شناخت درست تفکر حاکم

فریبا داوودی مهاجر
فریبا داوودی مهاجر

امروزمردم ایران در یکی از بدترین شرایط اقتصادی بسر می برند و زنان بدون شک به دلیل مسئولیتها ووظایف ‏متعددی که در خانواده و اجتماع برعهده دارند بیش از دیگر اقشار اجتماعی این وضعیت افسار گسیخته را تحمل ‏می کنند.‏

این زنان، شاهد برآورده نشدن نیازهای اولیه فرزندان واعضاء خانواده خود هستند و قدرتی برای تغییر وضع ‏موجود ندارند. در چنین شرایطی همواره حکومتهای کارآمد تلاش می کنند مشکلات کلیه اقشار تحت فشار را با ‏نهاد سازی ویا از طریق سازمانهای جامعه مدنی حل نمایند، اما در کشور ما، اوضاع روال دیگری دارد.‏

‏”مرکز امور زنان وخانواده” یکی از مراکزی است که با 188 میلیارد ریال بودجه علی الظاهر وظیفه رسیدگی به ‏مشکلات و بهبود وضعیت زنان درایران را بر عهده دارد. در گزارشی که این مرکز اخیراً به چاپ رسانده است ‏وظایف، آیین نامه ها و راه کارهای اجرایی به تفصیل توضیح داده شده است. اما به نظر می رسد که این بودجه ‏کلان صرف اهم مشکلات و مسائلی که گریبانگیر زنان ایرانی می باشند نشده است. دراین گزارش رد پایی از ‏مشکلات زنان کارگر، پرستار، معلم، زنان خانه دار، زنانی که در آستانه طلاق هستند یا مشکلات پس از طلاق را ‏تحمل می کنند دیده نمی شود. همچنین، پژوهش یا آموزشی برای زنان تحت خشونت و یا دختران فرار درنظر ‏گرفته نشده است.‏

در عوض، بخش گسترده ای از برنامه ها، طرح ها و برنامه های تعریف شده درباره حجاب و عفاف و شیوه های ‏رواج آن است. از بودجه ذکر شده، یک ریال صرف مراکز بازپروری دختران، تاسیس خانه های امن، کار ‏آفرینی، خودکشی زنان، دخترانی که ترافیک می شوند ویا حتی پژوهشی درباره قتل های ناموسی نشده است. ‏بیشترین هزینه برای “الگو سازی” و ترویج نمادهایی در نظر گرفته شده که زنان را تشویق به حجاب و پوشش ‏می نماید، تا مردان پس از اطمینان از عفاف و اطاعت همه جانبه همسران خود، در صورت لزوم در پی چند ‏همسری باشند. تا جایی که بعضی نمایندگان مجلس مانند آقای مطهری جرات نماید از تریبون مجلس اجازه همسر ‏اول برای تعدد زوجات را خلاف شرع اعلام نماید. از بند اول تا آخر این گزارش همه تحقیق و تدوین کتب و مقاله ‏دراین خصوص است. بطور مثال در بند دوم بر تهیه پودمانهای آموزشی و ترویج فرهنگ عفاف تاکید می کند. در ‏بند 5، حمایت و تشویق سازمانهای غیر دولتی که در خصوص فرهنگ عفاف فعالیت می کنند مورد توجه قرار ‏گرفته و و دیگر سازمان هایی که درباره محیط زیست و آسیب های اجتماعی و ده ها مسئله دیگر فعال هستند ‏شامل الطاف ملوکانه و تشویق های ریاست محترم سازمان قرار نگرفته اند. حتی همکاری با صدا وسیما و وزارت ‏فرهنگ و ارشاد اسلامی باز درخصوص ترویج همین الگوهاست. ودیگر مسائل زنان موضوع گفتگو مرکز با ‏رسانه ها نیست.‏

دراین گزارش اولویت های مرکز نیز توسعه آموزش و پژوهش در جهت تعمیق باورهای دینی بانوان وباز ‏گسترش فرهنگ عفاف عنوان شده است. سپس شما فهرستی از همایشهای برگزار شده توسط این مرکز را می ‏بینید. همایشهایی از جمله: گردهم آیی بیش از هزار نفر در طرح رحمت، همایش بین المللی زنان مسلمان ‏اندیشمند، همایش خانواده کلان با راهبردهای نظام اسلامی، همایش سازمانهای مردم نهاد، مردم سالاری دینی، در ‏جهت تحقق جامعه علوی، هم اندیشی حجاب، هم اندیشی رایحه نبوی… همچنین، اولین کنفرانس حقوق و ‏مسئولیتهای زنان از جمله دیگر همایش های مرکز امور زنان و خانواده است که خانم طبیب زاده در این هم ‏اندیشی طی یک سخنرانی می گوید: “بایستی کلیه دستگاههای حکومتی بصورت واحد یکپارچه به وظایف تعیین ‏شده حجاب و عفاف بدون سیاسی کاری و محافظه کاری عمل نمایند. صدا وسیما باید سیاستهای خود را دراین ‏جهت اصلاح کندو مقررات خاصی در محیط های آموزشی، علمی واستانداردهای پوششی و رفتاری ایجاد نماید. ‏سپس به نظارت و شدت عمل با جریانهای سیاسی – امنیتی درگیربا مفاسد اخلاقی و عفت عمومی تاکید می کند. ‏همچنین ایشان در چهارمین اجلاس سراسری مشاورین امور بانوان استانداران سراسر کشورمی گوید: زمینه برای ‏پرداختن به مقوله حجاب و عفاف آماده است. و بخش اقدامات اجرایی سند فرابخشی توسعه امور زنان و خانواده ‏را که به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده باید اجرا شود. درگام اول اجرای برنامه، تقویت و تعالی ‏فرهنگ تعمیق باورهای دینی است. و ما باید سپس به تقویت و گسترش همه جانبه فرهنگ عفاف و حجاب اقدام ‏کنیم. “‏

سوال.اساسی اینجاست که آیا زنان ایرانی دیگر هیچ مشکل و دغدغه ای فراتر از موضوعاتی که مسوولانی چون ‏خانم طبیب زاده به آنها اشاره می کنند ندارند؟

آیا امروز زنان ایرانی مشکل نان، بیکاری و مسکن ندارند؟ دختران قالی باف، زنان شالی کارو مادران عشیره، ‏هیچکدام نباید در مورد توجه دولت مهر ورز قرار گیرد.‏

شاید اگر خانم طبیب زاده و همکارانشان یک روز خود را در کناراین دختران می گذراندند، با مشکلات آنها ار ‏نزدیک آشنا می شدند، یا اندکی درباره دخترکان فاقد شناسنامه تحقیق می کردند، این بودجه هنگفت به گونه ای ‏دیگر خرج می شد. اگر ایشان یک روز را در بند زنان یا زندان جوانان می گذراندند، یک مقاله در مورد ‏دخترکانی که در مقابل مبلغی ناچیز فروخته میشوند مطالعه می کردند، شاید اندکی از این 880 میلیارد ریال پول ‏را صرف حل این معضلات می کردند، و همکاری خود را با صدا وسیما و وزارت ارشاد درباره این موضوعات ‏گسترش می دادند.‏

‏ آنچه مسلم است زنان ایرانی بجز مسائلی که خانم طبیب زاده عنوان می کنند درگیری های دیگری نیز دارند که ‏بنیاد خانواده را سست می کند. چند همسری مردان، مزاحمتهای خیابانی، دختران فراری، ناامیدی، خشونت و ‏بسیاری از عوامل دیگر به سست کردن بنیاد خانواده کمک می کند.‏

مطابق نظامنامه “پژوهشکده مرکزامور زنان” اولویت طرحهای پژوهشی، گسترش معنویت وتعمیق باورها ‏وارزشهای دینی شناخته شده است. در حالیکه زنان ایرانی در گیر معیشت، دغدغه های دیگری نیز دارند. دغدغه ‏فرزندانی که برای تحصیل، برای رشد، برای سرپناه، نگاههایی نگران به آینده خود دارند. نگرانیهایی که این ‏مرکز باید ‏ درکنار توجه به اصول راهبردی و استراتژیک در جهت تقویت نهضت نبوی آنها را بررسی کند و ‏گرنه هرگزنهضت نبوی هم به سرانجامی نخواهد رسید.‏

در بندهای دیگر این نظامنامه “تبیین علوم و دانشهای مستخرج از کلام و سیره حضرت فاطمه (س)” و “تبیین و ‏تاثیر اندیشه موعود بر زندگی دینی و اجتماعی زنان” مورد توجه قرار گرفته است. گل سرسبد این نظامنامه ‏بازنگری مبانی و روشهای تدریس در آموزش ابتدایی، با رویکردی است که این زنان اصولگرا در امور زنان و ‏خانواده دارند. و درنهایت، مبانی فقهی و حقوقی مسئولیتهای نظام اسلامی در زمینه فراهم آوردن شرایط مطلوب و ‏حجاب و عفاف در جامعه مورد تاکید واقع شده اشت.‏

‏ به نظر می رسدحتی اگر علما و آیات عظام می نشستند و می خواستند برای زنان آیین نامه و نظام نامه ای ‏بنویسند، نیم نگاهی به دیگر اقشار جامعه می انداختند، و سهمی به دختران و زنانی که هر روز درگیر ده ها ‏مشکل هستند اختصاص می دادند. مشکلاتی که هر روزبیش از پیش جامعه ایران را از خود متاثر می کند. ‏متاسفانه زنان اصول گرا حتی در زمینه اشتغال که می تواند دست آورد های متعددی برای زنان داشته باشد ‏وضیفه اول را خانه داری و مادری تعریف می کنند ولی وقتی به خودشان می رسد مدیریتها و پستهای اجرایی ‏ونمایندگی مجلس شورا و حضور اجتماعی را برای خود مباح می دانند.‏

به هر حال آنچه امروز موجب نگرانی می شود حاکمیت این بر خورد های سلیقه ای بخصوص در حوزه زنان ‏است. هر روز عده ای می آیند و به یک شکل برای حقوق ،وظایف و حتی نحوه لباس پوشیدن زنان نسخه می ‏پیچند و بخش عمد ه ای از انرژی فعالان زن که را می بایست صرف تبین اصول راه بردی شود تلف می کنند. به ‏نطر می رسد در این آشفته بازار، شناخت درست ازنگاه حاکمیت و کلیه جنا ح های وابسته به آن به هویت زنان ‏می تواند گام مثبتی در روش مند کردن حرکت زنان باشد و تکلیف فعالان زن با این نوع از تفکر را تا حدودی ‏مشخص کند. شناخت درست از حریف می تواند موجب همگرایی بیشتر فعالان شود و مشکلات پیش رو را تا ‏حدی حل نماید. شناخت درست از تفکر حاکم بر نظام فعالان را قادر می سازد پیش بینی درستی از بر نامه های ‏زن ستیز آن ها داشته و با روش های درست با آنها بر خورد کنند. به گونه ای که سرعت حرکت بیشتر و دست ‏یابی به اهداف آسان تر گردد و زنان بتوانند با قدرت بیشتری در جهت رفع موانع موجود گام بر دارند.‏‎ ‎

‎ ‎پانوشت‎ ‎

‎ ‎‏1- اگر مشکلات اساسی را این مرکز درست تشخیص دهد و درصدد رفع آن برآید مسلما موجب کاهش فاصله ‏گرفتن از حجاب و حفظ عفاف می گردد. ‏