سریال روز♦ تلویزیون

نویسنده

‏‏ساخت مجموعه های ویژه نوروز، چیز تازه ای نیست. اما آن چه امسال بیش از هر نوروز دیگر جلب توجه ‏می کند، عنایت مضاعف مدیران شبکه ها به تولید سریال های طنز است. و از همه مهم تر انتخاب کارگردان ‏هایی که ساخت این مجموعه ها را بر عهده می گیرند. در تعطیلات نوروزی امسال 4 سریال طنز به نمایش ‏در آمد که کارگردانی این سریال ها را نام های آشنایی چون سیروس مقدم، رامبد جوان، مهران مدیری و جواد ‏رضویان بر عهده داشتند.نگاهی انداخته ایم به این 4 سریال طنز…‏

نگاهی به سریال های نوروزی ‏

‎ ‎خنده درمانی یا فشار زدایی‎ ‎

ساخت مجموعه های ویژه نوروز، چیز تازه ای نیست. اما آن چه امسال بیش از هر نوروز دیگر جلب توجه ‏می کند، عنایت مضاعف مدیران شبکه ها به تولید سریال های طنز است. و از همه مهم تر انتخاب کارگردان ‏هایی که ساخت این مجموعه ها را بر عهده می گیرند. در تعطیلات نوروزی امسال 4 سریال طنز به نمایش ‏در آمد که کارگردانی سریال شبکه یک به نام “ پیامک از دیار باقی” را سیروس مقدم بر عهده داشت. ‏

شبکه دوم نیز رامبد جوان را به عنوان کارگردان مجموعه نوروزی خود-” نشانی”- برگزید که در تهران- ‏شمال و دبی فیلمبرداری شد. شبکه سوم، طبق یک برنامه ریزی حساب شده ، ساخت مجموعه خود را به ‏مهران مدیری سپرد تا وی با “ مرد هزار چهره” بعد از مدتی دوری دوباره به تلویزیون بازگردد. شبکه ‏تهران نیز سریال توقیف شده “ قرارگاه مسکونی ” ساخته جواد رضویان را پس از یک سال روانه واحد پخش ‏کرد. سریال هایی که قرار بود خنده بر لب های مردم ایران بیاورند… ‏

serial_norozi677_1.jpg

‎ ‎مرد هزار چهره‎ ‎

نویسنده : خشایار الوند. محراب قاسم خانی. مجری طرح و کارگردان: مهران مدیری. تهیه کننده: مجید آقا ‏گلیان، حمید آقا گلیان. طراح صحنه و لباس : فروزان جلیلی فر. طراح گریم: مهرداد شکرابی. تدوین: احسان ‏مظفری. مدیر فیلمبرداری: کامران جمشیدیان. موسیقی: بهرام دهقانیار. بازیگران: مهران مدیری[آقای شصت ‏چی]، سیامک انصاری، پرستو گلستانی، اکرم محمدی، فلامک جنیدی[سحر]، علیرضا خمسه، پرویز فلاحی ‏پور، پژمان بازغی، رضا فیض نوروزی، سروش صحت، نادر سلیمانی، اسماعیل سلطانیان، غلامرضا ‏نیکخواه آزاد،.پروین قائم مقامی، نصرا… رادش[سرباز مردانی]، بهاره رهنما، الیکا عبدالرزاقی، روشنک ‏عجمیان، جواد عزتی[ پدر بزرگ]، شقایق دهقان. محصول : شبکه سوم.‏

خلاصه داستان : آقای شصت چی کارمند بایگانی اداره ای دولتی که به مدت 13 سال به مرخصی نرفته ، به ‏خاطر ازدواج با دختری به نام سحر درخواست مرخصی می دهد. اما طی اتفاقاتی ، آقای شصت چی به دلیل ‏شباهت چهره با دکتر حاذقی که به تازگی از نروژ آمده، اشتباه گرفته می شود. هنگامی که او قصد فرار از ‏بیمارستان را دارد مامورین انتظامی او را با سرهنگ غفاری معروف اشتباه می گیرند و این اتفاق سرآغاز ‏حوادث جدیدی است. ‏

serial_norozi677_2.jpg

توانایی مدیری در ساخت آیتم ها و مجموعه های طنز بر همگان آشکار است. مدیری کار خود را در ‏تلویزیون از اوائل دهه 70 با مجموعه پر طرفدار” ساعت خوش” شروع کرد. او طی این 15 سال فعالیتی که ‏در تلویزیون داشته است، مجموعه ها و برنامه های روتین بیشماری را به تصویر کشیده است که با استقبال ‏کم نظیر مخاطبان مواجه شده که مجموعه های “ پلاک 14” ، “ باغ مظفر” ، “ شبهای برره” و… از آن جمله ‏اند. مدیری همان قدر که در کمدی کلام مهارت و خلاقیت دارد، طنز موقعیت راهم به خوبی می شناسد. “ ‏

مرد هزار چهره” علاوه بر کمدی کلامی، بر طنز موقعیت استوار است. در واقع ساختمان اصلی قصه، بر ‏عنصر تضاد استوار است. تضاد یکی از المان های ژانر طنز است که مدیری به خوبی از آن استفاده می کند. ‏آقای شصت چی کارمند بایگانی طی اتفاقاتی به ترتیب با چند نفر دیگر اشتباه گرفته می شود. از جمله پزشکی ‏حاذق و معروف که از نروژ بازگشته ، سرهنگ غفاری معروف که به تازگی از زاهدان به تهران بازگشته ‏است و … عنصری که در نگاه اول پیش برنده قصه و یکی از عوامل اصلی ایجاد طنز اثر است، عنصر ‏جابجایی ست. در واقع مخاطب هنگامی که شصت چی کم هواس را در موقعیتی متضاد با آنچه که درگذشته ‏درآن قرار داشته می بیند، مجاب می شود که با شخصیت همراه شود. مدیری با طراحی چنین موقعیت های ‏متضادی ، بسیاری از مفاهیم و مشکلات ارگان های دولتی جامعه را به بوته نقد می کشاند. معضل فرار ‏پزشکان جوان از کشور، کمبود امکانات در بیمارستان های دولتی ، گرایش اکثر پزشکان به پول، ‏برخوردهای تند و پرخاشگرانه مامورین انتظامی، قانون شکنی مامورین دولتی و… ازجمله مواردی هستند که ‏مدیری در لفافه و در تن پوشی از طنز به آنها می پردازد. البته از شخصیت پردازی مناسب و جذاب ‏کاراکترها هم نمی توان به سادگی گذشت. حافظ خواندن پدر آقای شصتچی – گریه های مداوم مادر آقای ‏شصتچی – اضافه خدمت های طولانی سرباز مردانی و… از آن جمله اند. بازیگران مجموعه هم به خوبی ‏انتخاب شده اند و اکثر آنها به درستی از عهده ایفای نقش شان برمی آیند. البته در این میان بازی مدیری و ‏رادش از سایرین شاخص تراست، “ مرد هزار چهره” به دلیل تجربه بالای کارگردانش و تیم حرفه ای ‏نویسندگان آن به پربیننده ترین سریال نوروزی بدل گشته است. ‏

serial_norozi677_3.jpg

‎ ‎قرارگاه مسکونی‎ ‎

نویسنده: علیرضا مسعودی. کارگردان: جواد رضویان. تهیه کننده : محمد رضا تخت کشیان. طراح صحنه و ‏لباس: منصوره قاضی دوست. طراح گریم. : دانش کریمی. تدوین : سیامک مهماندوست. مدیر تصویربرداری ‏حسین ملکی. موسیقی : حمید رضا صدری. صدابردار: مازیار شیخ محجوبی. بازیگران: جواد ‏رضویان[مرتضی]، یوسف صیادی[احسان]، جواد عزتی[سیامک]، مهران غفوریان[جلال]، مهدی ‏صبایی[عزت]، علی صادقی[حمید]، محسن قاضی مرادی[راسخ]، شهره لرستانی[ملوک]، مهران ‏رجبی[سرکار استوار]، شهرام قائدی[علی]، عماد الدین رضویان[محسن]، آرش نوذری[ابراهیم]،علی ‏صالحی[بهروز]،مهسا کرامتی[الهام]، قاسم زارع[حشمت]، ارژنگ امیرفضلی[گزارشگر]، علیرضا ‏اوسیوند[ رییس قرارگاه]. محصول : شبکه تهران ‏

خلاصه داستان : ماجرا در قرارگاه نظامی مرزی اتفاق می افتد که 8 سرباز قصد رفتن به مرخصی شب عید ‏را دارند. اما در این میان ، رییس قرارگاه تنها حاضر به صادر کردن مرخصی برای 4 نفراست. این عامل ‏باعث به وجود آمدن درگیری های بی شماری میان سربازان می شود. ‏

serial_norozi677_4.jpg

‏” قرارگاه مسکونی” از آن دسته سریال هایی است که در چند سال گذشته نتوانسته اند از تیغ سانسور عبور ‏کنند. این سریال سال گذشته جلوی دوربین رفت و قرار بود درنوروز86 از تلویزیون پخش شود. اما به دلیل ‏مخالفت مسئولان رده بالای نیروهای مسلح نسبت به محتوای آن از رسیدن به پخش بازماند. “قرارگاه ‏مسکونی” با مضمونی بسیار جذاب شروع می شود، اما هرچه داستان به جلو پیش می رود مخاطب با تکرار ‏و عدم تنوع مواجه می شود. اینکه محوریت یک سریال 13 قسمتی ، مرخصی رفتن 4 سرباز باشد چندان ‏جذاب و گیرا نیست و باید داستان های فرعی جذاب دیگری در کنار داستان اصلی طراحی شود. رضویان با ‏جمع کردن اکثر بازیگران طنز تلویزیون خواسته تا حدودی این نقایص را برطرف کند اما مزه پرانی های بی ‏جای بازیگران و دستاویز کردن حرکاتی که برای مخاطب آشناست مجموعه را به سمت یک کمدی سطح ‏پایین سوق می دهد. به نظر می رسد اگر رضویان تنها در مقام کارگردان انجام وظیفه می کرد و خود به ایفای ‏نقش نمی پرداخت ، می توانست تسلط بیشتری بر بازی ها ، قاب بندی و ریتم اثر داشته باشد. البته نباید از ‏بخش هایی که توسط ممیزی کنار گذاشته شده، به سادگی گذشت. شاید با حذف نشدن آن قسمت ها ، ما شاهد ‏مجموعه ای جذاب تر و منسجم تر بودیم. اثری که زیر تیغ سانسورچیان حکومت سلاخی می شود را نمی ‏توان به درستی به بوته نقد کشید و قضاوت درباره چنین اثری چندان روا نیست.‏

serial_norozi677_5.jpg

‎ ‎پیامک از دیار باقی‎ ‎

نویسنده: محسن تنابنده. کارگردان: سیروس مقدم. تهیه کننده : سید امیر سیدزاده. طراح صحنه و لباس : مجید ‏اسکندری. طراح گریم: مهدی بلاقی. تدوین: خشایار موحدیان. مدیر فیلمبرداری: هادی شلالوند. موسیقی: ‏حمید رضا صدری. بازیگران: محمد رضا شریفی نیا[سیم چی]، افسانه بایگان[زن سیم چی]، حامد ‏کمیلی[رضا[، سروش گودرزی[سروش]، رضا شفیعی جم[غلام]، رامین راستاد[کارگر]، کوروش تهامی، ‏شیلا خداداد، حمید لولایی، فخرالدین صدیق شریف ، شهره لرستانی. محصول : شبکه اول. ‏

خلاصه داستان : آقای سیم چی که به علت ساخت برج و تعویق وعده هایش به مشتری ها ، بدهی زیادی آورده ‏است. تنها راه فرار از دست طلبکاران را باطل کردن شناسنامه اش و اعلام فوت خود می داند. این تصمیم سر ‏آغاز اتفاقات بیشماری می شود. ‏

serial_norozi677_6.jpg

سیروس مقدم در سالی که گذشت، مجموعه ها و تله فیلم های بی شماری را در مقام کارگردان جلوی دوربین ‏برد که اکثر آنها با استقبال مناسب مخاطبان مواجه شد. مقدم از معدود کارگردانانی است که تسلط کاملی بر ‏مدیوم تلویزیون و ذائقه مخاطب آن دارد. “ پیامک از دیار باقی” مضمونی اجتماعی را در قالب طنز و کمدی ‏به مخاطب عرضه می کند. البته طنز اثر در لایه های زیرین آن مستتر است و این نشان از هوشمندی نویسنده ‏آن دارد، چیدمان اتفاقات و شخصیت ها به درستی انجام گرفته است.‏

کارگردانی مقدم هم متناسب با فضای داستانی قصه است. پلان بندی ها و سکانس های گرفته شده توسط مقدم ‏از ریتم بسیار خوب و هماهنگی با متن برخوردار است. تقطیع فصل ها و پلان سکانس های او از ویژگی ‏شاخص کارگردانی مقدم به شمار می آید. نمونه درخشان آن در این مجموعه سکانس قبرستان است که غلام “ ‏رضا شفیعی جم” قصد دارد به جای آقای سیم چی در قبر بخوابد. ‏

نکته تاثیر گذار دیگری که کارگردان به سادگی از کنار آن نگذشته ، انتخاب درست بازیگران مجموعه ‏متناسب با شخصیت ها است. محمد رضا شریفی نیا در نقش “ سیم چی” بازی روان و یکدستی را از خود به ‏نمایش می گذارد. دیگر بازیگران هم به خوبی از عهده ایفای نقش های خود بر می آیند. تنها اشکال عمده اثر، ‏پرداختن بیش از حد در برخی از لحظات به اتفاقات فرعی قصه است که باعث سردرگمی مخاطب در بعضی ‏لحظات می شود. با وجود اینکه این داستان های فرعی برای مخاطب جذاب هستند، اما یکی دوتا از این ‏داستان ها مانند وصله ناجوری در کنار قصه اصلی قرارگرفته اند. به عنوان مثال : داستان عروس و دامادی ‏که غلام راننده ماشین عروس آنهاست. مخاطب نیازی به پیگیری قصه آنها ندارد، زیرا پیش برنده قصه درآن ‏بخش، غلام است و دیگر نیازی به قصه فرعی نیست. “ پیامک از دیار باقی” مجموعه روان و منسجمی ‏است که یک بار دیگر مهر تاییدی بر توانایی های کارگردان آن زده است. ‏

serial_norozi677_7.jpg

‎ ‎نشانی‎ ‎‏ ‏

نویسنده: فلورا سام. کارگردان: رامبد جوان. تهیه کننده: مجید اوجی. طراح صحنه و لباس: پیام حسین سوری. ‏طراح گریم: احسان رناسی. تدوین: سیامک مهماندوست. مدیر تصویربرداری: سهیل نوروزی. موسیقی: امید ‏کرامتی. صدابردار: محمد علیزاده . بازیگران: آتنه فقیه نصیری[لیلا]، امیرحسین صدیق[محسن داماد]، ‏کوروش تهامی[محسن پسر]، داوود رشیدی[امیرهوشنگ خان]، فقیه سلطانی[نیلوفر]، سعید پورصمیمی[آقا ‏بزرگ]، پروانه معصومی[اختر]، پرویز پورحسینی[منصور]، برزو ارجمند[بهروز]، مرضیه برومند[مه ‏لقا]، فلورا سام[مریم] و رامبد جوان. محصول : شبکه دو. ‏

خلاصه داستان : لیلا دختری که در خارج زندگی می کند از طریق عمه خود ، مه لقا از محل اختفای گنجی ‏در ایران باخبر می شود. لیلا به همراه دوست خود مریم به ایران سفر می کند تا با داشتن نشانی خانه ای که ‏از عمه مه لقا گرفته است به سراغ گنج برود. ‏

serial_norozi677_8.jpg

پرداختن به مضمونی تکراری و کلیشه ای هنگامی موجه و منطقی است که کارگردان اثر، نگاهی متفاوت و ‏خلاقانه به داستان تکراری پیش رویش داشته باشد. رامبد جوان بیش از آنکه در زمینه کارگردانی سابقه داشته ‏باشد در دنیای بازیگری تجربه کسب کرده است. البته او به خوبی از تجربیات بازیگری خود در هدایت ‏بازیگرانش سود جسته است. نقطه ضعف عمده “ نشانی ” داستان کلیشه ای سریال است که بارها با اشکال ‏متفاوت در قالب فیلم و مجموعه به تصویر کشیده شده است. کشمکش تعقیب و گریزی که در روند داستانی اثر ‏وجود دارد دیگر برای مخاطب تکنیک نو و جدیدی به حساب نمی آید و اگر هم مخاطب پیگیر داستان و ‏اتفاقات می شود ترکیب بازیگرانی است که جوان آنها را در کنار هم جمع کرده است. لیلا “ آتنه فقیه نصیری” ‏که به ایران آمده به کمک دوستش مریم “ فلورا سام” ، منصور و بهروز،پدر و برادر مریم به خانه امیر ‏هوشنگ خان که گنج درآن قراردارد، وارد می شود. پس از این اتفاق ، حوادث زیادی حول قصه پیدا کردن ‏گنج به وجود می آید. عنصری که جوان بیش از حد برروی آن تاکید می کند ، عنصر تعقیب و گریز است . ‏در هر قسمت مجموعه ما با چنین تمهیدی مواجه هستیم. این عامل باعث کسالت بار شدن مجموعه و از ریتم ‏افتادن قصه می شود. در ترکیب بازیگران هم ، امیرحسین صدیق ، آتنه فقیه نصیری و پرویز پورحسینی به ‏خوبی از عهده ایفای نقش هایشان برمی آیند. دیگر بازیگران تلاش در خور و قابل تاملی از خود نشان نمی ‏دهند و تنها خود را تکرار می کنند. البته ناگفته نماند داوود رشیدی چهره جدیدی در ژانر طنز از خود نشان ‏می دهد که کمی هم به ورطه اغراق می افتد اما با تمام این تفاسیر، بازی متفاوتی در کارنامه کاری او به ‏شمار می رود. در بخش کارگردانی هم جوان دکوپاژ کم نقصی انجام داده است، اما تاکید داشتن بر عنصری ‏که به آن اشاره شد، در برخی لحظات باعث کند شدن ریتم نماها و ضربه خوردن ساختار اثر می شود. ‏

‏”نشانی” با تمام کاستی هایی که دارد نوید آمدن کارگردانی جوان و جسور را به تلویزیون می دهد که ‏درگذشته شاهد هنرنمایی او در زمینه بازیگری بوده ایم. ‏