در پی اظهارات اخیر رهبر جمهوری اسلامی درباره فرجام مذاکرات هسته ای و تاکید بر اینکه “اگر بنا است تحریمها برداشته نشود، پس معامله‌ای وجود ندارد” یکی از سرداران سپاه پاسداران در مقاله ای به رمزگشایی از گفته های آیت الله علی خامنه ای پرداخته و تاکید کرده است لغو همه تحریم ها پس از اجرایی شدن توافق هسته ای “خط قرمز” رهبرجمهوری اسلامی است و چنانچه ایالات متحده تحریم ها تنها تعلیق کند ایران نیز در همین اندازه اقدام خواهد کرد و نه بیشتر.
سرتیپ پاسدار یدالله جوانی طی مقاله ای در هفته نامه داخلی سپاه، صبح صادق، با اشاره به گفته های اخیر رهبر نوشت آیت الله علی خامنه ای “در طول مذاکرات، به‌ویژه در دو سال اخیر، فلسفه و انگیزه ورود جمهوری‌اسلامی به مذاکرات و به‌ویژه مذاکره با آمریکایی‌ها در موضوع هسته‌ای را، لغو تحریمها و برداشتن آنها دانسته و شرط هر نوع اقدام اعتمادساز از سوی ایران را لغو تمامی تحریمها در همان روز اول توافق اعلام کرده‌اند. بنابراین لغو تحریمها به‌صورت یکجا و برداشتن آنها یکی از خطوط قرمز معظم‌له برای مذاکرات بوده است.”
مشاور نماینده رهبر جمهوری اسلامی در سپاه با اشاره به اینکه “پس از انتشار برجام و اعلام‌های مکرر رئیس‌جمهور و اعضای گروه مذاکره‌کننده ایران مبنی بر لغو تمامی تحریمها با توافق هسته‌ای مقامات غربی و به‌ویژه آمریکایی‌ها به شکل‌های مختلف بر حفظ زیرساخت تحریمها و باقی نگه‌داشتن چارچوب تحریمها تأکید کرده و از واژه تعلیق تحریمها به جای استفاده از لغو تحریمها استفاده میکنند” نوشته است که به همین دلیل رهبر جمهوری اسلامی خواستار “روشن شدن تکلیف تحریم ها” است.
این مقام ارشد سپاه در مقاله خود از نکته برجسته گفته های اخیر آیت الله علی خامنه ای درباره توافق هسته ای را واژه “تعلیق تحریم ها” دانسته و خواستار توجه به این نکته از سوی کسانی که قرار است توافق هسته ای را بررسی کرده و تصمیم بگیرند، شده است.
یدالله جوانی در این مقاله که با عنوان “تعلیق دربرابر تعلیق” منتشر شده است همچنین تاکید کرده که”مابه‌ازای هر نوع اقدام ایران بر روی زمین در راستای محدودسازی فعالیت‌های هسته‌ای، لغو و برداشتن تحریمها خواهد بود؛ و چنانچه طرف مقابل بخواهد به جای لغو تحریمها، آنها را تعلیق کند، نهایت عمل ایران باید تعلیق برخی از فعالیت‌ها با رعایت همترازی باشد.”
رهبر جمهوری اسلامی هفته گذشته ۱۲ شهریورماه در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری یکی از صریح ترین مواضع خود پس از توافق هسته ای جمهوری اسلامی با گروه ۵+۱ را مطرح کرد.
آیت الله علی خامنه ای در این اظهاراتش ضمن تاکید بر اینکه مجلس شورای اسلامی نیز درباره توافق هسته ای “باید تصمیم بگیرد” از اظهارات مقامات امریکایی درباره توافق هسته ای انتقاد کرده و گفته بود: “مسئولین آمریکایی خیلی بد حرف میزنند؛ باید تکلیف این حرفها روشن بشود؛ بالاخره [یک] طرف قضیّه ما هستیم، یک طرف هم آمریکایی‌ها هستند. یک بار میگویند که چهارچوب تحریمها حفظ خواهد شد؛ پس ما نشسته‌ایم این چند وقت، برای چه صحبت کرده‌ایم؟ صحبت کردیم که چهارچوب تحریمها برداشته بشود، تحریمها برداشته بشود. قرار است که چهارچوب تحریمها حفظ بشود! حالا من نمیدانم معنای «چهارچوب تحریمها حفظ بشود» چیست؟”
او با گفتن اینکه “آنچه از این حرف برمی‌آید، درست مخالف آن علّتی است که ما رفتیم برای مذاکره” همچنین تاکید کرده بود که “اینکه نشستیم مذاکره کردیم، در بعضی از موارد کوتاه آمدیم، یک امتیازاتی دادیم، عمدتاً برای این بود که تحریمها برداشته بشود؛ اگر بنا است تحریمها برداشته نشود، پس معامله‌ای وجود ندارد، دیگر اصلاً این معنا ندارد. مسئولین این را باید مشخّص کنند و نگویند که مثلاً او برای قانع کردن رقبای داخلی خودش این حرف را میزند. بله، دعوایی که در آمریکا هست، دعوای واقعی است؛ بنده عقیده ندارم که دعوای صوری و ظاهری است، واقعاً اختلاف دارند، علّت اختلافشان هم برای ما روشن است؛ لکن به‌هرحال آنچه رسماً گفته میشود، پاسخ لازم دارد؛ اگر پاسخ داده نشود همان تثبیت خواهد شد.”
او در این گفته های خود بدون اشاره به نام مقامات دولت حسن روحانی به انتقاد از گفته های آنها درباره “توقف یا تعلیق” تحریم ها پرداخته و گفته بود که “بالاخره تحریمها باید برداشته بشود، توقّف تحریم نداریم، تعلیق تحریم نداریم؛ اگر آنها تعلیق میکنند، خب پس ما هم اینجا تعلیق میکنیم، اگر این‌جور است ما اقدام اساسی روی زمین چرا انجام بدهیم؛ بنابراین منظور لغو تحریمها است. البتّه در بعضی از موارد گفتند که لغو دست دولت آمریکا که طرف مذاکره‌ی ما است، نیست؛ آنها را گفتند که متوقّف میکنیم و از حقوق قانونی خودمان استفاده میکنیم و کارهایی از این قبیل؛ امّا آن چیزهایی که دست خود دولت آمریکا است یا آنچه دست دولتهای اروپایی است، آنها به‌طور کامل باید برداشته شود.”
پیش از این عباس عراقچی از اعضای ارشد گروه مذاکره کننده جمهوری اسلامی در خردادماه طی یک برنامه زنده تلویزیونی گفته بود که”اتحادیه اروپا خواستار “تعلیق” تحریم‌هاست و هنوز زیر بار “لغو” تحریمها نرفته است…و تحریم‌های کنگره آمریکا نیز لغو نمی‌شود و اساسا لغو این تحریمها جزو اختیارات کنگره است و نه رئیس‌جمهور آمریکا.”
او در اظهارات خود که به نظر می رسد مورد خطاب اخیر رهبر جمهوری اسلامی نیز است گفته بود: “بحث در رابطه با آمریکا، توقف تحریم‌هاست. تحریم‌های کنگره را دولت آمریکا نمی‌تواند لغو کند. کنگره باید خودش لغو کند که الان در شرایطی نیست که لغو کند. رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند اجرای آن را “متوقف” کند. آنچه از دولت آمریکا می‌خواهیم این است که تحریمها را اجرا نکند و تعهد بدهد و این تعهد مورد تأیید شورای امنیت قرار می‌گیرد و دولت آمریکا متعهد است مادامی که توافق جریان دارد هیچ یک از تحریمها را اجرا نکند.”
به نظر می رسد موضوع “تعلیق تحریم ها” از سوی اتحادیه اروپا و ایالات متحده امریکا پس از اجرای توافق هسته ای هم اکنون اصلی ترین چالش دولت حسن روحانی با رهبر جمهوری اسلامی و نهادهای زیر مجموعه او و البته منتقدان مذاکرات و توافق هسته ای با گروه ۵+۱ است.
منتقدان دولت و توافق هسته ای با استناد به گفته های مقامات امریکایی بزرگترین خطرتعلیق تحریم ها را بازگشت آنی آن علیه جمهوری اسلامی می دانند و معتقدند که تحریم ها پس از اجرای توافق هسته ای باید لغو شود تا بازگرداندن آن در صورت عدم پایبندی جمهوری اسلامی به مفاد توافق برای آنها دشوار باشد.
