خبری شدن سفر یک مقام ارشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و هیات همراه وی به آمریکا، در نهایت منجر به ارائه توضیح از سوی این وزارتخانه شد. این سفر مورد انتقاد رسانه‌های اصولگرا و منتقد دولت قرار گرفته و عدم اطلاع‌رسانی در مورد آن به ابهامات دامن زده بود، اما معاونت امور هنری وزارت ارشاد در توضیح خود تاکید کرده که هیات ایرانی، به هیچ عنوان ملاقات یا گفتگویی رسمی یا غیررسمی با مقامات آمریکایی نداشته است. او اما در عین حال از “حضور جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های موثر فرهنگی امریکا” دفاع کرده است.
سفری برای “تبلیغ روابط فرهنگی و مردمی”
برگزاری هفتمین نشست تجاری پیتسبورگ، همان اتفاقی است که در هفته اول آبان ماه، باعث حضور مشترک مقامات ایرانی و آمریکایی شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابتدا هیچ خبری در مورد سفر این هیات و حضور معاون هنری وزیر منتشر نکرد. در میان رسانه‌های آمریکایی هم ابتدا وبسایت “واشینگتن فری‌بیکن” با کمی تاخیر خبر داد که مقامات آمریکایی و ایرانی در نشست مشترکی حضور داشته و با گرگ سالیوان، هماهنگ‌کننده و مشاور ارشد ارتباطات استراتژیک وزارت خارجه آمریکا حوزه ایران دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند.
به گزارش این رسانه نزدیک به محافظه‌کاران آمریکایی، حسین موسویان، دیپلمات و عضو سابق مذاکرات اتمی؛ علی مرادخانی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ فرزین پیروزپی، مدیر امور بین‌الملل مرکز موسیقی وزارت ارشاد؛ علی ترابی، دبیر جشنواره موسیقی فجر و مدیرعامل انجمن موسیقی؛ و مهدی فریدزاده از اعضای هیات ایرانی حاضر در آمریکا بوده‌اند.
ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بلافاصله در پیامی توییتری ضمن تکذیب ارتباط این دیدار با مسائل تجاری، تاکید کرد که این سفر در مورد “تبلیغ روابط فرهنگی و مردمی” بوده و “هیچ چیز مشکوکی” در مورد آن وجود ندارد.
هملن گونه که انتظار می‌رفت این خبر با پوشش گسترده رسانه‌های اصولگرا در ایران مواجه شد و به انتقاد از آن پرداختند. خبرگزاری فارس به نقل از “منابع آگاه” نوشت که دلیل سفر این هیات، رایزنی برای حضور ارکستر سمفونیک پیتسبورگ در ایران بوده است. روزنامه کیهان هم از آن به عنوان “ سفر چراغ خاموش” یاد کرد و نوشت: “مشخص نیست اگر این یک دیدار معمولی بوده و به ادعای هارف چیز در سایه‌ای درباره آن وجود ندارد، چرا باید پس از چند روز خبر آن از سوی آمریکایی‌ها رسانه‌ای شده و منابع دولتی در این باره سکوت کنند؟!”
گزارش حضور حسین موسویان در این هیات هم مورد توجه قرار گرفت چرا که علی آلفونه، عضو ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها به واشینگتن فری‌بیکن گفته بود: “به نظر می‌رسد نشست پیتسبورگ تلاشی از سوی موسویان برای ایجاد یک گروه فشار برای لغو تحریم‌های ایران بوده باشد.”
خبرگزاری فارس هم در گزارشی عنوان کرد که “ نه می‌توان حضور مرادخانی را تنها پوششی برای اقدامات حسین موسویان دانست و نه می‌توان تنها و تنها برای مذاکره درباره حضور یک ارکستر سمفونیک آمریکایی در تهران دانست.” این خبرگزاری متعلق به سپاه پاسداران با انتقاد از این سفر معتقد بود که رفتار دولت یازدهم در عرصه دیپلماسی فرهنگی، نه تنها تاکنون موجب “اقتدار فرهنگی ایران در خارج از مرزها” نشده بلکه باعث “نگرانی بسیاری از ایران دوستان و دوستداران انقلاب” شده است.
اما حسین موسویان از آمریکا با خبرآنلاین گفت‌وگو کرد و چنین توضیح داد : “ من عضو هیات مذکور نبودم. در اجلاس پیتسبورگ دعوت داشتم اما شرکت نکردم به این دلیل که همزمان در واشینگتن در اجلاس سالیانه آمریکا و اعراب سخنرانی داشتم. […] ثانیا آنگونه که رسانۀ آمریکایی مدعی شده، من هیچ دخالتی در تنظیم سفر نداشتم. همه زحمات این سفر به دوش آقای فریدزاده بود، چون سفر هم غیر رسمی و هم برای گشایش روابط مردمی و فرهنگی بود که از این بابت باید از آقای مرادخانی و تیم همراهش و آقای مهدی فریدزاده به خاطر این ابتکار مثبت تشکر کرد.”
او همچنین با استقبال از این “ابتکار” گفت: “موافقت دولت آمریکا با این سفر و حضور در کنفرانس‌ها و رایزنی‌ها به معنی این است که دولت آمریکا به تدریج موانع بر سر راه روابط مردم با مردم ایران و آمریکارا بر می‌دارد”.
اطلاع‌رسانی دیرهنگام وزارت ارشاد
در نهایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به “حاشیه سازی‌ها و سخن پراکنی‌های بی‌پایه و اساس و غیر مستند در برخی از رسانه‌های غیر مطلع و تلاش برای رنگ و بوی سیاسی بخشیدن به این سفر” واکنش نشان داد و توضیحی بر روی وبسایت خود منتشر کرد. در این توضیح عنوان شده که گردهمایی و سیمنار فرهنگی و تجاری مرکز خاورمیانه واقع در ایالت پنسیلوانیا، همه ساله در شهر پیتسبرگ “با شرکت شخصیت‌ها و نهادهایی از منطقه خاورمیانه (به جز رژیم اشغالگر فلسطین)” برگزار می‌شود و برای اولین بار از مقامات فرهنگی ایران در کنار کشورهای عمان، عربستان سعودی کویت، امارات متحده و مصر دعوت شد.
وزارت ارشاد همچنان توضیح داده که حضور نماینده آمریکا “امر جدیدی نیست و در بسیاری از جلسات و سمینارهای بین‌المللی در حوزه‌های مختلف مانند صنعت، تجارت، ورزش و… که نمایندگانی از کشورمان شرکت می‌کنند افرادی از طرف دولت آمریکا نیز حضور دارند.”
همچنین تاکید شده که “هیات ایرانی به هیچ عنوان ملاقات یا گفتگویی رسمی یا غیررسمی با مقامات آمریکایی نداشته است”.
در پایان اطلاعیه روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آمده است: “متاسفانه به علت عدم حضور جمهوری اسلامی ایران در حوزه های موثر فرهنگی امریکا که از گستردگی ویژه ای برخوردار است دشمنان و بدخواهان کشور جای آن را پر کرده‌اند و با سیاه‌نمایی، چهره تحریف شده‌ای از ایران اسلامی را در آمریکا به نمایش می‌گذارند. به همین دلیل گروهای ضد انقلاب ایرانی و جنگ طلبان و طرفداران رژیم اشغالگر قدس با هرگونه حضور فرهیختگان و هنرمندان ایرانی مخالفت مینمایند. بر همین اساس انتظار می‌رود رسانه های داخلی و متعهد کشورمان نسبت به انعکاس صحیح اخبار رویدادهای فرهنگی هنری کشورمان تلاشی سازنده از خود نشان دهند و با طرح واقعیات و نه حدس و گمان‌ها، زمینه سواستفاده دشمن را فراهم نیاورند.”
خبرگزاری مهر در واکنش به این اطلاعیه نوشته است: “چرا مدیرکل امور موسیقی این وزارتخانه هم از این سفر بی اطلاع یوده و در رسانه های خارجی متوجه این امر شده است؟ همچنین به نظر می‌رسد این وزارتخانه می‌توانست به جای متهم کردن رسانه‌ها به «سخن پراکنی بی اساس» با اطلاع رسانی به موقع و اعلام برنامه های سفر این مقام ارشد خود در قبل و طول سفر، از این خبررسانی‌های به زعم خود نامطلوب جلوگیری کند. بدیهی است وقتی خبر سفر یک مقام بلند پایه فرهنگی کشور به امریکا توسط سخنگوی وزارت خارجه امریکا اطلاع رسانی شود و نه روابط عمومی وزارت ارشاد، شائبه های سیاسی بودن این سفر به وجود می‌آید.”
پیروز ارجمند، مدیر دفترموسیقی وزارت ارشاد پیش از این درباره حضور مدیرعامل انجمن موسیقی ایران در این سفر گفته بود: “طبیعتا آقای ترابی بعد از بازگشت از این سفر باید به اعضای هیات مدیره انجمن موسیقی پیرامون این سفر بی اطلاع توضیحات قانع کننده‌ای بدهند که ما هم بدانیم که چرا بدون اطلاع مدیریت دفترموسیقی به عنوان نهاد بالادستی انجمن موسیقی این سفر را انجام داده اند؛ چراکه پیش از این سفر هیچ گونه اطلاعی به من به عنوان یک شخصیت حقوقی و نه حقیقی داده نشده بود.”
