عکس‌هایش در فضای مجازی دست به دست می‌شود، مخصوصا آنها که با لباس روحانیت مشغول انجام حرکات رزمی است. روی کارت ویزیتش هم عکسی خندان از خودش چاپ کرده و نوشته “محمد حسین صفری، پیشگام در اجرای برنامه‌های طنز شرعی”. گفت‌وگو با او را از همین اصطلاح طنز شرعی شروع کردیم، این که طنز شرعی چیست و طنز غیرشرعی کدام است.
این معمم مشهدیِ ۴۲ ساله به روز آنلاین می‌گوید: “طنز شرعی این است که هر نوع هنری انجام دادی و هر طور سر مردم را گرم کردی مهم نیست؛ مهم این است که وقتی که تمام شد، کار مورد قبول خدا و پیغمبر باشد. به کسی توهین نشده باشد و آدم مذهبی و غیر مذهبی راضی باشند. در مجموع می شود این طور گفت که وقتی انسان یک تفریحی را انجام بدهد و خوشحال بشود و بعدش طوری نباشد که روز قیامت جلویش را بگیرند که چرا چنین چیزی را گفتی یا گوش کردی.”
او ادامه می‌دهد: “نوع غیرشرعی‌اش هم همین محافل و مجالسی است که وقتی تمام می‌شود یک عده‌ای نارحت‌اند، به یک عده‌ای توهین شده، یا یک عده با موسیقی مطرب مشکل دارند و مواردی از این دست.”
“حاج آقا صفری” عهده‌دار اجرای برنامه‌های طنز است که نمونه‌هایی از آن روی اینترنت موجود است (لینک: 1 و 2 ) اما او در این مراسم چه برنامه‌هایی اجرا می‌کند که هم مفرح باشد و هم شرعی؟ “تخصص اصلی من احکام شرعی است. من اولین توضیح المسائل تمام رنگی جهان اسلام را طراحی کردم که ۷ سال طول کشید و انشاءالله به زودی نرم افزارش به بازار خواهد آمد. از زمانی که جمعیت وارد سالن مجلس می شوند ما احکام شرعی داریم تا زمانی که مجلس تمام شود. خواننده و نوازنده و تقلید صدا و جک همه و همه بر اساس احکام شرعی هستند.”
او اضافه می‌کند: “من ۳۰ نوع تقلید صدا انجام می‌دهم، جوک می‌گویم، برنامه‌های طنزاجرا می‌کنم، شعر می‌خوانم، در کنارش احکام شرعی هم می‌گویم راه و رسم زندگی هم می‌گویم. قالب کار ما فرق دارد با خیلی از دوستان دیگر، برخی منبر طنز می روند یعنی حرفهای منبرش را باید گوش کنی تا یک جوکی هم بگوید، اما من نه، کل برنامه‌هایم طنز است به جای یک چهره با ۱۰ چهره روی صحنه می‌روم.”
آیا این معمم با کار متفاوت و منحصر به فردش مورد انتقاد و اعتراض هم واقع شده؟ “متاسفانه حتی از قشر خود روحانیت مخالف‌اند؛ می‌گویند آقای صفری این کاری که شما انجام می‌دهید کار بازیگران و هنرمندان است، شما باید دنبال چیزهای دیگری باشید. چرا؟ ما پیرو امیرالمومنین هستیم که چهاردست و پا راه می رفت و از خودش صدا درمیاورد که این بچه یتیم‌ها روی دوشش سوار شوند و بخندند. منِ روحانیِ پیروِ امیرالمومنین برای شادی بچه‌های مردم چه کار کرده‌ام؟ مردم را کِی خندانده‌ام؟ برای شادی مردم وقت گذاشته‌ام یا نه؟ اگر در محرم و صفر مردم را می گریانم و منبر می‌روم باید توانایی داشته باشم درجشن‌ها هم مردم را بخندانم. اگر من که احکام شرعی را بلدم وارد این عرصه نشوم کار غیر فرهنگی گسترش پیدا می کنند.”
صفری به آیت‌الله مکارم شیرازی استناد می‌کند که توصیه کرده روحانیون به جای اتکای صرف به منبر، دنبال هنرهای جذب مردم باشند: “من هر جایی برنامه‌ای دارم می بینم از اقشار مختلف استقبال می‌کنند و می گویند دین همین است، حالا فهمیدیدم. شما دنبال این نباشید که فقط مردم را بگریانید. من منبر را کلا ۱۸۰ درجه عوض کردم، اگر هم بخواهم منبر بروم کسی نمی‌آید اما در هر برنامه ۱۰ تا ۱۵ تا حکم شرعی می گویم و مردم استقبال می کنند. مردم جمع می شوند من آنها را یک ساعت می خندانم و در کنارش روایت و احکام می‌گویم.”
او در پاسخ این سوال که مثلا شرعی بودن را در تقلید صدا چطور می‌شود اعمال کرد، توضیح می‌دهد: “تقلید صدا خودش کلی احکام شرعی دارد. کار غیر فرهنگی همین است که تقلید صدای کسی را می‌کنند و او فردا به دادگاه شکایت می‌کند. چرا باید ادای علی دایی را دربیاورند که شکایت کند؟ این می‌شود حرام. شما اگر هنر دارید چرا ادای یک شخص مذهبی یا علی دایی را درمی‌آورید؟ شما چرا هنرت را جور دیگری ارائه نمی کنی، شما چرا صدای فلان زن خواننده را تقلید می‌کنی؟ من خودم سه چهار تا صدای زن بلدم تقلید کنم، خوانندگی یا غیر خوانندگی. اما آنجا هم به مردم یاد می‌دهیم اگر کار خوانندگی بلدی چرا حرام؟ وقتی می شود حلال مردم را سرگرم کرد، چرا نه؟ خدا می‌داند مردم بهتر استقبال می‌کنند، اتفاقا آدم‌های غیر مذهبی بیشتر استقبال می‌کنند. موسیقی هم باشد، بزن اما شرعی بزن. من خود صدای شخصیت‌های کارتونی، شخصیت‌های فیلم‌ها، و شخصیت‌های رادیویی و تلویزیونی را تقلید می‌کنم؛ چیزهایی که مشکل شرعی نداشته باشند.”
او تاکید می‌کند که “اسلام نه با خوانندگی، نه با نوازندگی، نه با کار طنز، مخالف نیست اما باید چهارچوبش مشخص باشد. مقام معظم رهبری می گویند موسیقی باید در راستای پیشبرد اهداف فرهنگی باشد. اگر دربرنامه‌های من خواننده‌ای بخواهد زنده بخواند، پلی‌بک باشد یا هر نوع موسیقی پخش شود، من می گویم وقتی من روی سن هستم یک چیزی بگذارید که مشکل شرعی نداشته باشد.”
از او می‌پرسم مطمئن است که قرائت او با اصل و اساس دستورات دینی منافاتی ندارد؟ مثلا در تعالیم دینی آمده که قهقهه، خنده شیطان است و خنده مومن، تبسم است و مواردی مشابه این. صفری پاسخ می‌دهد: “این روایات و احادیث جایگاه دارد. این که می‌گویند اسلام با خنده مخالف است را فقط مردم عادی نمی‌گویند؛ متاسفانه دوستانی که هم‌لباس ما هستند هم می‌گویند. ما احساس می‌کنیم این‌ها چون نمی‌توانند از این طریق جذب کنند از آن ور بام می‌افتند. یعنی فقط روایتهایی تعریف می‌کنند که گفته نخند! اما قرآن صریح می‌گوید خدای تو خدایی است که هم تو را می‌خنداند هم می‌گریاند. به هر حال آنهایی که مدام می‌خواهند مردم در غم باشند و شاد نباشند از این ور بام می‌افتند. امام صادق(ع) فرمودند مومن نیست مگر اینکه در وجودش شوخ‌طبعی باشد. مومن باید شوخ‌طبع باشد، اما حدود شرعی هم رعایت شود. بزرگان ما همه خنده با صدای بلند دارند، این ذات انسان است، همانطور که خشم یا گریه در ذات انسان هست. یک صحنه غصه‌دار می‌بینی گریه می‌کنی، خنده هم همین‌طور است. اینطوری نیست هر کس قهقهه کرد شیطانی باشد. اما بعضی‌ها بعد از انقلاب این دیدگاه را داشتند و وضعیت فرهنگ را می بینند به کجا رسیده است. ما از هر طرف بام بیفتیم ضرر می‌کنیم.”
و اما نظر این روحانی طنزپرداز نسبت به شادمانی‌های خیابانی که چند نمونه‌اش را در روزهای اخیر و پس از مسابقات فوتبال دیدیم: “هر مساله‌ای می‌تواند آثار منفی یا آثار مثبت داشته باشد. کلا ذات همه چیز همین است. مثل استفاده از چاقو می‌ماند؛ می‌توانی در آشپزخانه استفاده کنی یا آدم بکشی. شادی خیابانی برای جشن ملی هم در ذات انسان است. تخلیه انرژی که در این شب‌ها اتفاق می‌افتد تا یک سال ادامه دارد. شادی عمومی تاثیر گذار است. بله؛ در کنارش چیزهای منفی هم هست ناآگاه نیستیم. اما در عین حال هر چیزی که ملت را شاد می‌کند و اسم اسلام و ایران دارد، ارزشمند است. هر چه می‌خواهد باشد.”
با کمی تردید درباره دستمزدش برای اجرای برنامه‌های طنز سوال می‌کنم اما خیلی راحت جواب می‌دهد: “فرق می کند در شهرمان از ۴۰۰- ۵۰۰ تومن برای ۴۰ دقیقه تا یک ساعت؛ باز هم البته بستگی دارد. اگر اداره‌جات و جاهای بزگتری باشد ممکن است بیشتر بگیریم. اما خدا می‌داند گاهی برنامه اجرا می‌کنم و پول نمی‌گیرم، یا اول می گویند نداریم می‌گویم باشد. شده ۱۰۰ هزار تومان یا ۷۰ هزار تومان گرفته‌ام چند وقت پیش از یک مدرسه راهنمایی ۳۰ هزار تومان گرفتم.”
صفری توضیح می‌دهد که برای اجرا به جشن‌های اعیاد، مراسم مذهبی و ازدواج‌های دانشجویی می‌رود اما به عروسی‌های در تالار نمی‌رود چون فضا مناسب نیست. سه فرزند دختر هم دارد که گاهی همراه مادرشان در برنامه‌ها شرکت می‌کنند و طرفدار اجراهای او هستند.
درباره بازتاب عکس‌هایش در فضای مجازی به او می‌گویم و حتی شوخی‌هایی که با این عکس‌ها شده، اما بحث اول از ورزشکار بودن او آغاز می‌شود: “دان چهار تکواندو دارم و مربی فدراسیون تکواندو هستم. روزهایی اقتضا می‌کند لباسم را در بیاورم و کار رزمی انجام بدهم؛ مثلا شکستن اجسام یا نانچیکو زدن. من پیرو امیر المومنینم که گفته خدایا اعضا و جوارحم را توان بده که بتوانم در خدمت تو باشم. متاسفانه این جا افتاده که روحانی‌ها فقط حرف می‌زنند. منی که می‌گویم ای مردم به ورزش اهمیت بدهید و اگر دنبال ورزش بروید خیلی از معضلات اجتماعی کم می‌شود، باید نشان بدهم که خودم هم این کاره‌ام.”
او که دارنده چند مدال ورزشی در رشته‌های رزمی هم هست، ادامه می‌دهد: “عکس‌هایم را که گذاشتم، یکی آمد گفت حاجی چه عکس سبکی گذاشتی در لباس روحانیت! گفتم شما بگو ایرادش چیست؟ اگر یک روحانی با یک عکس دیدگاه مردم را به اسلام و شادی تفریح روحانیت عوض کند، بد است؟ آخرش نظرش تغییر کرده بود و گفت بدنت خیلی آماده است با این سن و سال(می‌خندد). چرا یک روحانی یا باید گوشه وگیرمنزوی باشد و حتی نیم ساعت در روز ورزش نکند؟ رهبر ما می‌فرمایند ورزش مستحب موکد است و برای بعضی واجب است. من روحانی چرا ورزش نکنم؟ من تکواندوکارم و افتخار می کنم آمادگی بدنی دارم. دشمنانمان هم چشمشان کور شود. البته من عددی نیستم قطره‌ای هستم از این دریای بی‌کران.”
