بلافاصله پس از برکناری رضا فرجی دانا از وزارت علوم، بخشی از نیروهای اصلاح طلب در شبکه های اجتماعی به سرزنش افرادی پرداختند که در انتخابات دور قبل مجلس در اسفند ماه سال ۹۰، شرکت در آن را تحریم کردند.
همزمان با این موج که با زمزمه هایی مبنی بر قرارگرفتن نام فرجی دانا در صدر لیست احتمالی اصلاح طلبان در دور آتی انتخابات مجلس همراه بود، تشکیلاتی نیز با نام ندا از سوی یکی از چهره های سیاسی اصلاح طلب که هم به آیت الله خامنه ای نزدیک است و هم به محمد خاتمی اعلام موجودیت کرد.
صادق خرازی، معاون پیشین وزارت خارجه و سفیر سابق ایران در فرانسه، به تازگی تشکیلاتی را به نام نسل دوم اصلاحات یا نوید دوباره اصلاح طلبان ایرانی - ندا با همکاری برخی از جوانان اصلاح طلب راه اندازی کرده است. تشکیلاتی که به نوشته رسانه های داخلی با هدف عبور از عارف در انتخابات پیش رو، پا به عرصه گذاشته اما به گفته خرازی، تلاشی است برای تنش زدایی بین اصلاح طلبان و آیت الله خامنه ای.
خبر تاسیس این تشکل را نخستین بار، هفته گذشته، خبرگزاری جام نیوز و به نقل از یک عضو موسس این تشکیلات اعلام کرد و از قول وی نوشت: “تشکل ندا متشکل از ۱۲ نفر به عنوان هسته مرکزی است. چهره‌هایی همچون صادق خرازی، سجاد سالک و حجت شریفی در هسته مرکزی تشکل مذکور هستند. در حال حاضر ندا مراحل اولیه ثبت خود را در وزارت کشور انجام داده است. در خصوص راه اندازی این تشکل با آقای عارف صحبتی نداشتیم و هنوز هم تصمیمی در این باره نگرفته ایم”.(لینک)
انتشار این خبر، بلافاصله با واکنش هایی در محافل اصلاح طلب و اعلام گرانی هایی مبنی بر پروژه عبور از عارف در انتخابات دور بعد همراه شد.
واکنش ها در این محافل تا حدی بود که حجت شریفی که خبرگزاری فارس او را یکی از اعضای تشکل ندا معرفی کرده، به این سایت گفت: “فعالیت کردن در قالب عناوین سابق اصلاح‌طلب بسیار پرهزینه شده بود و حتی نشست‌های دوستانه هم تحت‌الشعاع بود، بعد از ۸۸ مرزبندی‌ها میان گروه‌ها چنان تغییر کرده بود که تعریف افراد در آن چارچوب امکان‌پذیر نبود. بسیاری از دوستان در انتخابات مجلس قبلی و ریاست‌جمهوری معتقدند بودند که نباید در انتخابات شرکت کرد اما بخش جوان‌تر مسیر خودشان را رفتند و با تبعیت از خاتمی و هاشمی در انتخابات فعالانه شرکت کردند. از این رو بعد از سال ۹۲ فرصت تنفس به وجود آمد و زمزمه‌ها برای شکل‌گیری و سازمان‌دهی تشکیلاتی در بین اصلاح‌طلبان ایجاد شد و این جمع هم به این نتیجه رسید”.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در حال حاضر فقط اعضای هیات موسس مشخص هستند آیا عموما از شاخه جوانان جبهه مشارکت‌اند گفت: “نه عموما بچه‌های مشارکت نیستند اما به دلیل اینکه بزرگترین جریان اصلاح‌طلب مشارکتی‌ها بودند طبیعتا در حال حاضر کثرت نیروی ندا هم بیشتر از این تشکیلات است. ما در تعامل و همراهی با اصلاحات هستیم و خود را جزو خانواده اصلاح‌طلب می‌دانیم و در دایره دوستان اصلاح‌طلبی هستیم و زحمات قدیمی‌ها را ارج می‌نهیم اما ممکن است در برخی جاها تفاوت نظر باشد که طبیعی است. این مجموعه با مشورتی که با آقای خاتمی صورت گرفته شکل گرفت، در حالی که به ما می‌گویند نسل دوم اصلاحات، ما عبارت نسل دوم را به کار نبردیم و توصیه آقای خاتمی بود که از این عنوان استفاده نکنیم ما می‌خواهیم درون حاکمیت کار سیاسی کنیم و برای اصلاحات دستاوردهای جدید به دست آوریم”.(لینک)
پس از این سخنان، واکنش ها از سوی چهره های وابسته به تشکل های شناخته شده اصلاح طلب همچون جبهه مشارکت نسبت به راه اندازی تشکل ندا آغاز شد. عیسی سحرخیز و خانم آذر منصوری عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت، از آن جمله بودند. خانم منصوری از کسانی که بانی تشکیلات تازه هستند خواست که استراتژی راهبردی شان را به طور شفاف بیان کنند: “احزاب بدون تأثیرگذاری شخصیت‌هایی که در کشور ما به واقع نقش تعیین‌کننده و اثرگذاری دارند نمی‌توانند موفق شوند و این تشکل هم مستثنی از این قاعده نیست. خارج از جریان‌های سیاسی موجود که در کنار این شخصیت‌ها شکل گرفته است، هویت جدیدی شکل نخواهد گرفت به ویژه اینکه اصلاح‌طلبی جریانی است که نزدیک به دو دهه فعالیتش عینت پیدا کرد و اساساً اصلاح‌طلبی با توجه به گفتمان و رویکردی که در پیش گرفته است با انتساب به آقای خاتمی و مجموعه فعالیت‌هایشان حول برنامه‌هایی که با رهبری آقای خاتمی تا به این مرحله رسیده است، شکل نخواهد گرفت”.
او افزود: “اصلاحات قابل تقسیم‌بندی به نسل اول و دوم یا نسل‌های بعدی نیست چرا که جریان ریشه‌داری در کشور ماست و با توجه به رویکرد آن و هر تشکیلاتی هم که شکل می‌گیرد با روشن‌‌تر شدن خطوط قرمز و حد و مرزهایش، نسبت خود را با جریان اصلاح طلب مشخص می‌کند. تجربه نشان داده که پاشنه آشیل اصلاح‌طلبان چند دستگی و تفرق، عدم اجماع و اتحاد در بزنگاهای تعیین کننده است و متأسفانه ماهیت احزاب با انتخابات و تحولات سیاسی گره خورده است”.(لینک)
در همین حال، روزنامه اعتماد در شماره اول هفته خود به سراغ صادق خرازی رفت تا از چند و چون راه اندازی این تشکل سر در بیاورد. تشکیلاتی که صادق خرازی معتقد است به فکر ترمیم رابطه اصلاح طلبان با آیت الله خامنه ایست.
در این گفت و گو روزنامه اعتماد در مقام مخالف راه اندازی این تشکیلات پرسش هایش را طرح کرده به خرازی گفته است: “شما در فکر تنش زدایی با نظام هستید یا رفتن در آغوش نظام؟”.
یکی دیگر از سووال های اعتماد این بود که « تشکیلات ندا، محصول تعامل شما با حاکمیت است؟” خرازی توضیح داده : “ما به دنبال این هستیم که بتوانیم با مجموعه حاکمیت تنش‌زدایی و موقعیت ممتاز اصلاح‌طلبی را دوباره باز تعریف کنیم و در چارچوپ قانون ایفای نقش کنیم. این نظام مال خود موافق و مخالف این کشور است. مردم و خود این حضرات که امروز در قدرت نیستند، یا هستند. این نظام مقدس و پاک است و هزاران هزار شهید داده و تلاش‌های عمده صورت گرفته. نسبت به نظام این گونه نباید حرف زد”.
وی می افزاید: “تحلیل نهادهای امنیتی این است که ما می خواهیم نسخه دوم مشارکت باشیم. اصلا اینطور نیست. ما نه وابستگی به حاکمیت داریم نه جلد دوم مشارکتیم. ما هنوز نتوانسته‌ایم بعد از چند ماه مجوز بگیریم. علتش هم این است که آنها هنوز به تحلیلی درباره ما نرسیده‌اند”.
وی با بیان اینکه قدرت ولایت فقیه قدرت اتحاد آفرین امروز ایران است، افزوده است: “من معتقدم آقای موسوی و کروبی را باید به نظام برگرداند. این حزب سیاسی مهم‌ترین و بزرگترین وظیفه‌اش مشارکت اجتماعی و ارتقای سطح بینش و آگاهی مردم است. ما باید اصلاح‌طلبان را در نحله‌های مختلف بر سر میز انقلاب بنشانیم تا بتوانند در تمام تصمیم‌سازی‌ها مشارکت کنند. بر عکس اینکه عده‌یی فکر می‌کنند ما به دنبال افتراق هستیم نه هرگز این گونه نیست ما می‌خواهیم این ارتباط را حفظ کنیم. ما از التقاط پرهیز می‌کنیم. بین روشنفکری دینی و التقاط یک مو فاصله است. تمام بدبختی‌ها از چپ زدن‌های افراد است”.(لینک)
یکی از نکته هایی که مخالفان تشکل جدید بر آن دست می گذارند شخصیت کلیدی آن صادق خرازی است که به دلیل آن که خواهرش عروس آیت الله خامنه ای - همسر مسعود خامنه ای - است با بیت رهبری روابط نزدیک دارد، در عین حال حضور سال ها سال وی در دوران دولت هاشمی در نیویورک - در مقام سفیری و مدتی هم به عنوان نفر دوم عموی خود کمال خرازی - نشان از نزدیکی وی با رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام دارد و از همین رو در آخرین سال دولت هاشمی مسوولیت ساخت مرکز سران برای پذیرایی از سران کشورهای اسلامی به وی سپرده شد و در آن کار موفق بود.
صادق خرازی که برادرش روحانی تندرو و رییس تشکل حزب الله است در عین حال نسبتی نزدیک هم با محمد خاتمی رییس جمهور پیشین دارد و در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد به عنوان مشاور بین المللی خاتمی فعالیت می کرد. وی از همان زمان با تاسیس دو سایت تاریخ ایرانی و دیپلوماسی ایران به حضور در صحنه رسانه ای پرداخت و در انتخابات خرداد ۹۲ در ستاد انتخاباتی محمد باقر قالیباف دیده شد، اما بعد از انتخاب حسن روحانی گفته شد خود را آماده احراز مقام وزیر خارجه کرده بود. امری که با انتصاب جواد ظریف عملی نشد و موجب شد که وی دو ماه بعد در یک مصاحبه به شدت به دولت روحانی تاخت و در تکرار موضع اصولگرایان افراطی نگرانی خود را از مذاکره با آمریکا و از دست دادن دستاوردهای هسته ای اعلام داشت. وی گرچه در روزهای بعد در این موضع تعدیل کرد اما به نظر می رسد با این رفتار از تیم اصلاح طلبان و محمد خاتمی که معتقد به حمایت از دولت روحانی هستند فاصله گرفت.
واکنش اصولگرایان
جناح راست هم نسبت به راه اندازی این تشکیلات واکنش نشان داده و آنطور که سایت الف نوشته، ندا را عبور از عارف در انتخابات پیش رو و رقیب داخلی و مهم اصلاح طلبان دانسته است. “یک سر طیف اصلاح‌طلبی اعضای تندتر مشارکت و مجاهدین هست و سر دیگر طیف عارف. تفاوت میان اینها در پذیرش و عدم پذیرش مناسبات قدرت به ویژه نهاد رهبری در کشور است. عارف در میان اصلاح‌طلبان از اولین اصلاح‌طلبانی بود که دو سال قبل به مراسمی در بیت رهبری رفت. در اقدامی مهم تشکیلات ندا، در شرایطی که هنوز خبری رسمی (مانند آنچه در فارس منتشر شد)، از تشکیلات خود منتشر نکرده بودند، به مراسم روز عیدفطر در بیت رهبری رفتند. اقدامی که انتقادات زیادی از بین طیف اصلاح‌طلبان را به همراه داشت. آنطور که سجاد سالک که حالا مشخص شده از اعضای اصلی این تشکیلات است از آن خبر می‌دهد این حضور یک تصمیم فردی نبود”. (لینک)
خبرگزاری ایرنا، ارگان رسمی دولت اما از راه اندازی این تشکل استقبال کرده و نوشته است: “جوانان اصلاح طلب با محوریت ˈسید صادق خرازیˈ چند ماهی است که درخواست خود را برای تاسیس تشکیلات سیاسی به وزارت کشور ارسال کرده اند. ندا که مخفف نوید دوباره اصلاحات است را هم به عنوان نام تشکل خود انتخاب کرده اند: تشکلی که با حضور برخی چهره های جوان اصلاح طلب که پیش از این بخش عمده یی از آنان در شاخه جوانان حزب مشارکت و سازمان مجاهدین و دیگر تشکل های اصلاح طلب فعالیت داشتند با محوریت صادق خرازی تشکیل شده است. ندا یک هسته مرکزی دارد که حدودا ۱۲ نفر است و آنها جلسات خود را مرتبا با صادق خرازی برگزار می کنند و برای انتخابات مجلس برنامه دارد”.
محوریت صادق خرازی در این تشکیلات و نسبت خانوادگی وی با آیت الله خامنه ای، از جمله مباحثی است که در بین محافل اصلاح طلبان به بحث ها درباره نفوذی بودن این تشکیلات دامن زده است.
صادق خرازی، گفته می شود در تلاش است که بدون جلب نظر تشکل های عمده اصلاح طلب نظیر جبهه مشارکت و سازمان مجاهدین، تشکیلات ندا را راه اندازی و مهیای حضور در رقابت های انتخابات آینده مجلس کند، در حالی که پیش از این به عنوان یکی از افراد حاشیه ای اصلاح طلبان شناخته می شد و در بین نیروهای سیاسی اعتبار داشته باشد، اعتبار خود را از طریق خرید کلکسیون آثار هنری برای مسعود خامنه ای و در بین طیف هایی از هنرمندان و نقاشان و مجسمه سازان کسب می کرد.
در همین زمینه، حمید هوشنگی، معاون سابق خبر خبرگزاری ایرنا و از همکاران خرازی در ستاد تبلیغات جنگ، در کتاب سیکلومات‌ها و دیپلمات‌های ایران در باره او می نویسد: “در ۲۵ سالگی بدون دانستن کلامی انگلیسی به عنوان سفیر ایران به سازمان ملل رفت. یک فوق لیسانس امریکایی ازدانشگاهی درامریکا به چنگ آورد. در آن زمان خبری هم از شیمیایی شدنش در جنگ نمی‌گفت. اهل ریا نبود. بعدا به ایران برگشت و معاونت عمو را عهده دار شد در وزارتخانه و بهنگام اصلاحات در کنار سفره نشست. خود را کمتر از وزیر نمی‌دانست اما چند سالی بعد، روانه فرانسه شد به عنوان سفیر. اینک تشکیلاتی پر هزینه براه انداخته و درس “دیپلماسی ایرانی” می‌دهد…. هیکل مند بود. عمل لاغری کرد و گرفتار شد. حالا مدعیست در جبهه شیمیائی شده، اما دوستان مطلع می‌گویند از اهواز آنطرف تر نرفته بود و آنهم فقط یکی دو بارهوشنگی به طعنه نوشته صادق خرازی “درهمه چیز صاحب نظرست، سیاست بین‌الملل، امریکا شناسی، فرانسه شناسی، اسلام‌شناسی، تاریخ شناسی. معماری. نقاشی و.. اما نباید ازحق گذشت که “تابلوها وعتیقه‌های بسیار گرانبهایی” برای آقا مسعود جمع کرده و یکی از کلکسیوندارهای ایرانست و با امداد غیبی در چند شورا و تشکیلات فرهنگی، تاریخی وعلمی مشاور و البته در شهرداری تهران”.
