کاترین باتلر
جشنواره فیلم فجر، جشنواره ای است مانند فستیوال های کن، ونیز و برلین. جشنواره فجر گل سر سبد جشنواره های فرهنگی تقویم جمهوری اسلامی است که در آن به مدت ده روز در تهران فیلم، تئاتر و شعر و ادبیات برگزارمی شود. این جشنواره که امسال در روز دوشنبه آغاز می شود، باید میزبان نخبگان فرهنگی داخل و ستارگان خارجی می بود.
اما کن لوچ و کارگردان تئاتر انگلیسی، پیتر بروک، در کنار سایر چهره های هنری جهان که از سرکوب وحشیانه حکومت در مقابل معترضین که شامل شکنجه، تجاوز و کشتار و اعترافات تلویزیونی اصلاح طلبان به سبک استالین بود، آگاه شده اند، و در آن شرکت نمی کنند.
وزارت ارشاد که برگزار کننده این مراسم است، برنامه جشنواره دولتی را تغییر داده تا مهمانان خارجی، شاهد تظاهرات پیش بینی شده “جنبش سبز” در روز 11 فوریه، سالگرد انقلاب سال 1979، نباشند. اما تصادم هنر و واقعیت سیاسی باعث شده است تا به دنبال جایگزینی برای فیلم ها و نمایشنامه های لغو شده باشند.
فیلم کن لوچ با عنوان در جستجوی اریک، که بازیکن سابق فوتبال، اریک کانتونا، در آن بازی می کند، باید در جشنواره فیلم و نمایش پیتر بروک با عنوان مفتش بزرگ که برداشتی از برادران کارمازوف اثر داستایوفسکی بود، در جشنواره تئاتر فجر به نمایش در می آمد.
تئو آنجلوپولوس، کارگردان یونانی که در فیلم غبار زمان، ویلم دافو و برونو گانز بازی می کنند، و فیلیپ لیوره، که فیلم خوش آمدید پر هزینه اش، درباره مهاجرانی است که از شهر کاله تلاش می کنند وارد انگلستان بشوند، هم از شرکت در جشنواره فیلم فجر، انصراف دادند. الیا سلیمان، برنده فلسطینی جشنواره فیلم کن هم.
دامنه تحریم هنرمندان ایرانی گسترده است. نامه سرگشاده گارگردانان سینما و تئاتر و هنرپیشگان که بمنظور محافظت از کسانیکه هنوز در ایران کار می کنند، بدون امضا تهیه شده است در هفته های اخیر به دست همکاران خارجی شان رسیده است تا به آنان بگویند که از تهران دور شوید تا به ریاست جمهوری احمدی نژاد، مشروعیت ندهید. در این نامه آمده است: “حضور شما در جشنواره فجر بی اعتنایی به مبارزه مردم معترض در ایران است که به دنبال حق شان هستند”. تعداد زیادی از چهره های سینمایی از جمله عباس کیارستمی از داوری جشنواره انصراف داده اند.
کن لوچ گفت که در دورانی که حکومت ها از جمله حکومت مشور خودمان، حقوق بشر را نقض می کنند، احساس می کند که باید از این درخواست هنرمندان ایرانی حمایت کند.
او گفت: «ابتدا این در خواست فیلمسازان ایرانی است که باعث می شود به این فکر بیافتی که از آنان حمایت کنی. حکومت های سرکوبگر زیادی وجود دارند که نمی شود به تنهایی آنان را تحریم کرد. اما وقتی خود مردم یک کشور می گویند” به کشور ما نیایید چون باعث می شوید حکومت از اعمال خشونت دچار احساس گناه نشود” آن موقع است که باید به دقت به این موضوع فکر کرد. مسئله یک موضع گیری طرفدار غرب و ضد ایرانی بودن نیست. بلکه فشار به مخالفان و اعمال خشونت را می شود دید».
تئو آنجلوپولوس گفت که به نشانه اعتراض به وقایعی که در تمام دنیا ایجاد وحشت کرده است، از شرکت در جشنواره خودداری می کند. او می گوید که آزادی بیان تنها روش ارتباط با ملت آینده است.
فیلیپ لوریه، به ایندیپندنت گفت: «اگر من در این جشنواره حاضر شوم، مانند این است که جنایات رژیم را از طریق فرهنگ لاپوشانی کرده باشم. این حکومتی است که فرهنگ و آزادی ملتش را کشته است. جامعه هنری ایران در عذاب است. در کشوری که هنرمندانش در عذابند، همه در عذاب خواهند بود. ما این را می دانیم، همه این را می دانند. من کاری با این جشنواره ندارم».
سپیده فارسی فیلمسازایرانی است که درفیلمش، تهران بدون مجوز، مستندی با تلفن همراه ساخته است که خشونت و نبود آزادی در این کشور را نشان می دهد. شب گذشته، پیش بینی کرد که تحریم جشنواره هشدار بزرگی است در حمایت از مخالفان حکومت و مردم عادی که طی سال ها با اشتیاق زیاد برای دیدن فیلم های جشنوراه فجر و تئاتر ها در صف های طولانی می ایستادند.
سپیده فارسی گفت: «این خیلی موضوع مهمی در ایران است این که مردم این شانس را داشته باشند که فیلم های خوب بین المللی را در سینما ببینند. انصراف کن لوچ مفهوم زیادی دارد. چهره های شناخته شده بین المللی به حکومت می گویند” ما در بازی شما شرکت نمی کنیم” بسیاری از این افراد در سال های گذشته کارهایشان را در ایران به نمایش گذاشته اند. اما امسال در این بازی شرکت کرده اند” اعتقاد به بازی ایران و نه جشنوراه».
فیلمسازان ایرانی هم در جریان سرکوب ها بی نصیب نماندند. آنها تحت حکومت احمدی نژاد تندرو وضعشان بدتر شده بود. این شامل لغو شدن قرار دادهای تلویزیونی یا تهدید به سانسور شدید می شود. نمایشنامه ها باید قبلا در مقابل بازرسان دولتی اجرا شود وممکن است بدون ادای هیچ توضیحی مجوز نگیرد.
نامه کن لوچ به حکومت ایران
ما خواستار آنیم که فیلم در جستجوی اریم در جشنواره فیلم تهران به نمایش در نیاید. ما می دانیم که بسیاری از حکومت ها از جمله حکومت خودمان دست به خشونت و نقض قوانین بین المللی و بی اعتنایی به حقوق بشر زده اند. با این حال، این تحریم به درخواست فیلمسازان و هنرمندان ایرانی به منظور اعتراض به خشونت در قبال کسانی است که مخالف حکومت هستند و موارد بیشمار نقض حقوق بشر که توسط نهاد های معتبری چون دیدهبان حقوق بشر، ثبت شده است. مااز این تحریم و تحریم وقایع هنری که توسط اسرائیل حمایت می شود، حمایت می کنیم. ما از مشکلاتی که برای برنامه ریزان جشنوراه پیش خواهد آمد، عذر می خواهیم.
منبع: ایندیپندنت 23 ژانویه
