روز گذشته پس از سقوط هواپیمای مسافربری تهران ـ طبس و کشته شدن بیش از ۴۰ تن از سرنشینان این هواپیما، حسن روحانی، دستور توقف پرواز هواپیمای ایران ۱۴۰ را تا رسیدگی کامل به این حادثه و مشخص شدن علل وقوع آن صادر کرد. این دستور در حالی صادر شده که این نوع هواپیما از سال ۸۱ تاکنون بیش از ۶ مورد سقوط یا سانحه داشته و اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اعلام کرده اند که در بازدید از مراحل تولید این هواپیما، نگرانی خود را اعلام کرده و نسبت به امنیت این نوع هواپیما و موتور آن تردید و شبهه داشته اند. درباره این ماجرابایک نماینده مجلس و معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری گفت و گو کرده ایم.نماینده مجلس می گوید در مورد این نوع هواپیما و ایمنی آن از آغاز تردیدوجود داشته امامعاون سازمان هواپیمایی، با وجود آنکه پاسخ را به نتیجه تحقیقات موکول می کند اما تاکیدش این است که “اگر هواپیما مشکل داشت به آن اجازه پرواز نمی دادند”.
علی اکبر آقایی، عضو کمیسیون عمران مجلس در مصاحبه با “روز” می گوید که سازمان هواپیمایی کشوری باید پاسخگو باشد چگونه و تحت چه شرایطی به هواپیمای ایران ۱۴۰ مجوز پرواز داده. او که خود تجربه پرواز با این نوع هواپیما را دارد تاکید دارد که “پرواز نرمالی” را شاهد نبوده و نباید به این هواپیما مجوز پرواز داده می شد.
آقای آقایی این چندمین هواپیمای ایران ۱۴۰ است که دچار سانحه می شود،مسئولیت این سوانح و سقوط ها با چه کسی است و مجلس چه اقدامی صورت خواهد داد؟
ما پی گیری می کنیم و کمیسیون عمران جلسه روز سه شنبه اش را در سازمان هواپیمایی کشوری گذاشته که این مساله را بررسی کند. قطعا کمیسیون بررسی سوانح هم مکلف است به عنوان کمیسیون تخصصی رسیدگی و اظهار نظر کند. کمیسیون هم تحقیق خواهد کرد، با توجه به اختیاری که نایب رئیس مجلس امروز در مجلس اعلام کرد باید بررسی ها و جمع بندی صورت گیرد. اما در مورد این هواپیمای انتونف یا ایران ۱۴۰ باید بگویم این هواپیما از اول هم که در پرواز قرار گرفت تردید هایی وجود داشت. اما می دانید که اجازه پرواز را سازمان هواپیمایی کشوری صادر می کند.
چه تردیدهایی و چطور علیرغم آن و نگرانی هایی که در جریان بازدید از مراحل تولید این نوع هواپیما ابراز شده بود این هواپیما مجوز پرواز گرفته؟
من یک بار با این هواپیما پرواز کردم، از فرودگاه مهرآباد تا فرودگاه امام، هواپیما نرمال نبود باید متخصصان اعلام کنند ولی عقیده من این است که باید چک شود که چگونه این هواپیما اجازه پرواز گرفته و چطور موارد ایمنی رعایت نشده که سقوط کرده. این مساله هم باید جزو برنامه کمیسیون بررسی سوانح باشد.
یعنی مسئولیت با سازمان هواپیمایی کشور است و این سازمان بدون درنظر گرفتن هشدارها و نگرانی های اعلام شده و سوانح قبلی به این نوع هواپیما اجازه پرواز داده؟
بله مجوز را سازمان هواپیمایی میدهد، بایستی همه چیز را چک کند. بایستی پاسخگو باشد این سازمان. کمیسیون بررسی سانحه هم که زیرنظر رئیس سازمان هواپیمایی کشوری تشکیل می شود، ما سعی خواهیم کرد از کمیسیون عمران هم نماینده ها عضو این کمیسیون باشند. باید روشن شود چگونه به این نوع هواپیما اجازه پرواز داده شده.
برخی از تحریم ها به عنوان عامل سقوط هواپیما یاد می کنند و در مقابل عده ای می گویند سوتدبیر. شما چه می گویید؟
نمی توان سومدیریت یا سوتدبیر را گردن تحریم ها انداخت. این هواپیما روسی است، ربطی به تحریم ها ندارد. خود روسیه هم این هواپیما را از پروازهای مسافری خود خارج کرده.
یعنی آنها خارج کردند ما تازه آمدیم مدل ایرانی اش را تولید می کنیم؟
بله این انتونف ساخت داخل است، شاید چون تولید داخل است این اتفاقات صورت گرفته.. بایستی ببینیم نتیجه کمیسیون بررسی سانحه چیست.
جهانگیریان استعفا خواهد داد؟
اما سازمان هواپیمایی کشوری حاضر به پذیرش چنین مسئولیتی نیست و مسئولان آن می گویند لزوما مشکل از هواپیما نبوده بلکه خطای انسانی یا نقص فنی دخیل بوده و باید منتظر اعلام نتیجه کمیسیون بررسی سوانح ماند.
علیرضا جهانگیریان، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در تماس “روز” می گوید که در بیمارستان و در حال دیدار با مصدومان حادثه سقوط هواپیمای ایران ۱۴۰ است و موبایل خود را به معاون اش می دهد. حمید حبیبی، معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری هم درپاسخ می گوید که هواپیمای ایران ۱۴۰ استانداردهای لازم را برای پرواز داشته و نتیجه ای که از بررسی کمیسیون بررسی سوانح بیرون خواهد آمد اعضای کمیسیون عمران مجلس را قانع خواهد کرد.
آقای حبیبی ایران ۱۴۰ چگونه مجوز پرواز گرفته در حالی که چندین سانحه و سقوط طی همین چند سال گذشته پشت سر گذاشته و نمایندگان عضو کمیسیون عمران مجلس هم می گویند که هنگام بازدید از مراحل تولید آن ابراز نگرانی کرده بودند؟
سازمان هواپیمایی کشوری یکی از سازمان هایی است که مجبور است براساس قوانین و مقررات شدید و سختگیرانه خودش کار کند و مطمئنا اگر هواپیمایی مجوز پرواز یا گواهینامه لازم را نداشته باشد اجازه پرواز نمی گیرد.
پس چگونه به چنین هواپیمایی مجوز پرواز داده شده ؟ آقای آقایی عضو کمیسیون عمران مجلس که تجربه پرواز با این هواپیما را دارد می گوید پرواز نرمالی نبوده و..
نمی دانم اعضای کمیسیون عمران با چه پروازی رفتند و چه هواپیمایی بوده ولی مطمئنا اسناد و مدارک هواپیما معتبر بوده که مجوز پرواز گرفته.
خب ابراز نگرانی اعضای کمیسیون مجلس در هنگام بازدید از مراحل تولید این هواپیما که با سقوط امروز هم مشخص بود بی جا نبوده چه دلیلی داشته؟
این هواپیما در کشورهای دیگر دارد پرواز می کند، در کشور طراحش پرواز می کند، این یعنی گواهینامه هایی را گرفته. حالا یک سانحه ای رخ داده، اولا باید اجازه بدهیم تیم بررسی سانحه کار خودش را انجام دهد و به نتایجی برسد و علت اش کشف شود. اینکه بگوییم هواپیما ممکن است اجازه پرواز نداشته یا مشکل فنی داشته و.. حرف درستی نیست. بنده هم که کارشناس هواپیمایی هستم باید اجازه دهم سازمان هواپیمایی کشوری کارش انجام شود و تیم رسانه ای اش اعلام نظر کنند. مطمئنا این هواپیما مجوز لازم را داشته که پرواز کرده. هم هواپیما و هم خدمه اش قبل از پرواز کنترل می شوند.
اما آقای خسروی، عضو کمیسیون عمران مجلس گفته که این هواپیما استانداردهای خارجی را برای پرواز دریافت نکرده بود.
من نمی دانم منظور ایشان چی بوده اما این هواپیما در کشورهای دیگر هم پرواز می کند در اوکراین و روسیه پرواز می کند و آنها کشورهایی هستند که صاحب صنعت هستند. این هواپیما گواهینامه را داشته.
این هواپیما تا به حال ۴ بار سقوط و چندین سانحه داشته چرا پرواز آن متوقف نشد تا بررسی های لازم صورت بگیرد؟
حتما بررسی و اصلاحات لازم انجام شده. علت این سانحه ممکن است خطای انسانی باشد یا خطای فنی. اینطور نیست که حتما بگوییم خود هواپیما ایراد دارد. ولی اگر به این نتیجه برسیم که هواپیما ایراد دارد متوقف خواهیم کرد تا یا ایراد برطرف شود یا جلو پرواز آن گرفته شود.
حادثه امروز، ششمین سانحه یا سقوط این نوع هواپیما در چند سال اخیر است.چند هواپیما باید سقوط کند و چه تعداد انسان باید جان شان را از دست بدهند که شما به چنین نتیجه ای برسید؟
نتیجه کمیسیون بررسی سوانح می تواند مساله را روشن کند.ما هم منتظر بررسی و اعلام نتیجه این کمیسیون هستیم.
برخی نمایندگان معتقدند که سوتدبیر و سومدیریت سازمان هواپیمایی کشور بوده که اجازه پرواز به چنین هواپیمایی داده و مسئولیت با سازمان هواپیمایی کشور است.
سازمان هواپیمایی کشوری در مقابل دولت و ملت مسئول و حتما پاسخگو است. بعد از بررسی سانحه مشخص خواهد شد که چه بخشی یا چه کسی یا چه شخصی و قسمتی از سازمان کارش را درست انجام نداده. انشالله نتیجه بیرون بیاید، دوستان در کمیسیون عمران مجلس هم قانع خواهند شد.
در هر کشور دیگری چنین اتفاقی می افتاد مقام مسئول استعفا می داد، آقای جهانگیریان اما چنین نکرده. اگر نتیجه بررسی ها این باشد که سازمان هواپیمایی کشور در دادن مجوز اشتباه کرده آقای جهانگیریان استعفا خواهد داد؟
من نمی دانم. آقای جهانگیریان ریاست سازمان هستند و مسئولیت بزرگی دارند و مطمئنا پذیرش این مسئولیت هم به این راحتی نیست. ولی مطمئن باشید که سانحه زنجیره ای از عوامل است نه یک عامل.
سقوط های پی در پی و اصرار بر ساخت و پرواز ایران ۱۴۰
سقوط روز گذشته هواپیمای ایران ۱۴۰، بیش از ۳۸ کشته و ۹ مصدوم برجای گذاشت. پزشکی قانونی اعلام کرده است که جسد ۲۲ مرد، ۱۰ زن، سه کودک (دو پسر و یک دختر) یک دختر نوجوان و یک نوزاد دختر شیرخوار در محل حادثه پیدا شده و یک مرد هم در بیمارستان جان خود را از دست داده است. وضعیت جسانی برخی از مصدومان هم نامساعد گزارش شده است. یکی از بازماندگان این هواپیما به خبرگزاری ایسکا نیوز گفته است: چند لحظه بعد از پرواز هواپیما و افتادن یکی از بال‌ها در حالی که فاصله زیادی با زمین نداشتیم، هواپیما منحرف شد و بعد از برخورد با دیوار بتنی
حفره‌ای عمیق در آن ایجاد شد.
با ایجاد این حفره در بدنه هواپیما با سرعت از آن حفره به بیرون پریدیم و چند ثانیه بعد هواپیما آتش گرفت.
خبرگزاری فارس هم به نقل از یکی از بازماندگان هواپیما گزارش داده: موتور راست هواپیما اندکی بعد از برخاستن از باند فرودگاه مهرآباد از کار افتاد. هیچ گزارشی از سوی خلبان و خدمه ارائه نشد اما مشخص شد که هواپیما قصد بازگشت به فرودگاه را دارد… ظاهراً موقع برگشتن، بال هواپیما به جایی برخورد کرد و دچار سانحه شد. این اتفاق حدود سه دقیقه پس از پرواز و بلافاصله پس از برخاستن رخ داد… من در صندلی کنار بال سمت راست هواپیما نشسته بودم. هواپیما بعد از سقوط و برخورد به زمین آتش گرفت و ما دچار سوختگی شدیم.
روز گذشته در اولین واکنش ها، مهرداد لاهوتی، عضو کمیسیون عمران مجلس اعلام کرد که سازمان هواپیمایی نباید به شرکت دارنده این هواپیما اجازه پرواز می داد. به گفته وی پرواز آزمایشی اولین فروند از این نوع هواپیما (ایران ۱۴۰) در اصفهان سقوط کرده بود و اعضای کمیسیون هم در جریان دو بار بازدید از مراحل ساخت این هواپیما نگرانی خود را اعلام کرده بودند.
هواپیمای ایران ۱۴۰ متعلق به شرکت هواپیمایی سپاهان ایر است؛ شرکتی که روز گذشته در پیامی تنها به ابراز همدردی اکتفا کرد اما هیچ گونه عذرخواهی یا تسلیت در پیام چند خطی این شرکت وجود نداشت.
هواپیمای ایران ۱۴۰ نمونه ساخته شده تحت لیسانس هواپیمای انتونف ۱۴۰ روسی است.وب سایت خبرآنلاین گزارش داده است که پروژه پرهزینه ساخت این هواپیما از همان ابتدا مورد انتقادات گسترده کارشناسان قرار داشت. کیفیت پایین این هواپیما که دلیل اصلی آن نیز موتورهای آن هستند، موجب عدم اقبال شرکت‌های هوایی به خرید آن شد؛ به گونه‌ای که حتی خطوط هوایی داخلی با وجود نیاز مبرم به هواپیماهای جدید توربوپراپ به آن اقبالی نشان ندادند و تنها شرکت هوایی استفاده کننده از آن در داخل کشور نیز پس از مدتی هواپیماهای ایران ۱۴۰ را به کارخانه باز پس فرستاد. با این وجود سازمان صنایع هوایی که سازنده اصلی این هواپیما محسوب می‌شود با اصرار عجیب بر ادامه این پروژه شکست خورده که بر اساس اعلام سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تا قبل از سال ۸۳ بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبارات مصرف کرده بود، اقدام به تاسیس شرکت هواپیمایی سپاهان کرد تا تولیدات بدون مشتری خود را در این شرکت به کار گیرد.
اولین سانحه مرگبار این هواپیما در دی ماه سال ۸۱ به مرگ کارشناسان اوکراینی منجر شد که برای افتتاح خط تولید آن در ایران می‌آمدند. ۳ سال پس از این حادثه یک آنتونوف ۱۴۰ متعلق به خطوط هواپیمایی آذربایجان بر فراز دریای خزر ساقط شد و ۲۳ مسافر خود را به کشتن داد. بهمن ماه ۸۷ هم یک فروند دیگر از تولیدات کارخانه هسا در نزدیکی همین کارخانه سقوط کرد و هیچ‌کدام از سرنشینان آن از جمله یک استاد خلبان و ۴ خلبان در حال آموزش از این حادثه جان سالم به در نبردند. این حوادث به همراه ۲ سانحه دیگر که تلفات جانی نداشتند برای هواپیمایی با تیراژ تولید تنها ۲۵ فروند از هر دو نوع اوکراینی و ایرانی یک فاجعه در صنعت هواپیمایی محسوب می‌شود.
تاکنون نام مدیر شرکت هواپیمایی سپاهان ایر اعلام نشده.روز گذشته خبرگزاری ایلنا هم در مطلبی بدون اینکه نام او را ببرد به نقل از او اعلام کرد که اجازه مصاحبه ندارد.
روز گذشته کمیسیون عمران مجلس از سوی محمدحسین ترابی، نائب رئیس مجلس مامور بررسی این حادثه شد. آن سوتر محمد شهبازی، مدیرکل دفتر ایمنی و بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری هم از سوی رئیس این سازمان به سمت مسئول بررسی سانحه هوایی ایران ۱۴۰ منصوب شده است.
احمد مجیدی، معاون وزیر راه هم به خبرگزاری فارس گفته است که خواندن نوار مکالمات خلبان و نوار پارامترهای موتور ممکن است طول بکشد:” شاید لازم باشد که جعبه‌های سیاه را به کشور سازنده ارسال کنیم که در این صورت نیازمند نامه‌نگاری و اجرای روند از طریق وزارت امور خارجه است”.
او گفته که قطعات هواپیما در گوشه‌ای از محل سقوط قرار داده شده و در صورت لزوم “برای شبیه‌سازی و تعیین نحوه بروز حادثه” به محلی دیگر منتقل خواهد شد.
تاکنون اما هیچ مسئولی به این سئوال پاسخ نداده که علیرغم سوانح و سقوط های پی در پی ایران ۱۴۰ و ابراز نگرانی ها و هشدارهای نمایندگان مجلس، اصرار برای تولید و پرواز این نوع هواپیما به چه دلیلی است؟
