آنا فیفیلد
کارشناسان می گویند بحران سیاسی در ایران بر صنایع فرسوده نفت و گاز آن کشور تأثیر خواهد گذاشت و تهران را به سوی درخواست از چین برای سرمایه گذاری سوق خواهد داد.
حوزه نفت و گاز ایران پیش از مناقشات انتخاباتی اخیر در ماه گذشته با فقدان سرمایه گذاری مناسب دست به گریبان بود زیرا مجریان غربی از مشارکت در این بخش روگردان بودند. ناآرامی های پس از انتخاب محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور کشور، که از سوی میر حسین موسوی رقیب انتخاباتی وی با اتهام تقلب مردود شناخته شده است، بر آتش این نگرانی دامن زده است.
جولیا ننای مدیر ارشد مؤسسه مشاوره انرژی پی اف سی می گوید: “شرکت های غربی و بین المللی در انتظارند تا ببینند چه اتفاقی خواهد افتاد، خصوصاً در شرایطی که صحبت از تحریم های بیشتر در میان است.”
شرکت هائی که امیدوار بودند دولت اوباما در سایه تماس و گفتگو به دوره بهبود روابط وارد خواهد شد، خود را برای سرمایه گذاری در کشور صاحب دومین منابع عظیم نفت و گاز آماده کرده بودند.
با این حال، نگرانی های موجود درباره انتخابات و سرکوب شدید معترضان، این امیدها را به باد داده است.
خانم ننای می گوید: “ابهامی که درباره پیشرفت گفتمان آمریکا و ایران وجود دارد، احتمالاً به کم شدن فعالیت ها، خصوصاً از سوی شرکت های نفتی غربی و بین المللی، منجر خواهد شد.”
شرکت های عظیم نفتی غرب نظیر توتال، رویال داچ شل، رپسول و استات اویل، به دلیل نگرانی از تحریم های آمریکا، در اجرای طرح آماده سازی حوزۀ پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی دنیا، تأخیر به خرج داده اند. این مسأله به تمایل بیشتر ایران به سوی چین منجر شده است.
شرکت ملی نفت ایران اخیراً معامله خود را با شرکت توتال فرانسه فسخ کرد و یک قرارداد 7⁄4 میلیارد دلاری برای توسعه فاز 11 میدان پارس جنوبی را با شرکت ملی پترولیوم چین امضاً کرد.
روزنامه مورنینگ پست چین به نقل از وزارت نفت ایران از دعوت این کشور از شرکت های چینی برای سهیم شدن در پروژه های نفتی متعدد به ارزش بیش از 8⁄42 بیلیارد دلار خبر داده است.
ایران حتی پیش از بحران سیاسی جاری نیز با شکایت از اقدامات فرسایشی شرکت های غربی، نسبت به استفاده از شرکت های نفتی چینی ابراز تمایل کرده بود.
حجت الله غنیمی فرد نایب رئیس امور سرمایه گذاری شرکت ملی نفت ایران روز قبل از انتخابات گفته بود: “شرکت های اروپائی علیرغم فشار سنگین بوش، نخواستند روابط شان را با ما قطع کنند.”
وی با اشاره به میدان گازی کوچکی که با کمک چین توسعه یافته است، گفت: “ما این را فهمیدیم اما باعث نمی شود ما را تا ابد منتظر نگه دارند. وقتی به این نتیجه رسیدیم که شرایط فعلی به منافع ملی ما صدمه می زند، به شرکای بسیار خوب و قابل اعتمادی متوسل شدیم که ظرف چند سال اخیر با ما همکاری داشته اند.”
آقای غنیمی فرد گفت: “ما متوجه هستیم که برای حفظ امنیت، باید شرکای متنوعی داشته باشیم.”
وی گفت حتی اگر شرکت های اروپائی احساس کنند می توانند به سرمایه گذاری در ایران ادامه دهند، آنها درس خود را آموخته اند.
غنیمی فرد گفت: “این مسأله در نحوه تعامل ما با شرکای غربی یا شرکای آسیائی جدید تغییری ایجاد نخواهد کرد. آغاز شدن مذاکرات ما با آمریکا، به معنی متوقف شدن مذاکرات با شرکای جدید و یا دادن امید واهی به شرکای قدیمی نخواهد بود.”
با این حال، گرگ پریدلی کارشناس نفتی از گروه مشاوره یورو آسیا می گوید شرکت های چینی از تجربه مجریان با سابقه اروپائی برخوردار نیستند.
آقای پریدلی گفت: “ایران به شرکت های نظیر سینوپک و سی ان پی سی چشم دوخته است که مشغول فعالیت های زمینی هستند؛ فعالیت هائی که به دانش فنی آسانتری احتیاج دارد.” وی در عین حال افزود چنین شرکت هائی قادر به انجام فعالیت های پیچیده تر آبی مورد نیاز در میدان پارس جنوبی نیستند.
به بیان دیگر، اعم از اینکه شرکت های چینی وارد کار شوند یا خیر، بعید به نظر می رسد منابع گازی ایران توسعه پیدا کند. آقای پریدلی گفت: “مادامی که اتفاق خاصی در سال آینده نیفتد، وضع همین خواهد بود.”
در همین حال، شرکت ملی نفت ایران با همان خط مشی جسارت آقای احمدی نژاد، می گوید هیچ مجری بین المللی نمی تواند ایران را نادیده بگیرد.
آقای غنیمی فرد می گوید: “دوستان ما در عربستان سعودی صاحب مقام اول ذخایر نفتی هستند، اما آنها گاز ندارند. دوستان ما در روسیه نیز صاحب منابع عظیم گازی هستند، اما به اندازه ما نفت ندارند.”
وی افزود: “مهم نیست شرکت های عظیم نفتی صاحب چه دانش فنی و چه مقدار سرمایه باشند، مهم این است که اگر به منابع نفت و گاز دسترسی نداشته باشند، مانند بانک های بدون پول و مراکز تحقیق بدون دسترسی به دانش فنی هستند.”
منبع: فایننشیال تایمز- 11 ژوئیه
http://www.ft.com/cms/s/0/7c14d75c-6db1-11de-8b19-00144feabdc0.html?nclick_check=1
