پیتر بیومنت
درحالی که خبر می رسد آیت الله هاشمی رفسنجانی برای تضعیف قدرت آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران به تلاش هائی مشغول شده، به نظر می رسد نبرد قدرت از خیابان های تهران به درون نظام کشیده شده است. اقدامات رفسنجانی علیه خامنه ای درحالی صورت می گیرد که به نظر، تنش میان علی لاریجانی رئیس مجلس ایران و محمود احمدی نژاد رئیس جمهور، در آستانه شعله ور شدن می باشد.
اعتراضات مردمی در خیابان ها علیه نتایج انتخابات، با حضور گسترده نیروی انتظامی و شبه نظامیان بسیج سرکوب شد و از خود ده ها کشته و صدها بازداشتی از میان طرفداران میر حسین موسوی نامزد ناراضی برجا گذاشت. با این حال، شکاف در بدنه سیاسی ایران در حال عمیق تر شدن است.
لاریجانی که در گذشته تحت فشار احمدی نژاد مجبور به ترک مقام مذاکره کننده ارشد هسته ای شد، چند روز پیش، از قصد خود برای تشکیل یک کمیته حقیقت یاب در مجلس برای بررسی وقایع خشونت بار پس از انتخابات «به نحو بیطرفانه» خبر داده است. طرفداران احمدی نژاد در مجلس نیز در واکنش به این اظهارات، از احتمال برکناری لاریجانی سخن گفته اند.
بر اساس گزارشات متعدد، رفسنجانی نیز طی اقدامی که حائز اهمیت سیاسی قابل توجهی است، به رایزنی با اعضای قدرتمند مجلس خبرگان 86 نفره مشغول است تا خامنه ای را به عنوان رهبر عالی با گروهی از آیت الله های ارشد جایگزین کند (شورای رهبری) که خامنه ای فقط یک عضو از آن خواهد بود. اگر رفسنجانی مؤفق به انجام این کار شود، تغییرات شگرفی در موازنه قدرت موجود در رژیم تک محور ایران پدید خواهد آمد.
یک تحلیلگر سیاسی در ایران که نخواست نامش فاش شود، گفت: «آیت الله هاشمی رفسنجانی دیگر سیاستمدار محبوبی در ایران نیست، او تنها امید ایرانی ها ….. برای ابطال انتخابات است. او تنها کسی است که به گمان مردم، می تواند در برابر رهبر عالی بایستد.»
عضویت در مجلس خبرگانی که قادر به انتصاب رهبر کشور است، خط حائل موجود میان طرفداران رفسنجانی و طرفداران روحانی بانفوذ بسیار تندروی دیگری به نام محمدتقی مصباح یزدی است. وی از احمدی نژاد حمایت می کند و مرشد دینی وی محسوب می شود. اعتقاد بر این است که مصباح یزدی در آرزوی نشستن بر صندلی خامنه ای به عنوان رهبرعالی است. او نیز مانند احمدی نژاد با فشار اصلاح طلبان برای برقراری دموکراسی بیشتر در کشور مخالفت می کند.
گمان بر این است که مصباح یزدی صاحب دنباله روهای فراوانی در سپاه پاسداران انقلاب و شبه نظامیان بسیجی است. در ضمن، هر دو نهاد طرفدار احمدی نژاد هستند.
رفسنجانی از دیرباز طرفدار کمتر شدن قدرت رهبر عالی بوده است. گمان می رود وی در پی جایگزین شدن خامنه ای با یک شورای رهبری متشکل از روحانیون ارشد می باشد.
بروز شکاف در مجلس خبرگان، آنچه کمترین نمود خارجی را در بحران فعلی داشته، در تعیین پیامد نهائی شرایط فعلی حائز بیشترین اهمیت است. گزارش می شود حتی چهره های بسیار محافظه کار نیز در برابر مصباح یزدی و جناحش، طرف رفسنجانی را گرفته اند. آنها می گویند برای قدرتی که ظرف هفته های گذشته بی مهابا به کار گرفته شده، محدودیت های عملی وجود دارد.
پیچیدگی مانورهای سیاسی اخیر به آن معناست که حاکمان ایران مجبور به تعیین موضع شده اند و این در تصمیم بیش از نیمی از نمایندگان مجلس در تحریم ضیافت شام احمدی نژاد به مناسبت انتخاب مجدد، بازتاب داشته است.
بسیاری از اقدامات پشت صحنه درحالی صورت می گیرد که علیرغم تهدیدات خامنه ای و حملات خشونت بار سپاه پاسداران و شبه نظامیان بسیجی، مردم ایران مجبور به ادامه اعتراضات خود به شکل زیرزمینی شده اند.
بسیاری از مردم ایران در اقدامی که نشان از آینده اعتراضات شان دارد، لباس های سبز خود را به لباس مشکی مخصوص عزاداری برای کشته شدگان توسط نیروهای امنیتی در جریان اعتراضات تبدیل کرده اند.
سهیلا دانشجوی 22 ساله می گوید: «رنگ سیاه قبل از این ماجراها، یک رنگ معمولی بود. اما حالا معنای دیگری دارد. معنی اش این است که شما عصبانی هستید و خواهان انتخابات مجدد هستید.»
برخی دیگر نیز به نشانه اعتراض، چراغ های اتومبیل خود را روشن نگه می دارند. مینا خانم 45 ساله که دیروز در تهران ماشین خود را با چراغ روشن می راند، گفت: «برای من مهم نیست پلیس ضد شورش ماشین ام را نابود کند، مسأله مهم، ادامه اعتراضم علیرغم سانسور شدید اینترنت، پیام کوتاه و شبکه های تلویزیونی است. این تنها راهی است که می توانم اعتراضم را نشان دهم.»
منبع: گاردین- 28 ژوئن
