دو ماه پس از آنکه گامبیا درغرب آفریقا رابطه دیپلماتیک خود با جمهوری اسلامی را به دلیل ارسال محموله سلاح ازبندرعباس به این کشورقطع کرد، سنگال همسایه این کشور نیز پس از چند ماه چالش با مقامات جمهوری اسلامی تصمیم گرفت کلیه روابط خود با تهران را پایان بخشد. این در حالی است که مقامات دولت دهم در برابر این تحولات سکوت کرده اند.
“تسلیحات ایرانی باعث مرگ سربازان سنگالی شده است.” این بخشی از بیانیه ای است که روز چهارشنبه وزارت امورخارجه سنگال منتشر کرد تا بر مبنای آن قطع کامل روابط دیپلماتیک خود با جمهوری اسلامی را اعلام کند. داکار در توضیح دلایل خود برای قطع رابطه با تهران گفته است به دلیل ارائه سلاح به شورشیان جدایی‌طلب منطقه جنوبی “کازاماس ” از سوی جمهوری اسلامی این تصمیم را گرفته است.
کازاماس منطقه ای در کشور آفریقایی گامبیا است که گفته می شود شبه نظامیان مخالف دولت سنگال از آنجا حملات نظامی علیه دولت عبدالولایی واده را سازماندهی می کنند.
گفتنی است روز یکشنبه نظامیان ارتش سنگال در منطقه جنوبی کاسامانس به دست شورشیانی کشته شدند که سنگال می گوید سلاح های پیشرفته ایرانی در دست داشته اند.
بر این اساس و طبق عرف دیپلماتیک، سنگال ضمن فراخواندن سفیر خود در تهران، ضرب الاجلی چند روزه برای سفیر جمهوری اسلامی در این کشور تعیین خواهد کرد که خاک این کشور را ترک کند.
مقامات وزارت خارجه جمهوری اسلامی هنوز واکنشی به این تصمیم سنگال نشان نداده اند.البته سنگال در اواخر آذرماه نیز سفیر خود در تهران را فراخوانده بود اما با میانجیگری ترکیه تصمیم گرفت موقتا روابط با جمهوری اسلامی را به طور کامل قطع نکند.
قاچاق ناکام
تنش ها میان جمهوری اسلامی و سه کشور آفریقایی را، سپاه رقم زد. در ماه آبان عظیم آقاجانی، تاجری که گفته می شود در سپاه قدس عضویت دارد، محموله سلاح هایی را وارد خاک نیجریه کرد تا بتواند آن را مخفیانه به کشور گامبیا، جایی که شورشیان سنگالی در آن پناه گرفته اند برساند. اما این محموله اسلحه هرگز به مقصد اصلی نرسیدو کشف محموله ای با “برچسب مصالح ساختمانی” توسط پلیس نیجریه ، دردسر های بزرگی برای دولت محمود احمدی نژاد ایجاد کرد.همزمان با کشف این محموله، دولت نیجریه علی رغم سفر منوچهر متکی به آن کشور تصمیم گرفت بر اساس قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی، این تخلف را به شورای امنیت سازمان ملل گزارش کند.
این همه در حالی بود که وزیر امورخارجه وقت جمهوری اسلامی در یک کنفرانس مشترک با همتای نیجریه ای خود اعلام کرده بود در پی مذاکراتی که با مقامات آن کشور داشته “سو تفاهمی” که بر سر کشف محموله سلاح ایران در نیجریه پدید آمده بود، رفع شده است.
با این حال نه تنها سو تفاهم با نیجریه برطرف نشد بلکه مشکلات بزرگتری گریبانگیر جمهوری اسلامی شد.
گامبیا رابطه با جمهوری اسلامی رابرنتافت
کمتر از یک هفته پس از ارسال گزارش نیجریه به شورای امنیت سازمان ملل، گامبیا کشوری بسیار کوچک در غرب آفریقا که چند بار میزبان محمود احمدی نژاد شده بود، کلیه روابط دیپلماتیک خود با تهران را قطع کرد.
دوشنبه یکم آذرماه دولت یحیی جامه، رئیس جمهوری گامبیا،با صدور بیانیه ای اعلام کرد: “تمام پروژه ها و برنامه های دولت گامبیا که با همکاری جمهوری اسلامی ایران اجرا می شود، لغو شده است.”
این در حالی بود که رئیس دولت دهم یکسال پیش از آن در گامبیا روابط بانجول-ـ تهران را “برادرانه و بسیار خوب و مثبت” ارزیابی کرده بود؛ رابطه برادرانه ای که عمری کوتاه تر از یک سال داشت. ناظران در آن زمان وجه مشترک دو رئیس جمهور را تصاحب قدرت با “کودتا” توصیف می کردند. یحیی ای جی جی جامه در سال ۱۹۹۴ با انجام یک کودتای نظامی قدرت را در دست گرفت.
از رویای سنگال تا کابوس سنگال
محمود احمدی نژاد همزمان با سفر به گامبیا از سنگال نیز دیدار به عمل آورده بود تا توافقی برسر تولید هزار تراکتور در سنگال بدست آورد. در آن زمان دولت محمود احمدی نژاد که به علت فعالیت های بحث برانگیز اتمی روابط سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی و عربی با تهران را تاریک می دید، در دکترین دیپلماتیک تازه ای ،گسترش روابط با کشورهای فقیر و کوچک غرب آفریقا را به سود خود می دید. دولت دهم یک خط تولید خودروی سمند نیز در سنگال تولید کرد.
اما گرمای روابط با غرب آفریقا با لو رفتن ارسال محموله سلاح به این کشور به سردی گرایید . همزمان با فراخوانده شدن سفیر سنگال در تهران ، جمهوری اسلامی منوچهر متکی را به داکار فرستاد تا اجازه ندهد این کشور آفریقایی نیز از دایره دوستان تهران حذف شود.
ماموریت متکی البته ناکام ماند . در حالی که وی در حال مذاکره با دولت سنگال بود، به وی گفته شد که دیگر وزیر امورخارجه نیست و محمود احمدی نژاد حکم به برکناری او داده است.
این اقدام غیر متعارف خشم دولت سنگال را به همراه داشت و وزارت خارجه این کشور با “غیر دوستانه” توصیف کردن چنین تصمیمی اعلام کرد :” برکناری متکی از مسئولیت وزیر خارجه در هنگام ماموریت رسمی و پیچیده در سنگال، اقدام غیردوستانه ای است.
این همه باعث شد که ایران به جستجو برای یافتن کشوری ثالث به منظور میانجیگری میان تهران و داکار دست زند. دولت ترکیه این مسئولیت را پذیرفت و در ماه بهمن دولت سنگال با انتشار بیانیه ای اعلام کرد که در پی میانجیگری آنکارا، عبدالله واد، رئیس جمهوری این کشور تصمیم گرفته است که روابط دیپلماتیک با ایران را به سطح سابق بازگرداند.
چند روز پیش از این تصمیم علی اکبر صالحی ـ– جانشین متکی ـ– نیز سفری به سنگال انجام داده بود.
با این حال کشته شدن نظامیان سنگالی توسط سلاح هایی که ادعا می شود متعلق به سپاه است، بار دیگر سنگال را قانع کرد که قطع روابط دیپلماتیک با دولت محمود احمدی نژاد را در دستور کار قرار دهد.
تاجر یا عضوسپاه قدس ؟
عظیم آقاجانی، تاجر ایرانی که وی را عضو سپاه قدس می دانند اواخر ماه گذشته به اتهام ارسال اسلحه از ایران در نیجریه تحت محاکمه قرار گرفته است.
با این حال چهارشنبه هفته گذشته وکیل آقاجانی به خبرنگاران حاضر در دادگاه گفت که موکل او عضو سپاه پاسداران نیست، بلکه یک بازرگان بخش خصوصی است.
سایت فارسی بی بی سی در این ارتباط نوشته در اسناد دادگاه از آقاجانی به عنوان تاجر و عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران نام برده شده است . وی متهم است که 13 کانتینر حاوی اسلحه و مواد منفجره را برای ارسال به غرب آفریقا از بندعباس بارگیری کرده است.
کارشناسان، سپاه قدس را یک “نیروی ویژه” به فرماندهی سردار قاسم سلیمانی می دانند که مسئولیت فعالیت های نظامی برون مرزی جمهوری اسلامی را عهده دار است. منابع غیر رسمی اعضای سپاه قدس را پانزده هزار نفر تخمین زده اند. ایالات متحده آمریکا سپاه قدس را به ویژه متهم به عملیات های تروریستی گسترده علیه نظامیان و غیر نظامیان در عراق کرده است
پرونده مواد مخدر
اما کانتینرهای تسلیحاتی تنها محوله ضبط شده توسط جمهوری اسلامی نیست. در ماه آبان نیجریه همچنین اعلام کرد ۱۳۰ کیلوگرم هروئین در بندر آپاپا در لاگوس، بزرگترین شهر نیجریه کشف کرده است.گفته می شود این محموله مواد مخدر هم که در محموله ای از قطعات خودرو جاسازی شده بود از ایران ارسال شده و مقصد نهایی آن اروپا بوده است.
همزمان با کشف این محموله بود که نیجریه حتی بازی فوتبال دوستانه با ایران راکه قرار بود 26 آبان برگزار شود لغو کرد.
گفتنی است سایت ویکی لیکس سندی از وزارت امور خارجه ایالات متحده منتشر کرده که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عنوان یکی از بزرگترین فروشندگان مواد مخدر در جهان در سال های اخیر معرفی کرده بود.
بر اساس این سند ویکی لیکس که منبع آن سفارت آمریکا در کشور آذربایجان است در ایران سازمان های دولتی در جستجوی یافتن منابع مالی جدید درگیر ترانزیت مواد مخدر شده اند.در همین ارتباط برلینر مورگن پست، نشریه آلمانی حدود دو هفته پیش با انتشار سند ویکی لیکس خاطرنشان کرد بسیاری از اسناد مخفی وزارت امور خارجه آمریکا می گویند در جمهوری اسلامی “جنگ قدرتی شدید” میان رهبران پرقدرت سپاه پاسداران و نیروهای امنیتی برای تجارت مواد مخدر از طریق آذربایجان و انتقال آن به اروپا در گرفته است.
