الیویه نوک
ایجاد گروه، آهنگ نویسی، گوش دادن به نوازندگان موسیقی، تهیه محلی برای تمرین: تمامی خوانندگان راک در ابتدا این مراحل را گذارنده اند تا در نهایت بتوانند آلبومی را برای عموم عرضه کنند. گروه “گربه های ایرانی” نیز از این قاعده مستثنی نیست.
ایران کشوری است که در آن گردش کردن با سگ در خیابان ممنوع است، چون “نجس” است. اینجا کشوری است که موسیقی، آواز و رقص در آن ممنوع است. به جمهوری اسلامی خوش آمدید: کشوری که مذهبی ها و دین سالارها در آن حکم می رانند و خواسته ها و نیازهای جوانانی را که در آن زندگی می کنند به راحتی مورد سرکوب قرار می دهند. خوانندگان جوانان مجبورند به زیرزمین ها پناه ببرند و همواره بیم آن را داشته باشند که روزی محکوم خواهند شد و باید روزها، ماه ها یا سال ها را در زندان سپری کنند.
هیچ کس جرأت سخن گفتن از این تهران زیرزمینی را نداشت، تا اینکه بهمن قبادی، فیلمساز کرد، تصمیم گرفت در این مورد فیلمی را تحت عنوان “گربه های ایرانی” بسازد. این فیلم در ایران تحت عنوان “کسی از گربه های ایرانی خبر نداره” شناخته می شود. این فیلم که به مدت ۱۷ روز به صورت مخفی و به سرعت برداشته شده، تصویرگر میل شدید جونان ایرانی به آزادی و به چالش کشیدن دیکتاتوری است.
نگار و اشکان، دو نوازنده جوان، پس از آزادی از زندان و خسته از نواختن در خفا و اینکه نمی توانند آنچه را که فکر می کنند بیان دارند، مجبور به ترک کشور و زندگی در اروپا می شوند. آنها برای فراهم کردن هزینه گذرنامه جعلی و خروج از ایران، ترتیب یک کنسرت مخفی زیرزمینی در تهران را می دهند.
بهمن قبادی فیلمنامه این فیلم را با کمک رکسانا صابری، روزنامه نگار ایرانی- امریکایی که به جاسوسی متهم شده بود، نوشته است. این زن جوان که چهار ماه را در زندان گذراند، چند روز قبل از جشنواره کن ۲۰۰۹ از زندان آزاد شد. گفتنی است که این فیلم برنده جایزه “نگاه ویژه” در این جشنواره شده است.
فیلم تقریباً به صورت نیمه مستند است: نوازندگان نقش خود را بازی می کنند و فیلمنامه پر است از خاطرات و داستان های واقعی که توسط هنرمندان جوان نقل شده. قبادی برای ساخت این فیلم نتوانسته مجوز بگیرد و تصمیم بر آن گرفته که آن را بدون مجوز بسازد. شیوه فیلمسازی بدون مجوز به یک عمل اجباری برای فیلمسازان تبدیل شده، زیرا بدون آن، فیلمبرداری صورت نخواهد گرفت و فیلمی نیز ساخته نخواهد شد.
به همین دلیل، قبادی نیز به مانند دیگر فیلمسازان تصمیم بر ساخت فیلم بدون مجوز گرفته است. اضطراب خاصی در سراسر فیلم احساس می شود: پلکان ها و زیرزمین های تاریک، کنترل بی وقفه مأموران، دستگیری های خودسرانه، ارعاب. در این فیلم، تماشاگر در نهایت وارد دنیایی می شود که رسانه ها به آن راهی ندارند و از سوی آیت الله ها ممنوع اعلام شده؛ اینجا دنیای گروهی از جوانان ایرانی است.
در یکی از بهترین سکانس های فیلم، یک نوازنده رپ در بالای برجی در حال ساخت کلیپ خود را فیلمبرداری می کند. او نسبت به شهری که زیر پاهایش است، هر دو احساس تنفر و عشق را تواماً دارد.
از ماه ژوئن، یعنی از زمان انتخاب سؤال برانگیز محمود احمدی نژاد، این جوانان از زیرزمین ها خارج شدند تا به خیابان ها بیایند. پس از گذشت ۳۰ سال از انقلاب اسلامی، آنها خشم خود را علی رغم سرکوب های وحشیانه، مرگ یا زندان، نشان داده اند.
بهمن قبادی و همچنین هنرپیشگان “گربه های ایرانی”، از زمان ساخت این فیلم در اروپا بسر می برند. و البته اینها تنها هنرمندان ایرانی نیستند که کشورشان را ترک کرده اند.
این فیلم هیچ گاه در ایران به نمایش درنخواهد آمد و تنها راه برای تماشای این فیلم، تهیه آن در بازار سیاه است. این فیلم روز چهارشنبه ۲۳ دسامبر در فرانسه به روی اکران خواهد آمد. این فرصتی است تا گربه های ایرانی را بهتر بشناسیم…
منبع: فیگارو، ۲۳ دسامبر
