سامان رسول پور
s. com
یک ماه و نیم از مرگ ابراهیم لطف اللهی در بازداشتگاه سنندج می گذرد و مقامات قضایی و امنیتی همچنان اصرار دارند که مرگ وی، “خودکشی” بوده است. اما خانواده و وکیل پرونده، نظر دیگری دارند. در ارتباط با روند بررسی این پرونده و آخرین تحول آن نظر دو نفر را جویا شده ایم: مختار زارعی فعال دانشجویی و اسماعیل لطف اللهی برادر ابراهیم. متن این گفت و گوها در پی می آید.
مختار زارعی، فعال دانشجویی ساکن سنندج که پس از مرگ ابراهیم لطف اللهی با خانواده و وکیل پرونده در ارتباط بوده، درآغاز مصاحبه درباره آخرین تحول پرونده ی مرگ ابراهیم لطف اللهی چنین می گوید: “بازپرس شعبه 3 دادگاه انقلاب با درخواست نبش قبر ابراهیم لطف اللهی مخالفت کرده و آنرا غیر شرعی دانسته است. دلیل دیگر مخالفت آقای بازپرس این است که ایشان به گزارش پزشکی قانونی و اداره اطلاعات استناد کرده اند که در هر دو مورد، مرگ در اثر خفگی عنوان شده است”.
از مختار زارعی می پرسم: پس به این ترتیب نبش قبر صورت نمی گیرد؟ در جواب می گوید: “آقای نیکبخت وکیل ابراهیم لطف اللهی در 4 صفحه و 12 بند به رای قاضی ایراد گرفته است. همچنین ایشان با فقهای برجسته اهل سنت صحبت کرده و آنها گفته اند که نبش قبر هیچ مغایرتی با شرع ندارد. بنابر این آقای نیکبخت باز از درخواست نبش قبر دفاع کرده و درخواستش را مجددا تقدیم دادگاه کرده است؛ اما متاسفانه قاضی پرونده در این شرایط به مرخصی رفته و دادستان و معاونان دادستان هم هنوز به این مساله، یعنی درخواست مجدد نبش قبر رسیدگی نکرده اند”.
نظر پزشکی قانونی در مورد علت مرگ چه بوده؟ مختار زارعی می گوید: “گواهی پزشکی قانونی 3 صفحه است و از کف پا تا فرق سر، جسد را بررسی کرده اند. در گزارش اولیه پزشکی قانونی، علت مرگ مشخص نشده اما در گزارش دوم که امروز در دادگاه قرائت شد، علت مرگ، خفگی از طریق شیی حلقوی یا طناب گونه عنوان شده است”.
اما به گفته این فعال دانشجویی بین گزارش اداره اطلاعات و نظر پزشکی قانونی، تناقض وجود دارد: “مسئولان اداره اطلاعات گفته بودند ابراهیم با استفاده از زیر پیراهنش خود را خفه کرده ولی پزشکی قانونی بر این نظر است که اثر شیی حلقوی - مانند طناب و یا سیم ـ بر گردن وجود داشته و حتی اثر خفگی، یک سانتی متر روی گردن مشاهده شده که این مغایرت دارد با حرف اداره اطلاعات. از سوی دیگر صرفا با زیر پیراهن نمی توان خودکشی کرد مگر اینکه قلاب و یا گیره ای آنجا بوده باشد و همه می دانیم که بازداشتگاه نباید چنین امکاناتی داشته باشد و البته که ندارد. تنها چهار دیوار است و بس. اینطوری که نمی شود خودکشی کرد”.
پرسش بعدی این است: بر فرض که فرضیه خودکشی درست باشد. آیا نهاد امنیتی مسئول حفظ جان فرد بازداشت شده نیست؟ جواب مختار زارعی به این پرسش چنین است: “در جلسه قبلی بازپرس شعبه 3 قبول کرد که در هر صورت، بازداشتگاه اطلاعات مسئول این مرگ است ولو دلیل مرگ خودکشی باشد چرا که بازداشتگاه باید جایی امن باشد و از لحاظ حقوقی آنها مسئول جان افراد بازداشتی هستند… بله قطعا باید پاسخگو باشند و حتی اگر فرضیه خودکشی را هم قبول کنیم آن موقع هم مسئولان امنیتی سهل انگاری کرده و باید به خانواده فرد و مقامات بالاتر پاسخگو باشند چرا که نباید در بازداشتگاه امکان خودکشی وجود داشته باشد”.
در همین ارتباط با “اسماعیل لطف اللهی” برادر ابراهیم هم صحبت کردم. او در آغازسخنانش گفت: “ نه تنها با درخواست نبش قبر مخالفت کرده اند، حتی اداره اطلاعات از خانواده ما شکایت کرده و گفته که اینها- خانواده ما- اغتشاش کرده اند!“
اسماعیل لطف اللهی می افزاید: “ما هیچ کاری نکرده ایم و شکایت آنها از نظر ما کاملا بی معنا و غیر موجه است. ما از آنها شکایت داریم. ابراهیم در بازداشتگاه جان سپرده و ما با این مساله مشکل داریم”.
برادر ابراهیم لطف اللهی در ادامه بر این باور است که انگیزه نیروهای امنیتی از طرح شکایت علیه خانواده لطف اللهی، عقب نشینی و وادار کردنشان به سکوت است: “نمی خواهند ما دنبال شکایتمان برویم و مایلند در این باره سکوت کنیم”.
مختار زارعی هم، نظر اسماعیل لطف اللهی را تایید می کند و می گوید: “می خواهند این خانواده را تحت فشار قرار دهند تا از لحاظ قضایی مساله را پیگیری نکنند؛ خانواده لطف اللهی اقدام یا عملی مجرمانه انجام نداده و صرفا نگرانی خود را ابراز داشته اند. در اولین دادخواستی که این خانواده تقدیم دادگاه کرده، اداره اطلاعات را به دلیل ارتکاب قتل عمد مقصر دانسته و از آنها شکایت کرده اند. متقابلا اداره اطلاعات هم از خانواده لطف اللهی شکایت کرده است. من فکر می کنم تنها انگیزه اداره اطلاعات، منصرف ساختن این خانواده از شکایتشان و پس گرفتن آن است”.
و در پایان، مختار زارعی از یک نگرانی سخن می گوید. نگرانی از وضع سایر دانشجویان بازداشتی: “موضوع ابراهیم، موضوعی شخصی نیست. در کل در مورد وضع و سرنوشت دانشجویان بازداشتی نگرانی هایی هست و چنانچه پرونده ابراهیم لطف اللهی به نتیجه ای منطقی منجر نشود، نگرانی در مورد سایرین هم همچنان ادامه پیدا خواهد کرد”.