سعید جلیلی، مسوول سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران و عضو شورای عالی امنیت ملی، خبر گفت‌وگو و قدم زدن خود با نیکلاس برنز، معاون وزیر امورخارجه آمریکا در سال ۲۰۰۹ را تکذیب کرد.
دفتر سعید جلیلی، در تکذیبیه‌ای که در روزنامه دولتی ایران منتشر شده، خبر “قدم زدن و گفت‌وگوی ۴۵ دقیقه‌ای جلیلی و نیکلاس برنز در حاشیه نشست ایران و ۱+۵” را “خبر کذب” توصیف کرده است.
اشاره این دفتر به اخباری است که طی روزهای گذشته از این گفت‌وگوی ۴۵ دقیقه‌ای توسط رسانه‌های حامی دولت روحانی منتشر شده بود. این رسانه‌ها پس از انتقاد اصول‌گرایان از قدم زدن محمدجواد ظریف و جان کری در ژنو، فاش کردند که این اتفاق پیش از این نیز مسبوق به سابقه بوده.
از آن جمله ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری‌اسلامی که زیر نظر دولت اداره می‌شود، در این زمینه نوشته بود: “پیاده‌روی ۱۵دقیقه‌ای وزیران خارجه ایران و آمریکا در حاشیه مذاکرات رسمی، «منتقدان خاص» و «همیشه فعال» دولت یازدهم را دست به قلم و رسانه کرد، بی آنکه سکوت چند ساله خود را درباره قدم زدن ۴۵ دقیقه ای مخفی مانده دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی با «نیکلاس برنز» معاون وقت وزیر خارجه آمریکا بشکنند”.
این خبر نخستین بار توسط وب‌سایت انصاف‌نیوز - نزدیک به اصلاح‌طلبان - منتشر شده بود. این وب‌سایت نوشته بود: “سال ۲۰۰۹ در حاشیه‌ی نشست ایران و ۱+۵، سعید جلیلی به صورت کاملا اتفاقی و بدون برنامه ریزی قبلی دستگاه دیپلماسی، به پیشنهاد نماینده‌ی انگلیسی، در فضای سبز با معاون وزیر خارجه‌ی آمریکا به مدت ۴۵ دقیقه در فضای سبز قدم زده و گپ می‌زنند؛ اتفاقی بی نظیر که هیچ گاه از آن عکسی گرفته نشد و درباره‌ی جزییات آن خبری به رسانه‌ها درز نکرد و گویا باید یواشکی می‌ماند”.
خبر دیدار جلیلی و برنز همان زمان توسط برخی رسانه‌ها به شکل محدود منتشر شده بود. این دیدار ـ که اولین دیدار میان دو مقام بلندمرتبه ایران و آمریکا ظرف ۳۰ سال بود ـ با تناقض‌های فراوان توسط رسانه‌ها منتشر شده بود.
جلیلی آن زمان ضمن تکذیب خبر گفت‌وگوی خود با برنز، درباره این مساله گفته بود: “در حاشیه مذاکرات ژنو و هنگام صرف ناهار همه طرف‌های مقابل درباره مباحث نشست صبح و سوالاتی که در قالب بسته پیشنهادی ایران داشته‌اند، با ما گفت‌وگو کردند”.
با این حال رابرت وود، معاون سخن‌گوی وقت وزارت امور خارجه آمریکا در این‌باره گفته بود: “در حاشیه مذاکرات ژنو، آقای برنز که ریاست هیات نمایندگی ما را بر عهده دارد، با همتای ایرانی خود دیدار کرده است”.
همان زمان روزنامه کیهان در سرمقاله خود درباره گفت‌وگوی جلیلی و برنز نوشته بود: “این رخداد نه فقط مذاکره - به مفهوم تعریف شده آن - نیست، بلکه برخورد دکتر جلیلی را می‌توان حرکتی «ضد مذاکره» تلقی کرد، اگرچه با توجه به شرایط حساس کنونی این گفت‌وگوی چند دقیقه‌ای نیز می‌توانست به حداقل یک دقیقه آن‌هم برای اعلام مخالفت کاهش یابد. در این صورت، صحنه‌سازی آمریکایی‌ها درهم می‌ریخت و خبر گفت‌وگوی ۴۰ دقیقه‌ای نماینده آمریکا با نماینده ایران به خبر «خودداری صریح نماینده ایران از گفت‌وگو با نماینده آمریکا» تبدیل شده و ضمن آنکه قابلیت سوءاستفاده تبلیغاتی آمریکا و متحدانش از این صحنه‌سازی به صفر می‌رسید، هرگونه گزارش از رخداد یاد شده نیز به سود خط قرمز استراتژیک ایران که ممنوعیت مذاکره با آمریکاست رقم می‌خورد”.
وب‌سایت رجانیوز نیز روز دوشنبه در واکنش به انتشار خبر گفت‌وگوی جلیلی و برنز، نوشته بود: “توجه در این مساله نشان می‌دهد اولا ادعای پیاده‌روی ۴۵ دقیقه‌ای برنز و جلیلی از اساس کذب است و ثانیا هیچ دیدار دو نفره‌ای در میان نبوده است و ثالثا در کنار دیدارهای دوجانبه تیم ایرانی و نمایندگان کشورهای ۱+۵، تیم آمریکایی نیز مانند دیگر کشورها برای دقایقی آن هم در اتاق مذاکرات نه در حال پیاده روی! به حضور تیم ایرانی پذیرفته می‌شود”.
اصول‌گرایان از زمان روی کار آمدن دولت روحانی تلاش می‌کنند آغاز گفت‌وگوها با آمریکا را به این دولت نسبت دهند و به همین دلیل از سیاست خارجی دولت انتقاد می‌کنند. بحث مذاکره و رابطه با آمریکا، همواره، در حوزه تصمیم‌گیری‌های رهبر جمهوری‌اسلامی قرار دارد. او طی سال‌های گذشته منتقد مذاکره با آمریکا بوده و جز در موارد خاص، اجازه این کار را نداده است.
او مردادماه امسال در دیدار با سفیران و مدیران وزارت امورخارجه، مذاکره با آمریکا را رد کرده و گفت‌وگوهای جمهوری‌اسلامی با این کشور در موارد خاص را نیز بی‌فایده خوانده بود.
او گفته بود: “در زمینه ادامه مذاکرات هسته ای، [گفت و گو با آمریکا را] منع نمی کنیم و کاری که دکتر ظریف و دوستانشان شروع کردند و تا امروز هم خوب پیش رفتند دنبال می شود اما این، یک تجربه ذی‌قیمت دیگر برای همه بود که متوجه شویم نشست و برخاست و حرف زدن با آمریکایی ها، مطلقا تاثیری در کم کردن دشمنی آن‌ها ندارد و بدون فایده است”.
رهبر جمهوری‌اسلامی پس از سفر حسن روحانی به نیویورک و گفت‌وگوی تلفنی وی با باراک اوباما نیز گفته بود: “ما از تحرک دیپلماسی دولت حمایت می‌کنیم و به تلاش دیپلماسی اهمیت می‌دهیم و از آنچه در سفر اخیر بود حمایت می‌کنیم. البته برخی از آنچه در سفر نیویورک پیش آمد به نظر ما بجا نبود، لکن ما به هیات دیپلماسی دولت عزیزمان خوشبین هستیم ولی به آمریکایی‌ها بدبین‌ایم”.
آیت‌الله خامنه‌ای زمانی نیز مدعی شده بود که “در گذشته میان مسوولان ما و مسئولان آمریکا هیچ ارتباطی نبود”، اما پس از روی کار آمدن دولت روحانی و به دلیل “مسایل حساس هسته ای و تجربه ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماس ها، نشست ها و مذاکراتی داشته باشند”، گرچه به گفته‌ی وی از این مذاکرات “نه تنها فایده‌ای عاید نشد بلکه لحن آمریکایی ها تندتر و اهانت آمیزتر شد و توقعات طلبکارانه بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبون های عمومی بیان کردند”.
سخنان رهبر جمهوری‌اسلامی درباره عدم ارتباط با آمریکا در حالی بیان می‌شود که پیش از این برخی مسوولان جمهوری‌اسلامی و همچنین یک سایت نزدیک به سپاه پاسداران، نوشته بودند که ایران و آمریکا پیش از روی کار آمدن دولت روحانی، نشست‌های محرمانه‌ای با یک‌دیگر داشته‌اند.
علی‌اکبر صالحی، وزیر امورخارجه دولت احمدی‌نژاد، در گفت‌وگویی با شبکه العالم، گفته بود که برخی از مسوولان دولت احمدی‌نژاد معتقد بودند که باید با آمریکا به شکل مستقیم و دوجانبه مذاکره شود.
به گفته صالحی پس از آن، وی به عنوان وزیر امورخارجه‌ی وقت با رهبر جمهوری اسلامی در این باره گفت‌وگو کرده و رهبر جمهوری‌اسلامی به او گفته که “به آمریکایی‌ها نمی‌شود اعتماد کرد… آن‌ها عهدشکنی می‌کنند، نقض پیمان می‌کنند و قابل اعتماد نیستند و حسن نیت ندارند”.
صالحی گفته بود که ایت‌الله خامنه‌ای در نهایت به او گفته بود: “اشکالی ندارد، بروید و این کار [مذاکره با آمریکا] را انجام دهید، اما بدانید که این اتمام حجت خواهد بود. ما بهانه را از آن‌ها خواهیم گرفت و به مردم خودمان اعلام خواهیم کرد که از هر فرصتی برای حل و فصل مسالمت‌آمیز این موضوع در چارچوب عزت، حکمت و مصلحت استفاده می‌کنیم و بهانه را از آن‌ها خواهیم گرفت که آن‌ها با افکار عمومی بازی نکنند”.
همان زمان سایت ایران هسته‌ای، نزدیک به سپاه پاسداران، نوشته بود که برای مذاکره میان جمهوری‌اسلامی و آمریکا چهار شرط از سوی آیت‌الله خامنه‌ای مطرح شده بود و عدم حضور وزیر امورخارجه در مذاکرات و همچنین نتایج ملموس در کوتاه‌مدت، از جمله شرط‌های او بوده است.
