نخستین نشانه تنش زدائی

لوموند
لوموند

» گزارش فرستاده لوموند از واشینگتن

 

پیشنهاد تشکیل کنفرانس بین المللی افغانستان با شرکت ایران، که روز پنج شنبه پنجم مارس در بروکسل از ‏سوی هیلاری کلینتون ارائه شد، پیام جدیدی است که از جانب دولت اوباما در جهت تنش زدائی به ایران ‏ارسال می شود.‏

‏ هرچند که بحث درباره طرح شرکت دادن تهران در مذاکرات مربوط به افغانستان چند ماهی است در ‏واشینگتن آغاز شده است امّا دعوت از ایران برای شرکت در مجمع 31 مارس اولین نشانه ملموس باز شدن ‏باب مراوده است. ‏

سئوالی که اکنون مطرح است اینست که به محض برقراری تماس چگونه می شود تهران را متقاعد کرد که از ‏برنامه هسته ای خود منصرف شود؟ ‏

کمیسیون امور خارجه سنای آمریکا به ریاست جان کری دموکرات در نشستی سه روزه به بحث درباره این ‏مسئله پرداخت و دو عضو ارشد کمیسیون، زبیگنیو برژینسکی عضو حزب دموکرات و برنت سکاوکرافت ‏عضو حزب جمهوریخواه روز پنج شنبه گزارش خود را به سمع اعضای کمیسیون رساندند. ‏

برژینسکی در ابتدای گزارش خود به توضیح محتوای دو راه که می توانند جایگزین یکدیگر شوند برای باراک ‏اوباما پرداخت . به گفته او هدف از مذاکرات یا “سوق دادن ایرانی ها به سمت اتخاذ سیاست عدم سازش” ‏است که در اینصورت چون مسئولیت شکست مذاکرات با آن ها خواهد بود می توان در مورد تشدید تحریم ها ‏تهدید کرد، برای مذاکرات پیش شرط گذاشت، مکرراً اعلام کرد که گزینه نظامی همچنان مدّ نظر خواهد بود و ‏آن ها را متهم به حمایت از تروریسم کرد. شقّ دوم اینست که برای “ایجاد شرایطی که نخبگان ایرانی را به ‏این نتیجه گیری برساند که به نفع ایران است که راه اعتدال در پیش گیرد” باب مذاکرات “جدّی” را باز کرد. ‏به اعتقاد مشاور امنیّت ملّی جیمی کارتر برای آمریکا این امکان وجود دارد که از” ابهاماتی” که ایران باقی ‏گذاشته است بهره برداری کند مثلاً از این مسئله که ایران “برنامه هسته ای خود را با سرعت لازم پیش نمی ‏برد”.‏

نظام اسلامی ایران، آنچنانکه خود مدعی است، دولت ژاپن را که یک دولت کمابیش اتمی به شمار می رود ‏الگوی خود قرار داده است و به خلاف کره شمالی لزومی نمی بیند که به سلاح اتمی مجهز شود. به همین دلیل ‏هم مایل نیست حدود مشخصی برای تاریخ آغاز مذاکرات، دست کم “به طور علنی”، مشخص کند.‏

به عقیده کارشناسان پیش شرط گذاشتن برای آغاز مذاکرات نظیر پیش شرطی که اروپائیان در مورد تعلیق ‏غنی سازی اورانیوم تعیین کرده اند کاری عبث و بی حاصل است. به نظر آن ها مذاکرات در مورد مسئله ‏هسته ای از آنجا که “فقط مربوط به آمریکا نمی شود” باید چند جانبه باشد و در مورد پرونده های دیگر نظیر ‏عراق دوجانبه. به گفته ریچارد هاس، رئیس شورای روابط خارجی آمریکا “عدم توافق ما در مورد حماس ‏نباید مانع از همکاری ما در مورد افغانستان شود”. ‏

برنت سکاوکرافت، مشاور سابق امنیت ملّی در دولت جرالد فورد و جورج بوش پدر، به شرح تناقض های ‏موجود در دولت قبل پرداخت و گفت: “ما از یک طرف اعلام می کنیم که ایران اتمی برایمان غیر قابل قبول ‏است و از طرف دیگر می خواهیم با استقرار سپر ضد موشک آماده رویاروئی با آن شویم!” رفیق شفیق ‏دموکراتش در دنباله سخنان او از اینکه کلمه “تروریسم” نسنجیده به کار برده می شود تأسف می خورد: ‏‏”وقتی کره شمالی در مورد پلوتونیوم با ما همکاری می کند اسمش از فهرست حامیان مالی تروریسم خط می ‏خورد. ربطش چیست، نمی دانم؟” ‏

بحران اقتصادی باعث شده است که همه حساب و کتاب ها به هم بریزد. البته موقعیت کشورهای تولید کننده ‏مواد سوختی نظیر ایران و روسیه به نسبت خراب تر است امّا به نظر می رسد که تردید اروپائی ها هم در ‏مورد اعمال تحریم های سنگین به نسبت سابق بیشتر شده باشد تا شاید مانند چین که وابسته به نفت ایران است ‏در مقابل چیزی عایدشان شود. ‏

در پاسخ به این سئوال که چگونه باید مذاکرات را آغاز کرد عضو جمهوریخواه کمیسیون روابط خارجی ‏نظرش اینست که باید گفت و گو ها محرمانه صورت گیرد زیرا در ایران تصمیم گیری درباره مذاکره با ‏آمریکائی ها موضوع “مناقشه برانگیزی” است. ‏

عضو دموکرات کمیسیون می گوید که تجربه به او ثابت کرده است که مذاکرات محرمانه ممکن است “برای ‏قرار دادن ما در موقعیتی دشوار مورد بهره برداری قرار گیرد”. وی معتقد به شروع هرچه سریع تر ‏مذاکرات است و می گوید در صورت لزوم می توان از “سطوح پائین” آغاز کرد امّا قبل از انتخابات ریاست ‏جمهوری ماه ژوئن تا محمود احمدی نژاد نتواند ادعا کند که ایالات متحده منتظر شد او شکست بخورد بعد ‏مذاکره را شروع کند”. ‏

منبع: لوموند 6 مارس‏