برزو درآگاهی- رامین مستقیم
گزارشی که روز دوشبه از سوی یک کارشناس تسلیحاتی منتشر شد، از غرب می خواهد شیوه رویکرد خود را تغییر بدهد و ضمن پذیرش بخش های حساس برنامه هسته ای ایران، تمرکز خود را بر روی بازداشتن ایران از ساخت یک بمب هسته ای قرار دهد.
مارک فیتزپاتریک مدیر برنامه عدم اشاعه سلاح های کشتار هسته ای از مؤسسه مطالعات استراتژیک بین المللی در لندن، در گزارش 100 صفحه ای خود پیش بینی می کند ایران تا سال دیگر، مقدار اورانیوم کافی با درجه خلوص پائین و دانش و تجربه کافی برای تولید یک بمب را کسب خواهد کرد. بااین حال او می گوید، این رویداد در صورت اخراج بازرسان از ایران و کار بر روی ذخایر اورانیوم موجود انجام پذیر است؛ قدم هائی که تهران اصرار دارد هرگز برنخواهد داشت.
فیتزپاتریک که 26 سال در وزارت خارجه آمریکا مشغول به کار بوده، در این گزارش می نویسد: “ایران در طول سال 2009، احتمالاً به نقطه ای می رسد که مقدار اورانیوم کافی با خلوص پائین برای تولید یک بمب هسته ای را در اختیار خواهد داشت. اما توانائی غنی سازی اورانیوم مترادف با در اختیار گرفتن تسلیحات هسته ای نیست.“
برنامه هسته ای ایران یکی از بزرگترین چالش های سیاست خارجی باراک اوباما، رئیس جمهور منتخب آمریکا، محسوب می شود. اوباما روز یکشنبه گفت “دیپلماسی هویج- چماق” شامل مشوق ها و تحریم ها را برای بازداشتن ایران از تولید یک بمب که می تواند به برهم خوردن توازن قدرت در خاورمیانه و به راه افتادن مسابقه تسلیحاتی در منطقه شود، دنبال خواهد کرد. تهران اصرار دارد تنها به دنبال دانش فنی هسته ای برای تولید انرژی صلح آمیز هسته ای است.
حسن قشقاوی سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز دوشنبه ضمن تأکید بر ادامه غنی سازی اورانیوم، رویکرد اوباما را رد کرده بود. او گفت: “سیاست هویج- چماق شکست خورده و قابل پذیرش نیست. دنیا باید حقوق هسته ای ما را به رسمیت بشناسد و ما هم در مقابل، تمام تضمین های لازم برای عدم انحراف به سوی تولید بمب هسته ای را خواهیم داد.“
گزارش فیترپاتریک با عنوان “بحران هسته ای ایران: پرهیز از وخیم ترین پیامدها”، از تغییر فزاینده در ارزیابی های کارشناسان بین المللی کنترل تسلیحاتی از مجبور ساختن ایران به توقف غنی سازی به سوی مانع شدن از “زیر پا گذاشتن” نظام فعلی منع گسترش سلاح های کشتار جمعی توسط ایران و تولید تسلیحات حکایت می کند.
جورج بوش و رهبران اروپائی از ایران خواسته اند فرآوری اورانیوم را متوقف کند.
ایران درحدود 5000 دستگاه سانتریفوژ برای تولید اورانیوم مورد استفاده در رآکتور در اختیار دارد و اصرار می کند این دستگاه ها تنها برای برنامه صلح آمیز هسته ای مورد استفاده قرار گرفته اند. تهران علیرغم اعمال سه دور از تحریم های شورای امنیت سازمان ملل و مجموعه ای از محدودیت های تجاری و سیاسی اعمال شده توسط غرب، از توقف فعالیت غنی سازی امتناع می کند.
فیتزپاتریک معرف نگرش برخی تحلیلگران است که می گویند اکنون زمان پذیرش غنی سازی به عنوان یک کار انجام شده، فرا رسیده است بدون اینکه به آن مشروعیت رسمی بخشیده شود.
او در یک مصاحبه تلفنی گفت: “تردید بسیاری وجود دارد که ما به نقطه ای با صفر دستگاه سانتریفوژ بازگردیم. سؤال واقع گرایانه تر این است که چطور قرار است موانع منطقی در برابر خروج از پیمان درنظر بگیریم؟”
نویسنده این گزارش در مورد بحث “خروج از پیمان” مشخصاً به کره شمالی به عنوان یک نمونه اشاره می کند. پیونگ یانگ از پیمان منع گسترش جنگ افزار هسته ای خارج شد، بازرسان آژانس را اخراج کرد، به عکس العمل های جهانی اهمیتی نداد و تمام عزم خود را برای تولید یک بمب هسته ای جزم کرد و سرانجام اولین بمب را در سال 2006 آزمایش کرد.
به نظر می رسد ایران تا کنون به پیمان متعهد مانده و اجازه دسترسی به تأسیسات کلیدی و نصب دوربین ها را در مراکز انجام فعالیت های حساس برای جلوگیری از بروز انحراف داده است. فیتزپاتریک می گوید با کنار گذاشتن بحث و جدل درباره غنی سازی و با نگاه داشتن تهران در زیر چتر پیمان عدم اشاعه، جامعه جهانی بهتر می تواند مانع از تولید تسلیحات هسته ای توسط ایران شود.
فیتزپاتریک می گوید شکی ندارد که برنامه هسته ای تهران در خدمت تولید تسلیحات است. او به “مخفی کاری و فریب”، “ارتباط برنامه با امور نظامی” و نیز “عدم توجیه اقتصادی” برای انجام غنی سازی درحالیکه هنوز هیچ نیروگاه مشغول به کاری وجود ندارد، به عنوان دلایلی در تأیید این موضوع در گزارش اشاره می کند.
او موافق دیپلماسی و تحریم برای مهار بلندپروازی های هسته ای ایران است و از گزینه نظامی که مورد نظر بازهای واشنگتن و اسرائیل است دوری می کند. او در این گزارش آورده است بمباران تأسیسات هسته ای ایران می تواند این کشور را به خروج از پیمان وادارد.
وی گفت: “انتظار می رود پس از وقوع یک حمله غافلگیرکننده، ایران از پیمان منع اشاعه سلاح های هسته ای خارج شود وبا همراه کردن مردم متحد با خود، به سوی یک برنامه کاملاً در خدمت تولید تسلیحات هسته ای قدم بگذارد.“
منبع: لس آنجلس تایمز- 9 دسامبر