مارینا فورتی
مانورهای سیاسی برای تعیین رئیس جمهور آینده، در ایران آغاز شده است. اصلاح طلبان که با دولت فعلی مخالفند، تلاش می کنند تا با هم متحد شوند. این مبارزه ای است که در عرصه اقتصاد و زندگی مردم عادی صورت می گیرد که با بحران شدیدی مواجه شده است؛ در عین حال فشار های بین المللی بر ایران درحال افزایش است. فائزه هاشمی و روشنک سیاسی، از طرفداران اصلاحات، معتقدند: “غرب در قبال ایران استاندارد های دوگانه دارد”.
فائزه هاشمی بهرمانی زنی جوان و پر انرژی است. او نماینده مجلس بود و به دلیل تلاش هایش برای حضور زنان ایرانی در عرصه ورزش، درست در زمانی که حتی صحبت کردن درباره این موضوع در جمهوری اسلامی مرسوم نبود، بسیار مشهور شد. او مدیر روزنامه “زن” و مدیر چند ان.جی.او مربوط به امور زنان و یک سیاستمدار کارکشته است: اما به نظر می رسد حتما لازم است که بگوییم او دختر رئیس جمهور سابق، علی اکبر هاشمی رفسنجانی است. اگرچه خود فائزه هم اذعان دارد که زمانی که پیشنهاداتی را که مغایر با سنت های کشوش بود را مطرح می کرد، نام پدرش به او کمک می کرد. با این حال او در تبلیغات انتخاباتی اش در اوایل دهه نود، با چادر ظاهر شد.
روشنک سیاسی از فائزه هاشمی جوان تر است اما او هم بعنوان یک سیاستمدار کارکشته شناخته می شود: او در حال حاضرعضو حزب کارگزاران است که رهبر آن هاشمی رفسنجانی است. روز دوشنبه این دو به همراه فرشته طائرپور، نویسنده و تهیه کننده و سینماگر ایرانی در شهر رم بودند. در حاشیه کنفرانس دانشگاه لویس، با آنها دیداری داشتیم. این دو در کنار هم معرف بخش مهمی از جبهه سیاسی معروف به اصلاحات بودند که خانم هاشمی در این مورد گفت: “در لغت شناسی سیاسی ایران، اصلاح طلبان کسانی هستند که در مقابل محافظه کارانی که با استفاده از مذهب قصد ماندن در قدرت را دارند، می ایستند”.
اصلاح طلبان کسانی هستند که پشت سر محمد خاتمی، رئیس جمهور سابق ایران ایستادند و حالا در تلاشند تا از سکون سیاسی سال های اخیرشان بیرون بیایند. دوران ریاست جمهوری محمودد احمدی نژاد رو به پایان است و ایرانیان در ماه ژوئن آینده، به پای صندوق های رای می روند و مانورهای تبلیغاتی برای روشن شدن خطوط و مرزبندی های کاندیداها آغاز شده است.
آیا اصلاح طلبان موفق خواهند شد تا بر سر یک کاندیدا به توافق برسند؟ از مدت ها قبل نام رئیس جمهور سابق، محمد خاتمی، دوباره بر سر زیان ها افتاده است: آیا او کاندیدایی است که در مقابل محافظه کاران می ایستد؟ خود او هم ساکت ننشسته است و چندی پیش اعلام کرد که در صورتی که مردم بر سر خواسته هایشان تفاهم داشته باشند، ممکن است که کاندیدا ریاست جمهوری بشود. مسلما اگر کاندیدای قدری مانند خاتمی وارد صحنه بشود، شاید حتی محافظه کاران هم در مورد اینکه پشت سر احمدی نژاد بیایستند، دچار تردید شوند. اما خانم هاشمی می گوید: “من نمی دانم آیا اصلاح طلبان فقط یک کاندیدا داشته باشند، امکانش خیلی کم است: اما به نظر من احتمال اینکه فقط خاتمی کاندیدا شود، بسیار کم است”. او در این باره توضیح می دهد: “به نظر نمی رسد که مهدی کروبی، رئیس سابق مجلس و دبیرکل سابق مجمع روحانیون مبارز، کنار بکشد. او در سال 2005 هم کاندیدای ریاست جمهوری بود که به نظر می رسید او باید در دور دوم با احمدی نژاد رقابت می کرد. فائزه هاشمی در این مورد می گوید: “بسیاری معتقدند که اشتباه بزرگ اصلاح طلبان در انتخابات سال 2005 این بود که چهار کاندیدا معرفی کردند، اما اینطور هم نیست که با معرفی یک کاندیدا به پیروزی می رسیدند”.
فائزه هاشمی و روشنک سیاسی هر دو بر این عقیده اند که پیروزی احمدی نژاد در انتخابات نشان دهنده پیروزی محافظه کاران پوپولیست است. روشنک سیاسی می گوید: “سخنرانی های احمدی نژاد روی قشر عوام تر جامعه تاثیر می گذاشت. او با وعده گذاشتن پول نفت بر سر سفره مردم ایران رئیس جمهور شد و همین کار را هم کرد: اما او سوبسید را بدون سرمایه گذاری در بخش تولید، در اختیار مردم گذاشت و باعث ایجاد تورم شد”. او توضیح داد که ابتدا رفسنجانی و بعد خاتمی ساختار اقتصاد کشور را قوی کردند. او در ادامه گفت: “اما اصلاح طلبان نتوانستند با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند درحالیکه احمدی نژاد با سیاست در اختیار گذاشتن پول، بخش فقیر جامعه را به سوی خود جذب کرد، همان سی میلیون ایرانی که در شرایط فقر زندگی می کنند”.
سیاسی می گوید: “در دوران خاتمی، فضای عمومی تغییر کرد و امید زیادی در کشور ایجاد شد که به یاس بدل شد”. خانم هاشمی در اینجا توضیح داد: “من خودم را اصلاح طلب می دانم زیرا برای حقوق بشر، حقوق شهروندی، آزادی اندیشه، آزادی رقابت بین نیروهای سیاسی و قدرتمند شدن نهاد های مدنی، مبارزه می کنم. اصلاح طلبان ایرانی تحت تاثیر معنای غربی دموکراسی هستند: اما برای ما آزادی، برابری، عدالت مفاهیمی مذهبی هستند که باید مدرن شوند. بطور خلاصه باید گفت که ما می خواهیم مفهوم خودمان را از دموکراسی داشته باشیم”.
با این وجود نا امیدی دوران خاتمی، هنوز سنگین است: اصلاح طلبان برای بدست آوردن رای مردم، چه تمهیداتی را در نظر دارند؟ هاشمی می گوید: “مسلما بحث های ده سال پیش را از سر نخواهیم گرفت. گمان می کنم اولویت امروز با مسائل اقتصادی، گرانی موجود در زندگی مردم است. تورم غیرقابل تحمل است، بیکاری افزایش پیدا کرده و بحث فقط باید در محور ایجاد تغییرات و برخورد با این مشکلات باشد”. سیاسی، معتقد است که خاتمی در مقابل همه افراد قدرتمند نظام قرار گرفته بود. یک اشتباه دیگر اصلاح طلبان این بود که برنامه ای غیر واقعی ارائه کردند که باعث نا امیدی شد. این بار باید برنامه هایی ارائه کنیم که قابل اجرا باشد. آنها باید با کمک ان جی او هاو انجمن ها و بیشتر در جامعه کار کنند و وسیله ای برای ایجاد گفتگوی تاثیرگذار، پیدا کنند.
اصلاح طلبان درحالیکه هیچ رسانه ای را در اختیار ندارند، خود را برای رقابت های انتخاباتی آماده می کنند: تلویزیون دولتی در است محافظه کاران است و تعداد روزنامه هایشان اندک. خانم هاشمی می گوید: “این موضوع حقیقت ندارد، ده ها روزنامه نزدیک به اصلاح طلبان منتشر می شود. سایت های اینترنتی، وبلاگ ها امروز از ابزار های ارتباطی هستند که از آن زمان گسترش زیادی داشته اند. بعلاوه حتی رسانه هایی که اصلاح طلب هم نیستند، از احمدی نژاد انتقاد می کنند”. این موضوع حقیقت دارد: چند روز پیش، تعدادی از اقتصاد دانان نامه ای انتقادی به احمدی نژاد نوشتند. این سومین نامه است که البته برخلاف دو نامه پیشین، متن آن انتشار پیدا نکرد. آنها سیاست های احمدی نژاد را در مورد سوبسید ها مورد نقد قرار داده بودند. دادن سوبسید بدترین سیاست در اقتصاد است اما به جمع کردن رای کمک می کند. خانم هاشمی می گوید:“هنر سیاست این است که وعده های صحیح و قانع کننده بدهیم که بتوانیم به آن عمل کنیم، نه اینکه در قبال امتیاز های مادی، رای جمع کنیم”.
نظراصلاح طلب را در مورد نتیجه انتخابات آمریکا چیست؟ خانم هاشمی می گوید: “ببینید، من نمی دانم آیا پیروزی باراک اوباما تغییری بخصوص در انتخابات ایران بوجود بیاورد. این را تاریخ نشان داده است: زمانی که خاتمی رئیس جمهور ایران و بیل کلینتون رئیس جمهور آمریکا بود، راه گفتگو مسلما باز بود، اما هیچ اتفاقی نیافتاد. تمام موقعیت های پیش آمده از بین رفت. مطمئنا سیاست های خشن جورج بوش ادامه نخواهد داشت. امیدواریم که غرب این را درک کند که با فشار آوردن به ایران، هیچ چیز بدست نمی آورد”. اما آیا اظهارات احمدی نزاد تاثیر منفی نداشته است؟ خانم هاشمی می گوید: “درست است اما این ها فقط حرف است. در دویست سال گذشته، ایران هرگز به کشوری حمله نکرده است و حتی مورد حمله هم واقع شده است. صدام حسین در مقابل ایران از سلاح شیمیایی استفاده کرد و با این کار کنوانسیون ژنو را نقض کرد. مجامع بین المللی در قبال ایران استاندارد های دوگانه دارند”.
منبع: ایل مانیفستو 8 اکتبر