جابی واریک
بر اساس اولین ارزیابی مستقل از برنامه اتمی ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری ماه ژوئن، مقامات ایرانی به طور پیوسته در حال گسترش ظرفیت های هسته ای این کشور هستند. این درحالی است که ایران از برداشتن قدم هایی که منجر به تحریک اسرائیل می شود، دوری می کند.
بازرسان هسته ای سازمان ملل متحد که در تابستان از تاسیسات هسته ای ایران بازدید کردند، اعلام نمودند که شاهد نصب و راه اندازی صدها سانتریفیوژ جدید در دو پایگاه جدید برای اورانیوم غنی شده بوده اند. مقامات همچنین دریافتند که ذخایر موجود ایران از سوخت کم غنی شده تا 6 درصد از ماه می به بیش از 15 هزار پوند که در تئوری اگر این مواد به درجه تسلیحاتی غنی شده برسند، برای ساخت حدود 9 بمب هسته ای کافی است.
ایران، با این حال، بیشتر ذخایر اورانیوم خود را به شکل فلزی تبدیل کرده است که نمی تواند به راحتی در یک برنامه تسلیحاتی استفاده شود. ایران در الگویی که برای اولین بار در سال گذشته مشاهده شده، به نظر می رسد درجه بندی سهام خود را از بسیاری از انواع سلاح های کوچک و بزرگ حساس اورانیوم در سطح زیر “خط قرمز” مد نظر اسرائیل، نگه داشته است.
با وجود گزارش مختلط در پیشرفت هسته ای ایران، آژانس بین المللی انرژی اتمی، تهران را بخاطر امتناع از همکاری با تلاش های دیده بان سازمان ملل متحد برای بازرسی سایت های هسته ای که دولت های غربی معتقدند در آنها ایران در حال انجام پژوهش ها برای ساخت سلاح های مخفی بوده است، مورد انتقاد قرار داد.
در این گزارش که برای نشست ماه آینده هیئت مدیره 35 کشور آژانس سازمان ملل متحد آماده شده؛ آمده است: “آژانس قادر به ارائه تضمین معتبر در خصوص عدم وجود هرگونه مواد و فعالیت های هسته ای اعلام نشده و مشکوک در ایران نیست، و در نهایت می توان نتیجه گیری کرد که تمام مواد هسته ای در ایران در راستای فعالیت های صلح آمیز است.”
این گزارش احتمالا اولین گزارشی است که بعد از اینکه حسن روحانی جایگزین محمود احمدی شد، با دقت تنظیم شده است. رئیس جمهور ایران یک روحانی میانه رو و نزدیک به رهبر است.
پس از مراسم تحلیف روحانی، در 4 آگوست در نزدیکی پایان چرخه گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی، تحلیلگران در حال جستجو و تحقیق و تفحص برای دستیابی به شواهد اولیه از نیت دولت جدید در زمینه فعالیت های هسته ای و سیاست مأخوذ در این رابطه هستند. روحانی متعهد شده است که به دنبال یک سیاست خارجی معتدل تر از دولت های گذشته خواهد بود، و همچنین او به تمایل برای پذیرش امتیازات هسته ای در ازای رهایی از تحریم های غرب اشاره کرده است. اما روحانی اعلام کرده است که ایران دست از حق استفاده صلح آمیز از انرژی اتمی برنخواهد داشت.
کارشناسان هسته ای که این گزارش را بررسی کرده اند، می گویند که این گزارش و پیشنهادات آن، برای آرام کردن و کاستن از نگرانی غربی ها بسیار مناسب است. با نصب بیش از 15 هزار سانتریفوژ در تاسیسات اتمی ایران، این کشور بسرعت به ساخت سلاح اتمی نزدیک می شود.
دیوید آلبرایت، بازرس سابق سازمان ملل متحد و رئیس موسسه علوم و امنیت بین المللی، در این رابطه می گوید: “به نظر می رسد ایران در حال تلاش برای ساخت صفحات سوخت برای یک راکتور آب سنگین است و ایالات متحده از روزی می ترسد که ایران بتواند پلوتونیوم برای سلاح های هسته ای را از آن بدست بیاورد. وی همچنین اشاره کرد که ایران، به نظر می رسد خط تولید بسیاری از سانتریفیوژهای جدید خود را به تاخیر انداخته است.”
واشنگتن پست، 28 اوت
