محمود سرابی
ایران روز گذشته را در سختی و سرما گذراند. برف و کولاک شدید که از حدود 10 روز بخش وسیعی از ایران را فرا گرفته بود از روز گذشته شدت یافت و حجم بارش برف و کاهش دمای هوا وارد فاز جدیدی شد. این مساله سبب ایجاد وضعیت بحرانی در برخی از استانهای کشور شد. به همین علت در استانهای کردستان، مازندران، اردیبل، تهران، گیلان، سمنان، مرکزی، قزوین، گلستان، اردبیل، زنجان، همدان، آذربایجان شرقی و غربی و خراسان شمالی وضعیت قرمز اعلام و ستاد ویژه ی بحران تشکیل شده است.
در حال حاضر به گفته رئیس سازمان حوادث غیر مترقبه کشور وضعیت در نیمی از استانهای کشور حاد و قرمز است.
این وضعیت ترافیک شدیدی را در بسیاری از جاده های شهری و بیرون شهری کشور موجب شده است. وضعیت در جاده های بیرون شهری خطرناک تر است؛ در همین ارتباط تعداد زیادی از سرنشینان خودروهای در برف مانده، یخ زدن از سرما را تجربه کردند.
این وضعیت در جاده های زنجان به قزوین، تهران به قم، قزوین به کرج، رشت به قزوین، چالوس به تهران، جاده فیروزکوه، خرم آبادـ پلدختر، همدان به سقز، سراب ـ تبریز و اغلب جاده های استان کردستان به چشم می خورد.
دو سال قبل که حادثه مشابهی در استان گیلان با بارش یکباره برف پیش آمد، سه روز حمل و نقل استان گیلان و قزوین فلج شد و تعداد زیادی به علت یخ زدگی و عدم دسترسی بیماران به بیمارستان جان باختند.
حجم عملیات برف روبی و گشودن جاده ها نیز به کندی پیش می رود. مسوول واحد خدمات شهری تهران علت مسدود بودن خیابانها در تهران را “غافلگیری” عنوان کرده است، در حالی که هفته گذشته نیز بارش چند ساعته برف، راه بندان شدیدی در تهران ایجاد کرده و سبب واژگونی و برخورد صدها اتومبیل شده بود. آن هم در شرایطی که کیسه های زیاد نمک و شن برای پاشیدن روی سطح خیابانها در محل های از قبل تعیین شده و در کنار بزرگراه ها قرار داشت، اما کسی برای پاشیدن آنها نبود!
با این حال از صبح دیروز رادیو به طور مرتب اعلام می کند که جاده های کشور باز است و “تنها چند جاده کوچک و کوهستانی مسدود می باشد”. مجری همچنین از باز بودن تمام خیابانهای شهر تهران خبر می دهد واینکه شهردار تهران، معاون کنترل ترافیک شهرداری تهران، رئیس راهنمایی و رانندگی تهران و کشور در مرکز کنترل ترافیک حضور دارند و با استفاده از مونیتورینگ اقدام به کنترل ترافیک می کنند و دستورات لازم را می دهند.
با این حال دقیقا در همین زمان (ساعت 11) اتوبوس های شرکت واحد که از ر اه آهن عازم هفت تیر بودند، بعد از گذشت بیش از دو ساعت، هنوز در نیمه راه مقصد بودند. حرکت اتوبوس بعدی از هفت تیر تا میدان تجریش هم بیش از 3 ساعت طول کشید. تمام خطوط و جاده های دیگر تهران نیز دیروز کماکان وضع مشابهی داشتند. مسیرهای بزرگراه کردستان، چمران، یادگار امام، اشرفی اصفهانی، همت، صدر، رسالت، نیایش، شیخ فضل الله و… تقریبا یا مسدود بود و یا به علت یخ زدگی، عبور و مرور از آنها تقریبا صورت نمی گرفت. در موارد متعددی نیز اتومبیل ها به علت یخزدگی جاده با یکدیگر برخورد می کردند. البته از حدود ساعت 5 از حجم ترافیک کاسته شد و آن هم به این دلیل بود که بیشتر اتومبیل های شخصی به پارکینگ ها منتقل شد و شهروندان تهرانی از نیمه روز ترجیح دادند روزی بدون سفر را تجربه کنند.
یکی دیگر از علل راه بندان هم این بود که چه اتومبیل های شخصی و چه اتومبیل های پلیس و حتی اتوبوس های شرکت واحد به کلی فاقد زنجیر چرخ بودند. به عبارت دیگر حتی برف هفته گذشته نیز باعث نشده بود که شرکت واحد اقدام به تهیه زنجیر چرخ کند.
درچنین وضعیتی جالب این است که همواره در بخش های خبری از حجم فعالیت عمرانی و بازگشایی راه ها گزارش می شد. رئیس سازمان خدمات شهری تهران از حضور 11 هزار نفر از نیروهای این سازمان در خیابانها و کوچه ها برای برف روبی خبر می داد، در حالیکه حضور این نیروها با این حجم مشاهده نمی شد. برخی از این نیروها هم که در صحنه حضور داشتند با اخذ پول از مردم اقدام به برف روبی از حیاط و پشت بام خانه ها می کردند.
”گریدر” در خیابانهای تهران نیز، به جز چند مورد محدود، به چشم نمی خورد. شاید به همین علت بود که در بخش های خبری بیشتر روی حضور 11 هزار نیروی انسانی برای برف روبی تاکید می شد، نه بر برف روبی مکانیزه. خبری از دستگاههای برف روب که برف را ذوب می کنند نیز نبود. در حالیکه سال گذشته شهرداری تهران درخواست بودجه برای خرید این دستگاهها را کرده و شورای شهر تهران نیز با آن موافقت کرده بود. تمام این مشکلات باعث شد تهران روزی تقریبا تعطیل اما پر جنب و جوش را سپری کند. هرچند بسیاری از حضور در محل کار خود و ادارات و شرکت ها باز ماندند، اما خانواده های تهرانی فرصت را برای یک برف بازی جانانه غنیمت شمردند. در بسیاری از پارک ها زنان و مردان و کودکان برف بازی می کردند؛ مساله ایس که از ظهر به بعد چشمگیر تر بود. پارک لاله، پارک نیاوران، ولنجک، پردیسان، پارک آزادی، پارک ساعی، پارک ملت، پارک طالقانی و.. از جمله پارک های مورد توجه خانواده ها بود.
دیروز همچنین تمام مدارس از راهنمایی تا دبیرستان و نیز تمام دانشگاهها در استانهای برف زده تعطیل بود. علاوه بر این با وجود عدم تعطیلی، بسیاری از بانک ها، ادارات، مطب پزشکان و.. به علت مسدود بودن خیابانها و جاده ها با تعطیلی ناخواسته مواجه شدند.
هر چند سازمان اورژانس کشور به طور مرتب از اعلام آمادگی کامل خبر داد؛ آمبولانس هایی که به علت مسدود بودن جاده ها و خیابانها در تهران و سایر استانها امکان خدمات رسانی نداشتند.
روز گذشته همچنین حوادث ناگواری نیز رخ داد. در جاده های برف گیر کشور از جمله قزوین ـ رشت، قزوین ـ زنجان، همدان و.. به علت تصادف و واژگونی اتومبیل ها و اتوبوس هاچند نفر جان خود را از دست داند. آمار غیررسمی حکایت از 20 کشته دارد. این علاوه بر کسانی است که به علت سرما و گیر کردن در برف و کولاک در خطر مرگ قرار دارند. شدت برف و کولاک موجب شد تا کاری از دستگاههای وزارت راه و ترابری هم بر نیاید و به همین علت در برخی مناطق که ارتش پادگان داشت، از تانک و نفربرهای زرهی و ادوات سنگین ارتش برای بازگشایی راه ها استفاده شد که از جمله می توان به قزوین و لرستان اشاره کرد.
همچنین تاکنون که حدود 24 ساعت از زمان آغاز بارش برف می گذرد هنوز ارتباط بیش از 3 هزار روستا در استانهای خوزستان، گیلان، لرستان، کردستان، همدان، کهگیلویه و بویر احمد و قزوین با جهان خارج کاملا قطع و برق نیز در تمام این مناطق قطع شده است.
از جمله دیگر حوادث دیروز، مدفون شدن چندین خودرو در اثر سقوط بهمن در امامزاده هاشم است. راهنمایی رانندگی اعلام کرده که حدود 50 خودرو در خطر قرار دارند، هر چند. به گفته مسوولان راهنمایی رانندگی و اورژانس کار امداد رسانی به این افراد به سرعت ادامه دارد و تا ساعاتی دیگر آنان از خطر نجات خواهند یافت.
از سوی دیگر شرکت گاز طی اطلاعیه ای تاکید کرده است که در صورت عدم صرفه جویی امکان قطع گاز وجود دارد. این مشکب در پی قطع تزریق گاز ترکمنستان به شبکه گاز ایران رخ داده است. ترکمنستان برای از سرگیری صدور گاز مبلغ بیشتری را مطالبه می کند. در پی این مساله هفته گذشته استان مازندان و بخش شمالی استان خراسان و به ویژه شهر سازی با قطع کامل گاز مواجه شد. این مساله تعطیلی نانوایی ها و کمبود نان را نیز به دنبال داشت. به طوری که قیمت یک بسته نان 150 تومانی به 3 هزار تومان رسید.
اکنون باز هم خطر قطع گاز وجود دارد. در حالیکه بارش برف در تهران و شهرستانهای اطراف حتی تا نیم متر رسیده و این ارتفاع در ساوه به بیش از دو متر رسیده است.
همزمان طبق اطلاعیه سازمان هواشناسی، کاهش دما و بارش برف همراه با کولاک همچنان ادامه خواهد داشت و دمای هوا در تهران طی امروز و امشب به 9 درجه زیر صفر خواهد رسید. این وضعیت در استانهای دیگر وخیم تر است. سازمان هواشناسی حتی برای استانهایی همچون سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، بوشهر و اصفهان نیز اعلام خطر کرده است.
به همین علت پرواز تمام هواپیماها به فرودگاه مهر آباد و امام خمینی، فرودگاه رشت، رامسر، گرگان سمنان، زنجان، اراک و.. بطور کلی لغو شده است. هیات دولت نیزامروز و فردا را نه تعطیل رسمی بلکه برای ادارات و مراکز آموزشی دولتی تعطیل اعلام کرده است. دانشگاه ها و مراکز آموزشی هم امروز تعطیل شده اند.
شهرداری تهران نیز با صدور اطلاعیه ای از مردم خواسته است: “در صورت نداشتن کار ضروری حتی المقدور ازمنزل خارج نشوند”، “با توجه به تداوم روند کاهش دما در مصرف گاز و برق حداکثر صرفه جویی را به عمل آورند”، “در صورت مواجه شدن با توقف اجباری به دلیل یخبندان از رها کردن خودرو در مسیرهای اصلی خودداری کنند”، “مراقب سقوط و شکستگی شاخه های درختان باشند و از قرار گرفتن در زیر درختان کهنسال و پوشیده از برف پرهیز نمایند”، “نسبت به بررسی و کنترل لوله های آب واقع شده در فضای باز و پیشگیری از یخ زدگی احتمالی آنها اقدام شود”، “ با توجه به در پیش بودن یخبندان شدید و کم سابقه در صورت خروج از منزل و تردد در معابر از کفش و پوشش مناسب استفاده نمایند”، “از رانندگی در مسیرهای ناشناخته، برف گیر، کوهستانی و معابر باریک تا حد امکان خود داری شود”، “ضمن اقدام به برف روبی برای جلوگیری از سنگینی پشت بام و آسیب های احتمالی، از ریختن برف در معابر عمومی، پیاده روها و خیابانها که باعث سختی تردد در روزهای آتی به ویژه در شرایط یخبندان خواهد شد، پرهیز نموده و حتی المقدور برفها را در حیاط خانه ها جمع آوری” کنند.