گپ

رستم پاسدار هویت ایرانی است

نگاهی مدرن به شاهنامه فردوسی

خانم صابری، برای اجرای این نمایش چه مدتی تمرین کرده اید؟

ازشروع تحقیقات این نمایش تا به امروز که اجرای آن در تالار وحدت شروع شده است نزدیک به یک سال و نیم می گذرد. در طول این مدت برروی جنبه های دراماتیک این نمایش و کارکردهای نمایشی آن به شکل های گوناگون اتودهای مختلفی را به عنوان پیشنهاد کرده ام. درطول این زمان ودرمسیر تولید دچاروقفه های گوناگونی شدیم اما سرانجام با همکاری گروه موفق به اجرا شدیم.

 

مهم ترین وجه تمایز این نمایش با آثار قبلی تان چیست؟

این تئاتر هم، همچون دیگر کارهای من در طول 15 سال پیشین دارای ریشه های حماسی و تاریخی است. تمام تمرکز من به عنوان کارگردان کار، این بوده است که بتوانم این بار مقدمات تئاتر اپرا و به صورت ریزتر اپرای حماسی را ترویج دهم. به نظرم در ایران با توجه به غنای فرهنگ ادبی و توانایی های موجود درگروههای نمایشی می شود به نوعی از تئاتر ملی دست یافت که بقا و توسعه آن به شکلی ماندگار و تعریف شده باشد.

 

انگیزه شما برای اجرای این نمایش برگرفته از علایق شما به آثار فردوسی است، یا اینکه جنبه های دراماتیک مورد توجه شما در این روایت موجود بوده است؟

حکیم فردوسی یکی از مشاهیر ایران است وعلاوه برکشورمان اغلب کشورهای دنیا نگاه کالبد شناسانه ای رابه آثار او دارند. فردوسی یک اقیانوس معرفت است که باعث خودشناسی انسان می‌شود، اخلاق و میهن دوستی و دلیری های او می‌تواند سرمشق تمام مردم باشد و این داستان بسیار جالبی است که من دو سال برایش وقت صرف کردم و باعث شد که هر روز به نکات و مطالب جدیدی برسم. داستانی که از فردوسی انتخاب کرده ام بافت فوق العادی دارد. اگردر مورد این اثرتدارک و مطالعه عمیقی روی دهد، می شود از آن به عنوان یکی از بزرگترین آثار دراماتیک دنیا یاد شود.

 

 

عمده ترین تغییرات شما درمقام کارگردان درمورد اجرای هفت خوان رستم چیست؟

شگرد اجرای من برای این نمایش به دو شکل است. در شکل اول چگونگی ماجرا را بیان می‌کند و در قسمت دوم موضوع”هفت خان رستم” و چگونگی عبور رستم از این هفت خوان به نمایش درمی‌آید. “ابراهیم اثباتی” در قسمت دوم با اجرای موسیقی زنده دربارگیری صحنه ها کمک شایان توجهی می کند.

شما کارگردانی هستید که اساسا در اجراهای خود گذشته ازمختصات کلی اجرا ازنشانه های نمایشی استفاده های بسیار زیادی می کنید.آیا وجود نشانه وسمبل های نمایشی دراین اجرا هم مدنظر شما قرار گرفته است؟

بله. این کار جزو لاینفک تولیدهای نمایشی من است و معتقدم که بدون نشانه و نشانه شناسی و کاربردهای گوناگونی که درآن لمس می شود نمایش عقیم می ماند. این اثر سه سمبل دارد: الف: سیمرغ که همچون نیرویی بر کشور سایه افکنده است.ب:زال که دست پروده سیمرغ است.ج: رستم که پاسدار هویت ایرانی است.

 
با توجه به کهن بودن قصه نمایش ومقایسه آن با عصری که درآن زندگی می کنیم، چه راهکارهایی برای ارتباط با تماشاگر مدنظر دارید؟

خوشبختانه در سال هایی زندگی می کنیم که تکنولوژی به عنوان یک سرمایه و راهکار جدی در انتقال مفاهیم می تواند درخدمت انسان باشد. تالار وحدت دربرنامه های فشرده خود محدودیت هایی را متوجه اجرای من کرده است که البته اینها به دلیل ناهماهنگی به وجود آمده وهیچ قصدی برای تعلل دراجرای من نبوده است، بنابراین نمایش ما هیچ گونه دکور ساختگی ندارد و استفاده از ویدیو پروژکشن از طرفندهای اجرایی دراثرجدیدم است.

 

مدتی است که استفاده از مولتی مدیا و ویدئو پروژکشن دراجرای نمایش های ایرانی تبدیل به مد شده است. به نظر شما این شکل کارکردها مطابق با سلیقه گروه وکرگردان است و یا یک راهکاردرجهت پیشبرد شکل ومفهوم؟

درسال های اخیر نمایش های زیادی را دیده ام که از این امکان استفاده می کنند.اغلب آنها براساس مد ورسیدن به تعریف خامی از نمایش مدرن ازآن استفاده می کنند ولی مولتی مدیا دربیشتر کارها می تواند به عنوان یک شگرد درجهت دهی ودرخدمت نمایش کارخود را انجام دهد.

 لطفاً کمی درمورد دیالوگ نویسی و کم وزیاد نمودن اشعار در نمایش هم توضیح دهید.

اغلب شعرهای موجود درنمایش برگرفته از شاهنامه است و درلحظاتی هم اشعاری

ازمولوی به کار گرفته شده است. دیالوگ نویسی من تنها درقسمت نقالی اجرا است که اجرای آن توسط “ محسن میرزا علی” صورت می گیرد. درقسمت های دیگر من هیچ دخالتی در نوع وشیوه دیالوگ نویسی نداشته ام تنها درجریان کار قرار گرفته ام.

 

نمایشتان تا چه زمانی اجرا می شود؟
قرار ما با مرکز هنرهای نمایشی برای اجرای این نمایش تا 12 مردادماه است که اگر اجرا با استقبال تماشاگران مواجه شد زمان آن تمدید شود.

به تازگی وبراساس تصویب شورای هماهنگی تالار وحدت، قرار براین شده است که تالاروحدت فقط در اختیار گروههای موسیقی قرارگیردف پیشنهاد شمادررابطه بااین جریان چیست؟
بابت این مساله بسیار ناراحت و نگرانم. با این شکل تصمیم گیری یکی از معتبرترین سالن های نمایشی از مجموعه تئاتر ایران کاسته خواهد شد. مرکز هنرهای نمایشی باید دراین زمینه تصمیمات درستی را اتخاذ کند تا همکاری ها با گروههای نمایشی در این تالار هم ادامه پیدا کند.این سالن دارای تجهیزاتی است که بیش از آنکه به کار مجموعه موسیقی بیاید درخدمت گروه های نمایشی است.