با اینکه رهبر ایران با عصبانیت گفته تهران دیگر در مورد مسائل خاورمیانه با آمریکا گفتگو نمی‌کند، جان کری وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه گفت، دولت اوباما آماده مذاکره با ایران درباره بحران امنیت در عراق است.
سخنان کری در حالی عنوان شد که ۲۶ کشور، که ایران در میان آنها نیست، در کنفرانسی بین‌المللی در پاریس گرد هم آمده‌اند تا در مورد کمک به دولت جدید عراق برای مبارزه با داعش تصمیم‌گیری کنند.
او تصدیق کرد که با حضور ایران در کنفرانس مخالفت کرده است، اما تاکید کرد که آمریکا آماده است درباره عراق و سوریه در حاشیه مذکرات هسته‌ای که روز پنجشنبه در نیویورک پیگیری می‌شود با ایران مذاکره کنند.
وی گفت، فقط به این خاطر که ایران به کنفرانس دعوت نشده “به این معنی نیست که ما با ایده همراه شدن آنها مخالف هستیم و می‌خواهیم بفهمیم تحت چه شرایطی این کار مقدور است و آیا امکانی برای تغییر وجود دارد یا نه.”
لحن مقامات در تهران کاملا متفاوت بود. مقامات مختلف ایران به رسانه‌های داخلی گفته‌اند که دعوت‌های بسیار آمریکا برای پیوستن به ائتلاف را رد کرده‌اند. روز دوشنبه آیت‌الله خامنه‌ای در حالی‌که بیمارستان را ترک می‌کرد گفت، بیانات مقامات آمریکا در مورد مبارزه با داعش موجب تفریح او در بیمارستان شده بود.
دولت اوباما مدت‌هاست تلاش می‌کند موضوع مذاکرات هسته‌ای را از مسائل منطقه‌ای جدا نگه دارد، چراکه نگران است ایران در عوض همکاری در باب مسئله سوریه و عراق به دنبال گرفتن امتیاز در مسئله هسته‌ای باشد.
آقای کری همچنین تصدیق کرد تلاش‌های قبلی دولت آمریکا به رهبری ویلیام برنز، معاون وزارت خارجه برای کشاندن بی‌سروصدای ایران به مذاکرات در مورد عراق و مسائل دیگر منطقه سازنده نبوده است. وی به خبرنگاران گفت: “مذاکرات محرمانه هرگز به آن نوع از قوام نرسید.”
وقتی این تابستان بحران داعش بالا گرفت، بسیاری از تحلیلگران گمانه‌زنی کردند که ممکن است تهران و واشنگتن بتوانند بر سر عراق، سوریه و خاورمیانه اختلافات خود را به حداقل برسانند. همین فکر در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ که دو کشور با دشمن مشترکی به نام طالبان در افغانستان می‌جنگیدند نیز بوجود آمد.
اما به دلایلی این نزدیکی رخ نداده است. اول اینکه آقای کری در جلب حمایت بین‌المللی به سراغ کشورهای عرب سنی رفت که شدیدا نسبت به تمایلات ایران مشکوک هستند. هم ملک عبدالله پادشاه عربستان و هم مقامات ارشد امارات متحده عربی، به آقای کری خاطرنشان کردند در صورت حضور ایران، در مذاکرات پاریس شرکت نخواهند کرد. برای همین وقتی فرانسه نقش ایران را قوی دانست، آقای کری با آن مخالفت کرد. بنابراین دولت اوباما باید بین ائتلاف برای حمایت سیاسی و نظامی از دولت عراق و ایران که متحد دو دشمن آمریکا یعنی بشار اسد و شبه‌نظامیان شیعه عراق محسوب می‌شود، یکی را انتخاب می کرد.
دوم اینکه ایران نگران است ائتلاف در نهایت آقای اسد را که از کمک‌های هنگفت مالی و نظامی تهران برخوردار است تضعیف کند.
در آخر هضم هرگونه همکاری با “شیطان بزرگ” بخصوص در موردی که آمریکا نقشی اساسی در آن ایفا می‌کند برای آیت‌الله خامنه‌ای و حامیان تندروی او سخت است.
به نظر می‌رسد ایران می‌خواهد این موضوع را القاء کند که ائتلاف خود را درست کرده است. علاوه بر رهبر ایران، شبه‌نظامیان شیعه عراق نیز روز دوشنبه به آمریکا تاختند.
کتائب حزب‌الله، طی بیانیه‌ای در وب سایت خود نوشت: “ما تحت هیچ شرایط در کنار سربازان آمریکایی نمی‌جنگیم.”
به نظر می‌رسد حرف‌های تهران هیچ اثری بر کنفرانس بین‌المللی نداشته، یا تاثیر کمی داشته است. ۲۶ کشور شرکت‌کننده بیانیه‌ای صادر کردند و حمایت همه‌جانبه خود را از دولت جدید عراق در مبارزه با داعش مورد تاکید قرار دادند. اما این بیانیه هیچ اشاره‌ای به ایران یا نقشی که ممکن است ایفاء کند نکرده است.
منبع: نیویورک تایمز - 15 سپتامبر
