جهان برای آیلان گریست

نویسنده
فهیمه عبداللهی

» عکسی که وجدان ها را به درد آورد

تنها دو روز بعد از انتشار عکسی از جسد آیلان کودک سه ساله سوری که در یکی از سواحل ترکیه و در چند قدمی جهانگردانی از سراسر جهان افتاده بود که برای استفاده از آفتاب روی شن ها ولو شده بودند، میلیون ها اظهار نظر و فریاد، شعر و عکس و طرح در شبکه های اجتماعی علیه سیاستمردان جهان، موضوع پناهندگان خاورمیانه به مهم ترین موضوع سیاسی جهان به ویژه اروپا تبدیل شد و دستور عمل دیدار روسای دولت و وزیران اروپایی تغییر کرد.

دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا که به یاد پسر کوچولو معلول خود افتاده بود که در همین سن درگذشت برخلاف سیاست حزب متبوعش اعلام داشت برای چند هزار پناهنده سوری جا باز می کند. انگلا مرکل که بلافاصله توسط پناهندگان سوری لقب مادر مرگل گرفت در مقابل گزارش هایی که می رسید و لحظه به لحظه از شبکه های ماهواره ای پخش می شد و در شبکه های اجتماعی انعکاس می یافت نتوانست به گفته پیشین خود وفادار بماند که آلمان تا بقیه اروپا وارد میدان نشوند تعهدی به عهده نمی گیرد.

چنین بود که روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن نوشت بشریت این بار با یک عکس به خروش آمد. و چنین بود که 

نوشت حادثه ای که مدت هاست هر روزه شده در عرض چند روز خبر اول دنیا شد و مقام‌های مختلف مذهبی، سیاسی و هنری و اجتماعی را به واکنش واداشت.

بریتانیا نیز برای پذیرش پناهجویان اعلام آمادگی کرد و رئیس جمهور ایتالیا نیز بستن مرزها بر روی پناهجویان را در تضاد با ارزش‌های اروپایی دانست، و رئیس کابینه آرژانتین نیز بر استقبال آمریکای جنوبی از پناهجویان سوری حمایت کرد. نخست‌وزیر فنلاند در مصاحبه با یک شبکه داخلی این کشور اعلام کرد خانواده وی منزلی در مرکز کشور دارند که با قبول شغل در دولت خالی مانده و حالا مهاجران می‌توانند در آن ساکن شوند. صدراعظم اتریش که موج سنگینی از مهاجران را پذیرا شده که قصد رفتن به آلمان دارند اعلام کرد اتریش و آلمان توافق کردند که مرزهایشان را به روی پناهجویانی که در مجارستان هستند، باز کنند.

 اواخر شب جمعه نخستین اتوبوس حامل تعدادی از پناه‌جویان به‌سوی مرز مجارستان با اتریش منتقل شد. همچنین مقام‌های اتحادیه اروپا تلاش می‌کنند تا بر سر حل کمک به بحران پناه‌جویان به توافقاتی دست یابند. دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا گفت کشورش ۱۰۰ میلیون پوند ( ۱۵۲ میلیون دلار) برای حل بحران پناه‌جویان سوریه اختصاص می‌دهد. بدین ترتیب مجموع کمک‌های دولت لندن به بیش از یک میلیارد پوند می‌رسد.نخست‌وزیر انگلیس همچنین اعلام کرد که این کشور آمادگی دارد هزاران پناهنده را پذیرش کند. آژانس پناهندگان سازمان ملل گفته است که بریتانیا حاضر است چهارهزار پناهجوی سوری دیگر را بپذیرد. سازمان بین‌المللی مهاجرت از مفقود شدن ۵۰ پناهجو در آب‌های لیبی خبر داده است. یکی از سخنگویان این سازمان گفت: نیروی دریایی ایتالیا پس از غرق شدن قایق حامل این پناه‌جویان تعدادی از آنها را نجات داده است. قایق حامل این پناه‌جویان اندکی پس از دور شدن از ساحل لیبی غرق شد و شمار زیادی از سرنشینان آن به داخل آب افتادند. گروه‌های نجات گفته‌اند که تاکنون جسد یک نفر را از آب گرفته‌اند.

اما در حاشیه یک جلسه انتخاباتی حزب کارگر بریتانیا مردی فریاد زد آمریکا کجاست که عامل اصلی آوارگی این مردم است. اما در جوابش یک روزنامه نگار جوان گفت اگر اوباما نبود همه آماده بودند به سوریه حمله کنند و یک لیبی و عراق دیگر بسازند. باید بوش و بلر را محاکمه کرد نه اوباما را.

روزنامه های تهران گرچه کارتون هایی از طراحان نامدار ایرانی چاپ کرده اند اما به اندازه رسانه های دیگر نقاط دنیا به آن نپرداخته اند. اما در لابه لای ستون های این روزنامه ها که به شدت درگیر مساله برجام هسته ای هستند، پیداست که جامعه ایرانی هم به شدت خشمگین است گرچه جهت گلایه مردم یکسان نیست. برخی بشار اسد و حکومت او، برخی اسراییل و عده ای آمریکا و ترکیه و حتی قطر را عامل این کشتارها می دانند.

ساسان آقایی در اعتماد روز شنبه نوشته: جنازه کمی بیشتر از ۵ کیلوگرم وزن داشت؛ برای پسربچه سه ساله‌ای که تولد، رشد و مرگ او، همه‌اش با هم می‌شود یک داستان مینی‌مال چندخطی که در جنگ و آوارگی و احتمالا گرسنگی گذشته، کمی غیرطبیعی به نظر می‌آید اما “آیلان” پیش از رسیدن به ساحل “بدروم” ساعت‌ها در آب دریا غوطه‌ور بود.

به نوشته این روزنامه نگار: اگر آن مردار آرمیده به صورت پسر سه ساله بر شن‌‌های ساحل بدروم نبود، تمام ما، من و شما، تمام جهان از این خبر هم ساده می‌گذشت، مثل سرخط خبرهای تکراری روزانه‌ تلکس‌‌های خبری و زیرنویس‌های ساده شبکه‌های تلویزیونی که ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۱۰۰، ۵۰۰ و حتی این اواخر ۷۰۰ مهاجر “غیرقانونی” دوباره در یکی از آب‌های خروشان جهان به دریا ریخته شدند و مردند. می‌شود نامش را لحظه “خلق حقیقت” گذاشت.

مهتاب کرامتی هنرپیشه سرشناس سینما هم در نوشته ای پیام مانند با عنوان جوابت خوش پری کوچک هراس ها نوشته: باید روی ساحل دراز می‌کشید و به صدای موج‌ روی شن‌ها گوش می‌داد. باید دنبال گوش‌ماهی‌ها می‌گشت و بزرگ‌ترین آنها را در دست‌های کوچکش می‌گرفت و لبخندزنان صدای دریا را می‌شنید. حتی می‌توانست خانه شنی بسازد یا با پاهای برهنه کوچک سرشار از خوشی، به سمت آب بدود و ذوق کند.


به نوشته این سفیر یونیسف در مقاله اعتماد: الان باید شبیه بچه‌هایی می بود که نمی‌دانند جنگ چیست یا صدای ترس را نشنیده‌اند. باید شبیه یک کودک خوشبخت بود؛ سرشار از کودکی، صلح، آرامش، خوشبختی و زندگی. باید تعریف زندگی می‌شد؛ نشانه زنده بودن. مرگ خیلی بزرگ‌تر از آغوش کوچک خوابیده در ساحل است. مرگ خیلی بزرگ‌تر از دست‌های کوچک بی‌پناه نشسته در ساحل است.(لینک)

عکس این گزارش از مراد سیزر از گهواره ای در مرز ترکیه و سوریه رها شده.