قاسم سلیمانی و پیشمرگه‌های کرد

گاردین چهارشنبه ۲۳ مهر ۱۳۹۳

» تحلیل گاردین از تغییر موضع‌ ایران در نبرد علیه داعش

سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه که یکی از بازیگران کلیدی در جنگ علیه داعش محسوب می‌شود، به طور طبیعی خود را از نظرها غایب نگه می‌دارد.

اما اخیرا در تصویر یک مرد خجالتی، با موهای نقره‌ای در اواخر دهه ۵۰ زندگی که یک شال بسیج دور گردنش بسته، دیده می‌شود که نشان از تغییر در استراتژی تهران در نبرد علیه داعش دارد که بخش‌های زیادی از عراق و سوریه را اشغال کرده‌ است.

یدالله جوانی، مشاور ارشد رهبر ایران پس از اینکه تصویر سردار با پیشمرگه‌های کرد از تلویزیون ایران پخش شد عنوان کرد: “بخاطر حضور جمهوری اسلامی، بغداد سقوط نکرد. مردم عراق با کمک، تجربه و مشاوره جمهوری اسلامی، عملیات داعش را سد کردند. سلیمانی خطر شهادت را کرده‌ است. ما اجازه نمی‌دهیم ناامنی به مرزهای ما نزدیک شود.”

سلیمانی و شبه‌نظامیان عراقی نقشی کلیدی در بازداری داعش داشته‌اند. اما نه او و نه هیچکدام از مقامات ایرانی به دیدار استراتژیک روز سه‌شنبه در واشنگتن بین باراک اوباما و فرماندهان نظامی ۲۰ کشور غربی و عربی به منظور برنامه‌ریزی برای شکست داعش، دعوت نشدند.

ممکن است بحران عراق بصورت موقت ایران و آمریکا را در یک راستا قرار داده باشد اما دو کشور همچنان در مورد مسئله سوریه با هم اختلاف شدید دارند. دیوید کامرون گفته است که ایران باید نشان بدهد که می‌تواند بخشی از راه‌حل باشد، نه بخشی از مشکل.

تصویر سلیمانی نشان می‌دهد که ایران هم می‌خواهد موضع بین‌المللی خود را پیش ببرد و هم به مردم خود تضمین بدهد. دینا اسفندیاری از موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک می‌گوید: “ایده این است که نشان داده شود ایران در عراق حضور زیادی دارد و آن‌جاست تا از منافع خود دفاع کند. این کار را می‌کند تا به مردم خود اطمینان دهد که اقدامات لازم برای حفاظت از آن‌ها را انجام می‌دهد.”

سلیمانی و نیروهایش در نبرد علیه داعش در دیاله، در نزدیکی مرز ایران و همچنین در آمرلی در شمال و در کردستان عراق فعال بوده‌اند.

ایران به طور ویژه نگران امنیت شهرهای مذهبی شیعه و مقبره‌های عراق نظیر سامراء، کاظمین، نجف و کربلاست.

وقتی داعش بخش‌های زیادی از عراق را اشغال کرد و پس از آن نوری المالکی از قدرت کنار رفت، این طور به نظر می‌رسید که ایران نفوذ خود در عراق را از دست داده است. اما اکنون تهران می‌خواهد این تصویر را عوض کند.

در کردستان عراق مقامات محلی اقرار کرده‌اند که ایران از اولین کشورهایی بوده که به آن‌ها سلاح رسانده است و در تهران نیز مقامات ادعا کرده‌اند مسئول حفظ اربیل، پایتخت کردستان بوده‌اند.

امیرعلی حاجی‌زاده یک فرمانده نیروی هوایی سپاه در تلویزیون ایران حضور سلیمانی در کردستان را تایید کرد و گفت: “اگر کمک ایران نبود کردستان عراق به دست داعش افتاده بود.”

ایران در دیاله، به خاطر حضور زمینی و تیپ شیعه بدر به فرماندهی هادی الامیری که متحد نزدیک سلیمانی است، نقش زیادی ایفاء کرد. به گفته مراد ویسی، تحلیلگر رادیو فردا، ایران به خاطر حضور شبه‌نظامیان شیعه نیازی ندارد از نیروهای خود استفاده کند. حضور سلیمانی در حفاظت از بغداد بسیار ضروری بوده است: “سلیمانی یک حلقه دفاعی پیرامون بغداد طراحی کرد… داعش از چهار طرف بغداد را تهدید می‌کرد. پنج مسیر به سمت بغداد وجود دارد و به جز مسیر جنوب شرقی چهارتای دیگر ناامن است و داعش در همان نزدیکی است.”

داعش در حال حاضر هم فلوجه، در ۷۰ کیلومتری بغداد و هم شهر سامراء در ۱۲۰ کیلومتری پایتخت را در دست دارد.

علی اکبر ولایتی، مشاور ارشد رهبر ایران نیز هفته گذشته به وزیر خارجه فرانسه گفت: “ما به سوریه و عراق کمک کردیم تا با تروریسم و داعش بجنگند.” علی لاریجانی رئیس مجلس ایران گفته است: “اگر ایران در مسئله عراق دخالت نکرده بود وضعیت عراق می‌توانست از کنترل خارج شود.”

هفته گذشته وزارت اطلاعات ایران اعلام کرد که ۱۳۰ تروریست مرتبط با تکفیری‌ها را دستگیر کرده است. ویسی می‌گوید، معتقد نیست که داعش تهدیدی علیه خاک ایران ایجاد کند، ولی شاید ایده تهران در مورد هلال شیعه در خاورمیانه را به چالش بکشد. وی می‌گوید: “مهمترین مسئله برای ایران است این است که در هلال شیعه که از ایران تا عراق و سوریه و لبنان کشیده شده، شکاف ارتباطی یا جغرافیایی وجود نداشته باشد.”