس جمهور ایران به کشف سلاح‌های ایرانی در افغانستان به جای انکار آن، تا اندازه‌ای عجیب به نظر می‌رسد و اگر این مساله ناشی از سهو زبانی نباشد، نشانه دودلی آقای احمدی نژاد نسبت به اتهام‌های فرماندهان ناتو مبنی بر ارسال سلاح‌های ایرانی به نیروهای طالبان در افغانستان است.
البته تا کنون هیچ کشوری به طور صریح و قاطع، دولت ایران را به دست داشتن در ارسال سلاح به شورشیان طالبان متهم نکرده است. فرماندهان نیروهای ناتو تنها به کشف سلاح‌های ایرانی در بین طالبان اشاره کرده‌اند اما در باره اینکه این سلاح‌ها از چه طریقی به دست شورشیان رسیده است، اظهار نظر قطعی نکرده اند.
برخی از فرماندهان نیروهای ناتو بخصوص فرماندهان و مقام‌های آمریکایی و بریتانیایی، از احتمال دست داشتن سپاه قدس، شاخه برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب ایران، در مسلح کردن طالبان سخن گفته‌اند، در حالی که برخی دیگر، به نقش قاچاقچیان در این باره اشاره کرده‌اند.
حامد کرزای رئیس جمهور افغانستان تاکنون از تایید اخبار مربوط به ارسال سلاح‌های ایرانی به افغانستان خودداری کرده و در موضعی مغایر جرج بوش همتای آمریکایی خود، بر نقش مثبت ایران در ثبات کشورش تاکید کرده است.
با این حال، برخی از مقام‌های افغانستان در موضعی مشابه آمریکا، سیاست جمهوری اسلامی در برابر افغانستان را «دوگانه» ارزیابی کرده و آن را به حمایت توامان از دولت آقای کرزای و شورشیان طالبان متهم کرده‌اند.
چنین اتهامی به طور جدی‌تر نسبت به سیاست ایران در برابر عراق نیز مطرح می‌شود. محافل آمریکایی بر این باورند که ایران ضمن حمایت از دولت نوری مالکی نخست وزیر عراق، گروههای شورشی در آن کشور را مسلح می‌کند و آموزش می‌دهد.
دولت ایران به طور قاطع این اتهام‌ها را رد می‌کند، اما مقام‌های آمریکایی در مقابل انکارهای پی در پی ایران، با قاطعیت بیشتری ایران را به مسلح کردن شورشیان متهم می‌کنند.
از نگاه آمریکا، ایران می‌خواهد سیاست خود را در عراق، در افغانستان نیز تکرار کند و ضمن حمایت از دولت آقای کرزای، به شورشیان طالبان نیز یاری رساند.
در اینکه ایران می‌خواهد شاهد موفقیت دولت‌های نوری مالکی و حامد کرزای در ایران و افغانستان باشد، کمتر تردیدی وجود دارد چرا که جمهوری اسلامی دوستانی بهتر از آنان در دو کشور همسایه خود نمی‌شناسد، دوستانی که جانشین دو دشمن قسم خورده ایران یعنی صدام حسین و ملا محمد عمر شده‌اند.
با این حال، در این نکته هم تردیدی وجود ندارد که دولت ایران نمی‌خواهد شاهد موفقیت آمریکا و متحدانش در عراق و افغانستان باشد، چرا که موفقیت ایالات متحده در آن دو کشور را مقدمه‌ای برای تهاجم مستقیم کاخ سفید علیه خود می‌داند.
از آنجا که موفقیت دولت‌های نوری مالکی و حامد کرزای به موفقیت آمریکا در عراق و افغانستان گره خورده است، بنابراین، بسیاری از محافل غربی، سیاست ایران در برابر آن دو کشور را تناقض‌آمیز و در نتیجه دوگانه می‌دانند.
دولت‌های عراق و افغانستان حل این دوگانگی را در گرو حل اختلاف‌های آمریکا و ایران می‌دانند و از همین رو، ضمن پرهیز از هر گونه انتقاد نسبت به ایران، می‌کوشند تا به ذوب شدن یخ‌های روابط تهران – واشنگتن کمک کنند، کمکی که البته به نتیجه‌ای منجر نشده است.
این در حالی است که مساله اخراج آوارگان افغان از ایران، خارج از منازعه جمهوری اسلامی و آمریکا، می‌تواند بر روابط تهران – کابل تاثیر منفی بگذارد.
به نظر می‌رسد ایران به دلایل امنیتی داخلی، اقدام به اخراج دهها هزار آواره افغانی با استفاده از زور کرده است. این مساله نه فقط نارضایتی محافل افغانی را به دنبال داشته، بلکه با اعتراض شدید محافل روشنفکری و اصلاح طلب ایرانی نیز روبرو شده است.
البته اظهارات آقای احمدی نژاد در کابل، مبنی بر ادامه حضور 52 میلیون افغان در ایران را می‌توان به معنای تجدید نظر ایران در سیاست اخراج آوارگان افغان تعبیر کرد. چنانچه این تعبیر درست باشد، نخستین دیدار آقای احمدی نژاد از کابل را باید مثبت ارزیابی کرد.