در شرایطی که رهبر جمهوری اسلامی گفته کلید حل مشکلات اقتصادی در لوزان و نیویورک نیست، حسن روحانی با دادن این نوید که قطعنامه های شورای امنیت به زودی لغو می شود از سیاست خارجی و عملکرد اقتصادی خود دفاع کرده است. همزمان در نیویورک جواد ظریف شکست مذاکرات را به معنای از دست رفتن یک فرصت بسیار مهم دانسته است.
حسن روحانی، رئیس دولت یازدهم روز چهارشنبه در جریان سفر به استان فارس، از لغو تحریم های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی در آینده ای نزدیک نزدیک خبر داد: “با حمایت شما مردم و هدایت‌های مقام معظم رهبری در آینده‌ای نه چندان دور، قطعنامه‌های نابحق شورای امنیت علیه ملت ایران را با قدرت منطق و استدلال حقوقی، در همان شورای امنیت ملغی خواهیم کرد.”
سال ۸۵ اولین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه برنامه هسته ای جمهوری اسلامی صادر شد. این قطعنامه یک سال پس از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد تصویب شد؛رئیس دولت نهم و دهم که سیاست خارجی وی استوار بر ایجاد تنش با غرب، اسرائیل و کشورهای منطقه بود و تاکید کرده بود قطعنامه ها “کاغذ پاره” است. او همچنین از ابرقدرت های جهان خواسته بود آن قدر علیه جمهوری اسلامی قطعنامه صادر کنند که “قطعنامه دون شان” پاره شود.
حالا روحانی در اظهاراتی که به نظر می آید مخاطبش مسئولان دولت قبلی و منتقدان سیاست توافق هسته ای است در شیراز گفته :” هنر این نیست که در تریبونی در گوشه‌ای شعار دهیم بلکه هنر آن است که به سازمان ملل رفته و همانجا قطعنامه‌ها را ملغی کنیم.”
در طول هشت سال ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، ۶ قطعنامه در شورای امنیت علیه تهران صادر شد. بر اساس این قطعنامه‌ها، پرونده هسته‌ای تهران مشمول فصل هفتم منشور سازمان ملل شد؛ فصلی که می‌تواند کاربرد زور علیه برنامه اتمی نظام را توصیه کند.
روحانی که ۱۳ فروردین تفاهم مشترک با گروه ۱+۵ را اعلام کرد، در دفاع از دیپلماسی هسته‌ای خود گفته است: “اگر امروز با ۱+۵ مذاکره می‌کنیم می‌خواهیم به دنیا اعلام کنیم که ایران اهل منطق و استدلال است و برای ما آنچه از سانتریفیوژ مهم‌تر است قدرت استدلال و منطق تیم مذاکره کننده ماست.”
اما در روزی که روحانی از مذاکرات هسته ای برای لغو تحریم های بین المللی و قطعنامه های شورای امنیت دفاع می کرد، در تهران آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، در جریان یک سخنرانی ارتباط کامل میان بهبود وضعیت اقتصادی با رفع تحریم ها را انکار کرد: “تاثیر تحریم های ظالمانه علیه ملت ایران را انکار نمی‌کنیم اما اینکه تحریم ها بتواند جلوی تلاش برنامه‌ریزی شده برای تولید را بگیرد انکار می‌کنیم.”
وی سپس با نام بردن از برخی شهرهایی که در سال های اخیر مذاکرات هسته ای تهران و ابرقدرت های جهان در آنجا انجام گرفته تصریح کرد: “کلید حل مشکلات اقتصادی در لوزان و ژنو و نیویورک نیست بلکه مبتنی بر تقویت تولید داخلی است.”
از آن سو به ادعای حسن روحانی دولت وی پیش از لغو تحریم‌ها، تورم را مهار و اقتصاد را از شرایط رکود خارج کرده ودر آستانه دوران رونق و رشد تولید قرار داده است. با این مقدمه وی خاطرنشان کرده است: “اگر این دستاوردها پس از لغو تحریم‌ها به دست می‌آمد عده‌ای می‌گفتند که دولت یازدهم چشم به بیرون دارد.”
اظهارات آیت الله خامنه ای و روحانی در شرایطی مطرح می شود که بسیاری از ناظران اقتصادی می گویند بدون لغو تحریم های بانکی و اقتصادی و بازگشت تهران به جریان کلان فروش نفت جهانی، چشم اندازی برای بهبود واقعی اوضاع اقتصادی ایران متصور نیست.
در همین حال در ادامه مذاکرات هسته ای برای رسیدن به توافق جامع تا پایان تیرماه امسال، جواد ظریف ـ وزیر خارجه –ـ دیروز در نیویورک با فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کرد.
ظریف بامداد سه شنبه به وقت تهران نیز در محل اقامت سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل با همتای آمریکایی خود دیدار کرده بود. مذاکره کننده ارشد امور هسته ای تهران در خصوص این ملاقات به خبرنگاران در نیویورک گفت :” در دیدار با جان کری درباره نحوه ادامه کار صحبت کردیم و من نگرانی‌هایمان را از بحث‌هایی که در آمریکا شد، مطرح کردم. در این دیدار قرار شد با جدیت از همین هفته ما و ۱+۵، ادامه نگارش متن را شروع کنیم و این کار را هفته آینده هم ادامه دهیم تا متن نهایی حاصل شود.”
قرار است از روز چهارشنبه نگارش متن توافق هسته‌ای با توجه به حضور نمایندگان ۱+۵ در نیویورک آغاز شود. آنگونه که ظریف اعلام کرده ادامه نگارش بعد از نیویورک در اروپا ادامه خواهد یافت.
ظریف همچنین در جریان مصاحبه ای با چارلی رز مجری سرشناس شبکه CBS شکست مذاکرات را نه یک “فاجعه” بلکه از “دست دادن یک فرصت بسیار مهم” توصیف کرده و توضیح داده است: “این یک فرصت منحصر به فرد است. مردم ایران یک سال و نیم قبل پای صندوق‌ها رفتند و رئیس‌جمهوری را انتخاب کردند که خواستار تعامل بر اساس احترام متقابل بود. حالا این فرصت به دست آمده است؛فرصتی که از سوی مردم ایران به دولت ایران و جامعه بین‌المللی برای تعامل داده شده است.”
به باور ناظران پس از تفاهم لوزان که چارچوب توافق تهران با قدرت های جهانی را با جزئیات در بر می گیرد، شانس رسیدن دو طرف به توافق جامع بالا رفته است. در داخل کشور هم آیت الله خامنه ای مخالفتی با این تفاهم نداشته است.
اما در آمریکا بر اساس مصوبه ای که به زودی در سنا تصویب خواهد شد، کنگره بدون داشتن حق لغو یا تایید، صلاحیت نظر دادن پیرامون توافق جامع هسته ای با جمهوری اسلامی را پیدا می کند؛امری که در فرجام توافق نهایی بسیار موثر است.
دیروز ظریف در پاسخ به اینکه دیپلمات های ایالات متحده چه نظری در خصوص این مصوبه سنا دارند گفت: “آنچه ما از دولت آمریکا و سایر دولت‌ها توقع داریم، این است که به تعهدات بین‌المللی خود پایبند باشند و یک بار دیگر آقای کری تکرار کرد که اگر به توافق برسیم، آمریکا بخش مربوط به خودش را از توافق اجرا خواهد کرد، البته مقررات داخلی دارند که مسئولیت خود آنهاست که پیگیری کنند.”
