در حالیکه دبیر کل تشخیص مصلحت نظام، چند روز پیش از حمله ترکیه به مواضع داعش در سوریه استقبال کرده بود، بعد از سخنگوی وزارت خارجه، سرلشگر فیروزآبادی، رئیس کل نیروهای مسلح نیز در موضعی متفاوت، با انتقاد از سیاست‌های جدید آنکارا گفته است حمله ارتش ترکیه به مواضع کردها، اشتباهی راهبردی خواهد بود.
ترکیه هفته گذشته با چرخشی ناگهانی در سیاست منطقه‌ای خود برای اولین‌بار مواضع گروه دولت اسلامی موسوم به داعش در مناطق مرزی سوریه را هدف حملات هوایی قرار داد. دولت ترکیه همچنین حاضر شد به نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا برای مبارزه با داعش اجازه دهد از پایگاه هوایی اینجرلیک برای عملیات خود استفاده کنند.
ارتش ترکیه همزمان مواضع حزب کارگران کردستان، پ‌ک‌ک در مرز اقلیم کردستان عراق را به شدت گلوله‌باران کرده است.
تغییر موضع ترکیه در قبال گروه دولت اسلامی که در سال‌های گذشته متهم به حمایت از آن بوده، پس از طرح ایجاد یک منطقه عاری از داعش در طول مرز ترکیه با سوریه رخ داده که همکاری و موافقت آمریکا را نیز دارد.
تحولات جدید ترکیه و حمله همزمان به داعش و پ‌ک‌ک با واکنش‌های گسترده جهانی روبرو شده است. ناتو، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، که ترکیه یکی از اعضای آن است روز سه‌شنبه گذشته با تشکیل جلسه اضطراری به درخواست آنکارا، از تغییر سیاست این کشور قاطعانه حمایت کرد.
آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی هم جداگانه از تصمیمات جدید ترکیه حمایت کرده اما به این کشور توصیه کرده اند که بهتر است مقابل پ‌ک ک، حزب کارگران کردستان که همزمان با ائتلاف علیه داعش همکاری می‌کند، خویشتنداری به خرج دهد.
با حملات اخیر، مذاکرات صلح میان کردها و دولت ترکیه که از حدود سه سال پیش با شرکت عبدالله اوجالان رهبر این حزب به همراه جمعی از نمایندگان کرد مجلس، دولت و دستگاه امنیتی ترکیه آغاز شده بود، به خطر افتاده و حتی بسیاری می‌گویند پایان یافته ست. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه دو روز پیش اعلام کرد که مذاکرات با پ‌ک‌ک “غیر ممکن” شده است.
تحولات ترکیه؛ واکنش جمهوری اسلامی
مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه، از حمله ترکیه به مواضع گروه خلافت اسلامی در سوریه انتقاد کرد. او گفت: “در عین حال هرگونه مقابله با تروریسم باید با رعایت اصول بنیادین حقوق بین الملل خصوصاً احترام به حاکمیت ملی دولتها باشد و بدون تردید هر اقدامی که منتج به تضعیف حاکمیت ملی دولتها شود، در عمل می تواند گروه های تروریستی را در پیشبرد جنایات سبعانه خود جسورتر کند.”
در واکنشی دیگر اما علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، ورود ترکیه به صحنه مبارزه علیه داعش و اجازه استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیک به نیروهای آمریکایی را نقطه امیدی برای از بین بردن داعش توصیف کرد.
او همچنین بمباران مواضع پ‌ک‌ک در شمال کردستان عراق را “مؤثر در تحولات منطقه” دانست.
در تازه‌ترین واکنش مقامات جمهوری اسلامی به حملات اخیر ترکیه، سرلشکر سید حسن فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح با انتقاد از این حملات گفت: “اشتباهی که دولت ترکیه در روزهای اخیر مرتکب شد و بنام حمله به تروریست‌های داعش، کردهای مخالف داعش را که در برابر داعش مقاومت می‌کردند مورد حمله قرار داد، راه‌های دسترسی تروریست‌های تکفیری را به مرزهای ترکیه تسهیل می‌کند.”
این مقام ارشد نظامی جمهوری اسلامی همچنین این اقدام را یک اشتباه راهبردی دانست و تأکید کرد: “ما نسبت به دوستان کشور بزرگ همسایه ترکیه هشدار می‌دهیم.محاسبات داعش آرمان‌های خیالی ترکیه را نیز در بر می‌گیرد.”
روزنامه کیهان، ارگان خبری نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی نیز در سرمقاله روز چهارشنبه، ۷ مرداد ماه خود به قلم جعفر بلوری، “تضعیف مقاومت منطقه” و “کردها” را، جزو آرزوهای اردوغان دانسته و نوشته است او “برای رسیدن به این آرزوها کشورش را وارد جنگی کرده که شاید پایان آن با ترکیه نباشد.”
جوان آنلاین، نزدیک به سپاه پاسداران نیز در مطلبی با متهم کردن مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق به «زدن خنجر از پشت به کردهای سوریه» نوشته است: ”مبارزه با داعش بهانه‌ای برای هدف قرار دادن کردها است تا روند پیشروی‌های آنها را متوقف کند”. بر اساس این یادداشت: “اردوغان از این هراس دارد که قدرت‌یابی کردها در شمال سوریه، وضعیت پ ک ک در ترکیه را ارتقا دهد و آنها را در مقابل دولت آنکارا تجهیز کند.”
سایت دیپلماسی ایرانی، نزدیک به صادق خرازی نیز در انتقاد به سیاست‌های اخیر ترکیه در منطقه رویه مشابهی پیش گرفته است.
این سایت با انتشار مطلبی با عنوان “ترکیه درگیر دو جنگ متفاوت” نوشته: “حمله همزمان به داعش و کردها آن هم در کوتاه ترین زمان ممکن و بدون پیش بینی نتایج آن می تواند به ضرر منافع سیاسی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه که این روزها سودای «سلطنت مدرن» را در سر دارد، تمام شود.”
حمله ترکیه به مرزهای سوریه و مواضع پ‌ک‌ک در کردستان عراق چند روز بعد از یک انفجار مرگبار در شهر مرزی سوروچ رخ داد که گروه داعش مسئولیت آن را به عهده گرفت. در این انفجار که روز دوشنبه، ۲۹ تیرماه رخ داد، دست‌کم ۳۰ جوان عضو فدراسیون انجمن‌های جوانان سوسیالیست که برای کمک به کوبانی به آن منطقه رفته بودند کشته شدند.
دو روز بعد از این حادثه، برخی از رسانه‌های پ‌ک‌ک به نقل از شاخه نظامی این حزب قتل دو نیروی پلیس ضد ترور را به عهده گرفتند. این حزب اعلام کرد حمله به نیروهای امنیتی ترکیه را در واکنش به حمله به فعالان کرد در شهر کردنشین سوروچ انجام داده است؛ هر چند مقاماتی در این حزب بعدا مسئولیت کشته شدن این دو نیروی نظامی را تکذیب کردند.
حزب کارگران کردستان بعد از حملات اخیر ارتش به مواضعشان در مرز اقلیم کردستان عراق، اعلام کرده که مذاکرات صلح “بی معنی” شده است.
