سرانجام شورای نگهبان اسامی کاندیداهایی را که اجازه حضور در انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری را دارند، اعلام کرد و اکبر هاشمی‌رفسنجانی و اسفندیار رحیم‌مشایی دو غایب بزرگ این عرصه هستند.
شورای نگهبان پس از بررسی صلاحیت کاندیداها تنها صلاحیت هشت نفر از نامزدهای انتخابات را تایید کرد – شامل غلامعلی حداد عادل، سعید جلیلی، محسن رضایی، حسن روحانی، محمدرضا عارف، محمدباقر قالیباف، علی اکبر ولایتی و محمد غرضی – و دیگر کاندیداها – مانند علی‌رضا زاکانی، ابوترابی‌فرد، علی فلاحیان، مصطفی کواکبیان، ابراهیم اصغرزاده، اکبر اعلمی، محمد سعیدی‌کیا، قاسم شعله سعدی- ردصلاحیت شدند.
پس از اعلام نتیجه بررسی صلاحیت‌ها، عباس‌علی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، گفت که “در قانون انتخابات ریاست جمهوری مانند انتخابات مجلس شورای اسلامی برای اعتراض به رای شورای نگهبان هیچ قانونی پیش بینی نشده است.”
وی همچنین پیرامون بررسی صلاحیت‌ها گفته است: “ممکن است فردی جوان باشد و بگویند تجربه ندارد یا فردی سال‌ها تجربه داشته باشد اما با توجه به وضعیت جسمانی‌اش پیش‌بینی شود که نمی‌تواند عهده‌دار این پست شود. پست ریاست‌جمهوری کاملا متفاوت از سایر پست‌هاست. تعدادی از وزرای سابق و اسبق در همین انتخابات ثبت‌نام کردند ولی تشخیص این بود که این افراد نمی‌توانند این بار سنگین را به دوش بگیرند؛ یکی به خاطر مساله جسمی، یکی توان مدیریتی یا سوابق مدیریتی. مسائل مختلفی از جمله توانایی جسمی می‌تواند در تشخیص نظر اعضا موثر باشد”.
به نظر می‌رسد سخنان کدخدایی ناظر به ردصلاحیت اکبر هاشمی‌رفسنجانی باشد. طی روزهای گذشته بسیاری از اصول‌گرایان با اشاره به سن هاشمی‌رفسنجانی – که اکنون ۷۹ ساله است – گفته بودند که وی قدرت جسمی حضور در پست ریاست‌جمهوری را ندارد و صلاحیت وی نباید برای انتخابات تایید شود.
رد صلاحیت هاشمی‌رفسنجانی در حال اتفاق افتاده است که برخی از نزدیکان او پیش از این گفته بودند صلاحیت وی رد نخواهد شد. برای مثال غلامعلی رجایی، از نزدیکان رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، گفته بود که “هاشمی شناسنامه انقلاب است و هیچ عاقلی مهر باطل به شناسنامه خود نمی زند”. وی ساعاتی پیش از اعلام رسمی نتیجه بررسی صلاحیت‌ها نیز در وبلاگ خود نوشته بود که “در مورد بررسی صلاحیت تا آنجا که من در جریان هستم فقط می توانم بگویم خبرهای خوشی درراه است”.
اما پس از اعلام ردصلاحیت هاشمی‌رفسنجانی، وی در وبلاگ خود این خبر را “مهم ترین خبرتلخ پس ازارتحال امام” توصیف کرد و نوشت: “به گمان من دراین رد صلاحیت که نمی توان آن را دست کم گرفت.پیام های پنهان فراوانی برای مردم ومسئولین نهفته است که نمی توان حتی یکی از آنها را نا دیده گرفت”. رجایی همچنین نوشت که هاشمی‌رفسنجانی خود این مساله را پیش‌بینی کرده بود.
وب‌سایت کلمه، نزدیک به میرحسین موسوی، ردصلاحیت هاشمی‌رفسنجانی را “شلیک به پیکر نیمه جان انقلاب” توصیف کرد و نوشت که “با توجه به آرایش جدید سیاسی در کشور و اعلام انصراف تعدادی از اصولگراها از یک سو و عدم تایید هاشمی رفسنجانی این بار نه مهندسی انتخابات که شکلی دیگر از یک کودتا در حال وقوع است. با این اوصاف پس از شکست هشت سال ریاست جمهوری احمدی نژاد که با حمایت قاطع رهبری و نهاد های نظامی روبرو بود و خسارت های متعدد به وجهه بین المللی و ایجاد بحران های سیاسی و اقتصادی در کشور بار دیگر مهندسان انتخابات در صدند تا یکی از نزدیکان بیت رهبری را به کرسی پاستور بنشانند”.
تاکنون خبری از واکنش احتمالی هاشمی‌رفسنجانی به ردصلاحیت خود گزارش نشده است، اما پیش از این برخی از اعضای خانواده و نزدیکان او گفته بودند که در صورت ردصلاحیت وی اعتراضی به این مساله نخواهد کرد.
تنها محمدرضا صادق، مشاور هاشمی رفسنجانی، به خبرگزاری فارس گفت که “آیت‌الله هاشمی رفسنجانی دنبال این نیست که خودش را بر مردم تحمیل کند. هاشمی مطیع قانون است و در چهارچوب‌های نظام کار کرده و به فکر این است که اهداف انقلاب پیش برود”.
هم‌زمان وب‌سایت سحام‌نیوز، متعلق به حزب اعتمادملی، در خبری نوشت که نیروهای انتظامی و امنیتی در جماران، منطقه سکونت هاشمی‌رفسنجانی، مستقر شده‌اند.
روز گذشته همچنین اخباری از دیدارهای ناطق‌نوری و صادق لاریجانی با هاشمی‌رفسنجانی منتشر شد. بر اساس این خبرها، این دو از هاشمی‌رفسنجانی خواسته بودند که از کاندیداتوری انصراف دهد، درخواستی که از سوی وی رد شد.
روز گذشته رسانهها همچنین اقدام به انتشار نامه‌ای از محی‌الدین حائری، خطاب به رهبر جمهوری اسلامی کردند. وی در این نامه به آیت‌الله خامنه‌ای نوشته بود که حذف کاندیداهای مطرح و غیبت افرادی که قادر به نمایندگی مطالبات جناح‌های اصلی کشور باشند، باعث از رونق افتادن انتخابات خواهد شد.
برخی از ناظران سیاسی معتقدند که هنوز امکان دارد صلاحیت هاشمی‌رفسنجانی با حکم حکومتی رهبر جمهوری‌اسلامی تایید شود. اتفاقی که در سال ۸۴ و پس از درخواست غلامعلی حدادعادل، رییس مجلس هفتم، برای مصطفی معین و محسن مهرعلیزاده، دو تن از کاندیداهای ردصلاحیت شده آن انتخابات، رخ داده بود.
هفته گذشته خبرگزاری فارس با انتشار تحلیلی نوشته بود که با توجه به سخنان رهبر جمهوری‌اسلامی، وی قصد ندارد در این دوره از انتخابات از حکم حکومتی استفاده کند. رسانه‌های اصول‌گرا همچنین خبر از آن داده بودند که آیت‌الله خامنه‌ای به شورای نگهبان توصیه کرده است با توجه به امکان صدور حکم حکومتی، صلاحیت‌ها را بررسی کنند تا نیازی به صدور این حکم نباشد.
پیش از این برخی از ستادهای هاشمی‌رفسنجانی در تهران و شهرستان‌ها، فعالیت خود را متوقف کرده و وب‌سایت “آفتاب صبح امید”، در این زمینه نوشته بود که تعطیلی فعالیت‌های ستادی به دلیل “شایعه رد صلاحیت آیت الله هاشمی و فضای امنیتی در تهران” بوده است.
پیش از این در برخی شهرستان‌ها نیز فعالان ستاد هاشمی‌رفسنجانی توسط نیروهای امنیتی احضار و حتی برخی نیز بازداشت شده بودند. دلیل این بازداشت‌ها نیز “فعالیت پیش از موعد انتخاباتی” ذکر شده بود. این مسایل البته با تکذیب اسحاق جهانگیری، رییس ستاد انتخاباتی هاشمی‌رفسنجانی روبه‌رو شده بود.
پیش تر سایت الف، متعلق به احمد توکلی هم پیرامون امکان رد یا تایید صلاحیت هاشمی‌رفسنجانی نوشته بود: “طی روزهای گذشته از همین حیث فشارهای زیادی بر شورای نگهبان بوده است. نامه ۱۰۰ نماینده مجلس و بعد هم نامه هفت هزار و خرده ای حقوق دان و بعد از آن اظهارات آیت الله یزدی که هرچند اسم نبرد اما با توجه به سابقه اختلاف با هاشمی، سخنانش بر ردصلاحیت آیت الله تعبیر شد، گویای این قبیل فشارها است. یادداشت روزنامه کیهان که تائید صلاحیت هاشمی را خواسته یا ناخواسته همراهی با فتنه آمریکائی-اسرائیلی دانسته بود هم باید به این لیست اضافه شود. اظهارات روز جمعه آیت الله جنتی نیز توسط بسیاری جهت دار و کنایه آمیز علیه هاشمی تفسیر شد. در همین رابطه اخبار ضدونقیض هم فراوان است. خبر تائید و ردصلاحیت هاشمی در محافل به صورت درگوشی رد و بدل می شود. برخی معتقدند که ردصلاحیت هاشمی از عهده شورای نگهبان خارج است و برخی دیگر می گویند شورای نگهبان ردصلاحیت می کند اما رهبری حکمیت می کنند. برخی دیگر معتقدند که قانون درباره هاشمی صراحت دارد و مثلا دهقان عضو هیات رئیسه مجلس می گوید که اگر شورای نگهبان به مر قانون عمل کند حتما هاشمی ردصلاحیت می شود. اما برخی اظهارات آیت الله یزدی و آیت الله جنتی را اینطور تعبیر می کنند که چون شورای نگهبان به عنوان یک نهاد انقلابی نمی تواند آیت الله هاشمی را ۵۰ سال سابقه مبارزاتی و فردی که منصوب رهبری است ردصلاحیت کند، مجبورند موضع شخصی خود را فارغ از تصمیم شورای نگهبان اعلام کنند تا مقابل افکار عمومی از خود رداتهام سازند”.
اسفندیار رحیم‌مشایی، دیگر کاندیدایی است که صلاحیت وی برای حضور در انتخابات تایید نشده است. وی برخلاف هاشمی‌رفسنجانی در این زمینه سکوت نکرد و گفت که “من رد صلاحیت خود را ظلم می دانم و حل آن را از طریق مقام معظم رهبری پیگیر خواهم بود”. مشایی پیرامون نحوه رایزنی خود با رهبر جمهوری اسلامی نیز گفت که “در حال فکر کردن به این مساله هستم و بزودی در این باره تصمیم گیری خواهم کرد”.
هم‌زمان “ستادهای مردمی حامیان رحیم مشایی” نیز با صدور اطلاعیه‌ای ضمن اعتراض نسبت به ردصلاحیت مشایی، از رهبر جمهوری اسلامی و محمود احمدی‌نژاد خواستند که وارد این عرصه شده و از حق مشایی دفاع کنند. آنها در اطلاعیه خود آورده‌اند: “از محضر شریف رهبر فرزانه انقلاب اسلامی برای ممانعت از تضییع حقوق اساسی ملت و تبلور حماسه سیاسی استمداد می‌طلبیم و بر این باوریم که در سایه سار حاکمیت ولی فقیه عادل یا ظلمی روا نخواهد شد یا اگر خطایی هم صورت پذیرد حتما به طریق مقتضی جبران خواهد گردید… از ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران،جناب آقای دکتر احمدی نژاد نیز در همین رابطه تقاضا داریم با استفاده از جایگاه قانونی خود به عنوان مجری قانون اساسی، نسبت به رفع تضییقات احتمالی اقدام فرمایند”.
این بیانیه در حالی صادر شده که پس از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها به مدت چند ساعت دسترسی به سایت خبرگزاری ایرنا – خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی – و همچنین سایت شبکه ایران – وابسته به موسسه دولتی ایران – امکان‌پذیر نبود.
پیش از این رحیم‌مشایی گفته بود که در صورت ردصلاحیت “از مسیر قانون حق خود را پیگیری خواهیم کرد و این به معنای شلوغ‌کاری نیست، چراکه معتقد هستیم با شلوغ‌کردن مملکت، اتفاقی نخواهد افتاد”. وی همچنین اضافه کرده بود: “ما برای خودمان یک صلاحیت کامل و کافی قائل هستیم که اگر اینگونه نبود، اصلاً در انتخابات حضور پیدا نمی‌کردیم”.
برخی اصول‌گرایان گفته بودند که احمدی‌نژاد در صورت ردصلاحیت مشایی در انتخابات، از مقام خود استعفا خواهد داد و یا تلاش خواهد کرد که انتخابات را به تعویق بیندازد.
