گر چه در روز تقدیم لایحه بودجه توسط رئیس جمهوری به مجلس وی از نمایندگان خواسته بود که “دو شیفته کار کنند تا بودجه به صورت کامل تصویب شود” اما ساکنان بهارستان این بار دست رد به سینه محمود احمدی نژاد زدند تا برای نخستین بار در ادوار مجلس، کلیات بودجه سالانه کشور در کمیسیون تلفیق رد شود. روز گذشته اعضای کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 1391 کل‌کشور با 19 رأی مخالف، کلیات این لایحه را تصویب نکردند. پیشتر هم نمایندگان مجلس انتقادات زیادی نسبت به کلیات بودجه امسال داشتند تا آنجا که احمد توکلی، نماینده اصولگرای منتقد دولت گفته بود لایحه پیشنهادی توسط دولت “اصلا بودجه نیست” و یک مجموعه “در هم و برهم” است که نه با علم نه با واقعیت و نه با قانون همخوانی دارد.
جعفر قادری عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس دیروز همزمان با انتشار خبر رد شدن کلیات لایحه بودجه سال 1391 در کمیسیون تلفیق از عودت این لایحه به صحن علنی مجلس شورای اسلامی برای رای گیری کلیات در صحن علنی خبر داد. نکته مهم این است که در صورت رد شدن کلیات این لایحه در صحن علنی مجلس لایحه بودجه 1391 به دولت بازگشت داده می شود.
دلایل رد کلیات لایحه بودجه
کمیسون تلفیق بودجه همخوان نبودن لایحه پیشنهادی دولت با قوانین فرا دستی چون قانون پنجم توسعه را از جمله دلایل رد کلیات این طرح دانستهاند. همچنین در لایحه بودجه 91 برخی از ردیف های بودجه مانند هدفمندی یارانه ها و بودجه برخی بخش های فرهنگی حذف شده است.
موسی الرضا ثروتی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در مورد دلایل نمایندگان در رد کلیات لایحه بودجه که برای اولین بار اتفاق می‌افتاد گفت: “یکی به دلیل اینکه قانون هدفمندی یارانه‌ها در لایحه بودجه نیامده بود، دوم نرخ ارز در لایحه معلوم نبود، سوم به دلیل اینکه درآمدهای لایحه واقعی نبود، چهارم سقف بودجه مشخص نبود، پنجم میزان انتشار اوراق مشارکت مشخص نبود و ششم به دلیل اینکه توزیع بودجه بر اساس شاخص‌های کلان مورد اعتراض نمایندگان مخالف کلیات لایحه بودجه قرار داشت”.
وی همچنین تعدد طرحهای جدیدی که “علی رغم مخالفت نمایندگان در لایحه بودجه گنجانده شده است” و همچنین نبود “جدول مصرف ارزی در پیوست لایحه بودجه” را از دیگر دلایل رد کلیات لایحه بودجه بر شمرد.
رای گیری کمیسیون تبانی بود
این در حالی است یک عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 91 رای گیری کلیات بودجه 91 در کمیسیون تلفیق را تبانی خوانده و گفته است: “هنگامی که کلیات بودجه رای نمی آورد به این معنی است که کشور به بودجه نیاز ندارد و این پیام 19 مخالف لایحه بودجه است”. موسی قربانی بعد از رای گیری کمیسیون تلفیق به خبرگزاری مهر گفت: “معتقدم رای گیری در کمیسیون تلفیق واقعی نیست و تبانی توسط رئیس کمیسیون رضا عبداللهی و نایب رئیس کمیسیون انجام شد چرا که به یک باره در هنگام رای گیری این افراد غیب شدند و حضور نداشتند و بعد هم دیدیم که کلیات لایحه بودجه رای نیاورد”.
وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه برخی از اعضای کمیسیون تلفیق عنوان کرده اندکه نبود بودجه برای هدفمندی یارانه ها و بخش فرهنگی یکی از مهمترین دلایل رد کلیات بوده است گفت: “این استدلال هیچ معنی ندارد هنگامی که کلیات را به نمایندگان می دهند برای این است که نمایندگان در آن تغییر ایجاد کنند و نمایندگان هستند که باید آن را اصلاح کنند. “
وی در پایان تاکید کرد که رد کلیات لایحه بودجه 91 توسط نمایندگان هیچ منطقی ندارد.
انتفاد از لایحه بودجه از همان قدم اول
سال گذشته علی رغم آنکه دولت چندین ماه برای نوشتن لایحه بودجه زمان در اختیار داشت نهایتا این لایحه با حدود دو ماه تاخیر تسلیم مجلس شد تا کار تصویب آن به ماه ابتدایی سال جاری کشیده شود و یک بار دیگر کشور سال نو را بدون داشتن بودجه مشخص آغاز کند. در نهایت هم این لایحه با اعتراض و انتقاد شدید نمایندگان مجلس مواجه شد که معتقد بودند بودجه پیشنهادی دولت دهم برای سال 91 با شرایط واقعی کشور انطباق ندارد.
یک روز پیش از بسته‌شدن بودجه 91، هیات رئیسه مجلس به مرکز پژوهش‌ها و دیوان محاسبات ماموریت داده بود تا پایان انتخابات مجلس برای بررسی نواقص لایحه بودجه اقدام کنند. در همان روزهایی که لایحه بودجه 91 تسلیم مجلس شد نیز برخی نمایندگان مجلس معتقدبودند که این لایحه بودجه “موارد خلاف قانون مهم” و نواقصی دارد که باید پیش از ارسال به کمیسیون تلفیق توسط این دو مرکز اصلاح شود.
انتقادها از لایحه بودجه تا آنجا پیش رفت که احمد توکلی، نماینده اصولگرای منتقد و رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، در اظهار نظری گفت آنچه توسط دولت دهم به مجلس ارائه شده، “اصلا بودجه نیست” و در حقیقت یک مجموعه “درهم و برهم” است که نه با علم نه با واقعیت و نه با قانون همخوانی دارد.
یکی از ابهامات کلی که نمایندگان مجلس مطرح کرده اند تشکیک در تخصیص مبالغ یاد شده در این لایحه است. فرهاد دلق پوش، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در این زمینه گفته بود: “اینکه برخی شاخص‌ها در بودجه 91 افزایش داشته نشان از انبساطی بودن بودجه دارد اما مشخص نیست که آیا لایحه مانند سال‌های گذشته در اجرا دچار اشکالات اساسی می‌شود و منابع تخصیص می‌یابد یا نه”. حسن ونایی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز گفته بود که “دولت بودجه را با سقف بالا به مجلس تحویل می‌دهد اما این مبالغ تخصیص نمی‌یابد”.
بودجه سال 91 ایران 510 هزار میلیارد تومان است که از این مبلغ 400 هزار میلیارد مربوط به شرکت‌های دولتی است. بودجه سال گذشته با سقف 538 هزار میلیارد تومان ارائه شده بود و این کاهش سقف بودجه نشان از “انقباضی” بودن بودجه دارد.
مهمترین اعتراضات نمایندگان به بسته بودجه 91 اما چند جمله بیشتر نیست. چند جمله‌ای که نکات کلیدی فراوانی را به همراه دارد. بهارستان نشین‌ها معتقدند مهمترین موضوع اقتصادی یا همان هدفمندی یارانه‌ها در بودجه لحاظ نشده است؛ قیمت نفت و دلار در بودجه خیلی بالا و در واقع غیر واقعی است؛ بسیاری از درآمدهای بودجه قابل تحقق نیست و باوجود اصرار و تکرار وزیر نفت بر اینکه بودجه سال 91 خیلی به نفت وابسته نیست، اما بودجه از سال‌های گذشته بیشتر (تا مرز 80 درصد) به نفت وابسته است.
دولت مکلف به بودجه نویسی می‌شود
با رد شدن کلیات لایحه بودجه 91 در کمیسیون تلفیق، این لایحه به صحن مجلس ارجاع می‌شود و در صورت رد مجدد لایحه در صحن مجلس،دولت باید لایحه جدیدی به مجلس ارائه کند. قرار است سه‌شنبه این هفته رأی‌گیری در مورد کلیات لایحه بودجه 91 در صحن مجلس انجام شود.
کلیات لایحه بودجه 91 در حالی توسط کمیسیون تلفیق رد شده است که با وجود گذشت بیست روز از سال جدید به دلیل ارائه دیر هنگام لایحه بودجه توسط محمود احمدی نژاد به مجلس و همچنین عدم ابلاغ تنخواه مصوب مجلس برای دو ماه اول سال توسط او به دستگاههای اجرایی هنوز دخل و خرج کشور مشخص نیست. تا پیش از این قرار بود لایحه بودجه سال 91 در صورت تصویب مجلس از خردادماه امسال اجرایی شود. اما اکنون با رد کلیات این لایحه نقطه ابهام بزرگ دیگری نیز بر موارد دخل و خرج کشور افزوده شده است، به طوری که همزمان با اینکه هزینههای دستگاههای اجرایی کشور نامشخص است، معلوم نیست این وضعیت تا کی به طول خواهد انجامید. آن هم درست در شرایطی که علی رغم مخالفتهای جدی مجلس، دولت بر اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها همچنان پافشاری میکند.
