پول نفت: تکیه گاه لرزان احمدی نژاد

نویسنده

‏‏polenafatsofre.jpg

توماس اردبرینک

محمود احمدی نژاد درحالیکه با تورم فزاینده و نگرانی های رو به رشد بین المللی بر سر جاه طلبی های هسته ‏ای کشورش روبرو است، به درآمدهای سرشار نفت و گاز تکیه کرده تا خود را دربرابر فشارهای داخلی و ‏خارجی محافظت نماید.‏

برخی از کشورهای غربی که به اعمال فشار برای توقف غنی سازی اورانیوم ایران مشغول هستند، درعین ‏حال از مشتری های عمده نفت و گاز نیز هستند. اتحادیه اروپا هفته گذشته اعلام کرد دارائی های بزرگترین ‏بانک ایرانی- بانک ملی- را مسدود خواهدکرد. البته اتحادیه اروپا هم در صدر فهرست خریداران نفت و گاز ‏ایران جای گرفته است.‏

درآمد نفت که 60 درصد بودجه ملی ایران را تشکیل می دهد به دولت این امکان را داده که نرخ بهره را ‏بکاهد و هشدارهای بانک مرکزی در زمینه ولخرجی های منجر به افزایش تورم را نادیده بگیرد.‏

ایران در سال مالی منتهی به 20 مارس، 80 میلیارد دلار درآمد نفت و گاز داشته است؛ این درآمد سه سال ‏پیش 35 میلیارد دلار بوده است. در عین حال، افزایش درآمدهای نفتی به تشدید شکاف میان فقیر و غنی، ‏افزایش تورم و کاهش قدرت خرید منجر شده است. چنین رویدادهایی به تهدید موقعیت رئیس جمهور ‏پوپولیست ایران انجامیده و می تواند اردوگاه تبلیغاتی وی را برای انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 به ‏خطر اندازد.‏

به گفته بانک مرکزی ایران، از زمان روی کار آمدن احمدی نژاد در سال 2005، نرخ سالانه تورم از ‏‎12.1‎‏ ‏به ‏‎19.2‎‏ افزایش یافته است. این رقم در ماه مه به ‏‎25.2‎‏ رسیده است. ‏

احمدی نژاد سرگرم منازعات طولانی مدت با مقامات اقتصادی بوده است. آنها می گویند دولت از فقدان ‏کارشناسی رنج می برد. درواقع طهماسب مظاهری، رئیس بانک مرکزی توصیه های صریحی را به رهبران ‏ایران ارائه داده است: “آنها می بایست کسری بودجه را کم کنند، هزینه ها را محدود نموده و از مصرف ‏درآمد نفت خودداری نمایند.“‏

احمدی نژاد هم هفته گذشته از اعمال تغییرات غیرمشخص در بانکداری ایران، نظام مالیاتی و سیستم واردات ‏کشور خبر داد و مسؤلان خود را به خاطر “ناکارآمد بودن” مورد سرزنش قرار داد. البته او تصدیق کرد که ‏تورم یک “مشکل بزرگ” بوده است. ‏

احمد زیدآبادی که برای چندین روزنامه ایران مطلب می نویسد، گفت افزایش درآمد نفت “به دولت اعتماد به ‏نفس بالایی در بسیاری زمینه ها داده است.“‏

او گفت: “وقتی شما پول زیادی دارید، می توانید مشکلات زیادی را حل کنید.” اما او در عین حال خطرات ‏ناشی از گره زدن سرنوشت اقتصادی کشور به بهای ناپایدار نفت را خاطر نشان نمود. او گفت: “اگر قیمت ‏نفت به طور ناگهانی دچار کاهش شود، آنها از عهده واردات کالاهای اساسی کشور برنخواهند آمد. پول نفت، ‏رشته حیات دولت است.“‏

یکی از متحدان نزدیک احمدی نژاد در مصاحبه تلویزیونی دوشنبه گذشته اذعان نمود ثروتمندان بهره بیشتری ‏از یارانه های دولتی برای بنزین، آب و برنج می برند. او از تأسیس حساب های ملی کشوری خبر داد که ‏افراد فقیر از طریق آن بتوانند یارانه های خود را به طور مستقیم دریافت نمایند. ‏

بااینحال کارشناسان از این نگرانند که این اقدام به ایجاد مشکلات بیشتر اقتصادی منجر شود. زید آبادی گفت: ‏‏”تزریق مستقیم پول دیگری به جامعه، تورم بیشتر را بدنبال خواهد داشت.“‏

بخش خصوصی هم که تنها 15 درصد اقتصاد ایران را در اختیار دارد می توانست با تأمین شغل به کمک ‏بیاید. اما صاحبان بخش خصوصی می گویند تحریم های موجود در نظام بین المللی بانکی به آنها آسیب ‏رسانده است. ‏

بداغ خانبداغی رئیس افتخاری اتاق مشترک بازرگانی ایران و آلمان می گوید: “ما قادر به انتقال پول نیستیم. ‏یعنی نمی توانیم قطعات یدکی لازم برای کارخانجات خود را تهیه کنیم.” به گفته خدمات تحقیقاتی کنگره، ‏میزان اعتبارات صادراتی آلمان برای تجارت با ایران در سال گذشته به رقم 730 میلیارد دلار رسید؛این رقم ‏معادل نصف اعتبار تخصیص یافته در سال 2006 و یک پنجم سال 2004 بوده است. ‏

او در اتاقش که تصاویری از وی درکنار مقامات ارشد ایران و آلمان بر دیوارش نقش بسته، گفت: “هیچ کس ‏توجهی به اینجا ندارد و بعید می دانم هیچ وزیری در آینده نزدیک از اینجا بازدید نماید.“‏

دولت ایران سرگرم برقراری ارتباط با بانک های غیرغربی خصوصاً بانک های چینی بوده است. اما در ‏عین حال روابطی هم با چند بانک از کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی برقرار شده است. ‏

زیدآبادی که به خاطر نوشته هایش چندین بار زندانی شده می گوید: “ازآنجا که پول اهمیتی ندارد، دولت ‏تصمیم به خرید محصولات متنوعی از خارج گرفته است. این خود به تولید در داخل آسیب رسانده و اصولاً ما ‏را به کشورهای خارجی وابسته تر نموده است.“‏

مظاهری مدیرکل بانک ملی ایران تنها تکنوکرات باقیمانده است که هنوز صاحب جایگاه قدرتمندی در سیستم ‏اجرائی ایران است. این سیستم عمدتاً توسط حامیاناحمدی نژاد هدایت می شود. او در مصاحبه اخیرش گفت: ‏‏”ما از همه سیاست گذاران از جمله دولت درخواست کردیم به اصول اقتصادی پایبند باشند نه آنکه آن را به ‏خطر بیاندازند.“‏

اخیراً احمدی نژاد موضع مخالفی را در برابر وی برای کاستن نرخ بهره گرفت و آنرا از 24 درصد در سال ‏‏2005 به نرخ فعلی 10 درصد رسانده است. مظاهری گفت: “دولت اعتقاد دارد با کاهش نرخ بهره قادر به ‏کاستن از نرخ تورم است.“‏

او گفت اگر دولت سیاست هایش را تغییر ندهد، “تورم افزایش خواهد یافت، همانطور که سال گذشته با تورم ‏بالاتر روبرو شدیم.“‏

مظاهری از شکایت همسرش به قیمت های بالا هنگام خرید از مغازه ها اشاره کرد. او گفت: “همسر من و ‏بسیاری از ایرانی ها از تورم در رنج هستند. ثروتمندان از آن سود می برند، دارایی هایشان بیشتر می شود و ‏در غیاب یک سیستم عادلانه و کارآمد مالیاتی، درآمدهایشان هم بیشتر می شود. اما به اغلب مردم در طبقه ‏پایین و متوسط سخت می گذرد.“‏

منبع: واشنگتن پست- 30 ژوئن‏