فرزانه خادمیان، یکی از عکاسان مشهور ایرانی در حرفه خود موضوعات متنوعی را پوشش می دهد: از درگیری های خونبار بیروت گرفته تا تغییر جنسیت. او می گوید: “هر کاری را که اراده کنیم، می توانیم انجام دهیم. البته گاهی در سکوت.”
عکس های برداشته شده توسط خادمیان، هدفمند بودن زندگی زنان در کشورش را به خوبی نشان می دهند. او در این خصوص می گوید: “آنها درس می خوانند، کار می کنند و هر کاری را که اراه کنند انجام می دهند. حتی اگر از حق و حقوقی که برای مردان مشخص شده محروم باشند.”
این عکاس ایرانی به سؤالات بخش اسپانیایی زبان بی بی سی در زمینه جایگاه فعلی زنان در ایران پاسخ می دهد.
لطفاً پیشرفت جایگاه زن در ایران را قبل و بعد از انقلاب آیت الله خمینی توضیح دهید.
قبل از انقلاب، زنان از آزادی های اجتماعی بیشتری در شهرهای بزرگ برخوردار بودند، ولی شکل زندگی آنها در روستاها بسیار سنتی بود. به عنوان مثال در گذشته، زنان اردبیلی چادر سیاه به سر می کردند، ولی اکنون اکثراً لباس های غربی می پوشند.
جایگاه زنان بعد از انقلاب تعریف مشخصی ندارد، زیرا براساس سیاست های رییس جمهور وقت این تعریف تغییر می کند. بهترین حالت تجربه شده، زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی بود. در آن دوره، زنان از هر نظر آزادی های بیشتری در زندگی داشتند، چه از نظر خانوادگی و شغلی و چه از نظر آموزشی و تحصیلی.
آیا در حرفه شما مواقعی پیش آمده که به دلیل زن بودن نتوانید موضوعی را پوشش دهید؟
درواقع خیر. عکاسان زن همان مشکلاتی را دارند که عکاسان مرد نیز با آنها روبرو هستند.
زنان ایرانی زندگی زنان در کشورهای غیراسلامی را چگونه می بینند و چه برداشتی از آن دارند؟
پاسخ به این سؤال جنبه های مختلفی را در برمی گیرد. درواقع به این بستگی دارد که آیا آنها مذهبی، سنتی، روشنفکر یا لیبرال هستند یا خیر.
آیا دولت ایران هنوز اجازه نمی دهد که زنان برای تماشای مسابقه فوتبال به استادیوم بروند؟
زنان ایرانی هنوز نمی توانند به استادیوم بروند، ولی می توانند مسابقات دیگر رشته های ورزشی را از نزدیک تماشا کنند، مانند مسابقات بسکتبال یا والیبال. البته برای تماشای مسابقات فوتبال زنان نیز می توانند به استادیوم بروند.
از بین عکس هایتان، کدام یک تأثیرگذاری بیشتری دارد؟
عکس خانمی که در حال انجام ورزش تای بوکسینگ است و روسری قرمز به سر کرده. فکر می کنم این عکس کاملاً نشان دهنده استقلال و شخصیت قوی یک زن ایرانی است.
آیا راهی وجود دارد که به واسطه آن بتوان کشور شما را بهتر به غربی ها شناساند؟ عکس های شما یک جامعه “باز” را نشان می دهند، ولی آنچه که برداشت می شود کاملاً برعکس است. شاید راهی وجود داشته باشد تا غربی ها بیشتر با ایران آشنا شوند و از خصومت دو طرف کاسته شود.
متأسفانه رسانه های ارتباطی از ایران تصویری منفی نشان می دهند. آنها سعی دارند صرفاً به مسایل منفی ایران بپردازند و حتی در آن غلو کنند و به هیچ نکته مثبتی هم اشاره نمی شود. اگر یک خارجی به ایران سفر کند، می توان گفت که از برخی لحاظ کاملاً متعجب خواهد شد.
مترجم: علی جواهری