کشمکش بیت و دولت بر سر مذاکرات هسته ای

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» تصمیمی برای کنار گذاشتن احمدی نژاد؟

با نزدیک شدن به زمان مذاکرات بغداد٬ جنگ میان حامیان احمدی‌نژاد و حامیان علی خامنه‌ای بالا گرفته است. در حالی که حامیان رهبر جمهوری‌اسلامی به حمایت از این مذاکرات می‌پردازند٬ رسانه‌های نزدیک به دولت دور جدید گفت‌وگوها را نشان‌دهنده تصمیم برای کنار گذاشتن احمدی نژاد می‌دانند.

دور جدید گفت‌وگوها میان جمهوری‌اسلامی و گروه ۱+۵ در استانبول پس از چندین ماه جنگ لظفی برگزار شد. آن‌زمان دو طرف با مثبت و سازنده خواندن این گفت‌وگوها٬ اعلام کردند که دور دوم آن در بغداد انجام خواهد شد.

حامیان احمدی‌نژاد پیش از این در روزنامه ایران نوشته بودند که مذاکرات استانبول٬ با هدایت هاشمی‌رفسنجانی و نزدیکان وی انجام شده و هدف نهایی آن٬ کنار گذاشتن احمدی‌نژاد از این مذاکرات است. این روزنامه در آخرین واکنش خود از کسانی که امید به این مذاکرات را برجسته می کنند انتقاد کرده و در عین حال نوشته به دستور رهبر قرار نبود درباره مشکلات تحریم سخنی گفته شود.

اما واکنش‌های گروه‌های اصول‌گرا به این مذاکرات٬ باعث درگیری‌های جدیدی شده است. در هفته‌های گذشته برخی از مسوولان صراحتا گفته‌اند که بر اثر تحریم‌های اقتصادی٬ وضع اقتصادی مملکت خراب شده است.

این گروه‌ها معتقدند که مذاکرات بغداد در صورت شکست٬ می‌تواند باعث بروز فاجعه اقتصادی در شور شود و از دولت محمود احمدی‌نژاد به دلیل عدم هدایت درست این مذاکرات انتقاد دارند.

واکنش‏ها به اولین دور مذاکرات کشورهای ۱+۵ با ایران و امیدواری برای کاهش تحریم‏ها در حالی اتفاق می‏افتد که از اوایل تابستان گذشته و با شروع دور جدید تحریم‏ها مقامات جمهوری اسلامی بارها بر بی اثر بودن آنها تاکید کرده اند؛ ادعایی که همواره با پافشاری بر عقب نرفتن از مواضع هسته‏ای جمهوری اسلامی همراه بوده است. بسیاری از تحلیل گران فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‏ها و رکود و تلاطم بازارهای داخلی ایران را عامل اصلی عقب نشینی جمهوری اسلامی در این مذاکرات می‏دانند.

تنها چند روز پس از پایان مذاکرات استانبول٬ مسوولان جمهوری‌اسلامی اعلام کرده‌اند که در دور بعدی مذاکرات به دنبال لغو تحریم‌ها هستند٬ در حالی که اروپا و آمریکا می‌گویند قولی در این زمینه به جمهوری‌اسلامی نداده‌اند. ایهود باراک٬ وزیر دفاع اسراییل نیز گفته که این کشور ضمانتی برای عدم حمله به ایران نداده است.

سعید جلیلی٬ دبیر شورای عالی امنیت ملی٬ در یک کنفرانس مطبوعاتی پس از پایان این مذاکرات گفته بود که جمهوری‌اسلامی در دور بعدی مذاکرات٬ به دنبال لغو تحریم‌هاست؛ ادعایی که از سوی برخی نمایندگان مجلس نیز مورد تاکید قرار گرفت.

علا‌ءالدین بروجردی٬ رییس کمیسیون امنیت ملی و حسین ابراهیمی دیگر عضو این کمیسیون هم گفته بودند که لغو تحریم‌ها از محورهای مذاکرات آینده در بغداد خواهد بود.

با وجود درخواست‌های مقام‌های ایرانی٬ کشورهای غربی مسیر دیگری را برگزیده‌اند. رییس فراکسیون دموکرا‌ت‌های مجلس سنای آمریکا در روزهای گذشته خواستار “تصویب تحریم‌های بیشتر علیه ایران” به منظور “فشار بر تهران به دلیل برنامه هسته‌ای” شده و گفته است که لازم است تحریم‌های جدید بانکی و نفتی علیه ایران اعمال شود. اتحادیه اروپا نیز گفته است تا زمانی که ایران گام‌هایی در جهت برآورده کردن خواست‌های جهانی در مورد برنامه هسته‌ای خود بر ندارد، تحریم‌ها کاهش نخواهد یافت.

روزنامه کیهان در سرمقاله امروز خود نوشته است که کشورهای عضو ۱+۵ “آماده واگذاری امتیازهای بزرگ به ایران شده اند؛ امتیازهایی که اگر واگذار نشود، دورنمای مذاکرات ما بعد بغداد سخت مبهم و تاریک است و توافق درباره مذاکرات بعدی دیگر به آسانی گذشته نخواهد بود”.

روزنامه های نزدیک به دولت در عین این که اخبار مذاکرات هسته ای را منعکس می کنند اما اصرار دارند که فاصله خود را از آن حفظ کنند.