آوار هیات نظارت بر سر مطبوعات

شهرام رفیع زاده
شهرام رفیع زاده

هیات نظارت بر مطبوعات، درست یک روز پس از برگزاری انتخابات، طی اطلاعیه ای مجوز 9 هفته نامه و ‏ماهنامه را که برخی از آنان چون “دنیای تصویر” از 17 سال پیش منتشر می شدند، “لغو” کرد.‏

در اطلاعیه “لغو امتیاز 9 نشریه” که اداره کل مطبوعات وزارت ارشاد دیروز 25 اسفند در سایت رسمی خود ‏منتشر کرد تاکید شده “که تصمیم لغو امتیاز این 9 هفته نامه و ماهنامه در جلسه 20 اسفند هیات نظارت گرفته ‏شده” اما ظاهرا به دلایل انتخاباتی از اعلام رسمی آن تا قبل از برگزاری انتخابات خودداری شده است.‏

بنابر اطلاعیه اداره‌کل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی، 9 نشریه شامل 3 هفته نامه “تلاش”، “بسوی افتخار” و ‏‏”ندای ایران”، 3 دو هفته نامه از جمله “دنیای تصویر”، “هاوار” و “صبح زندگی”، و 3 ماهنامه “هفت”، و ‏‏”شوکا”، و “بازنگریی” در جلسه 20 اسفند 86 از سوی هیات نظارت بر مطبوعات “لغو امتیاز” شده اند. در این ‏اطلاعیه تاکید شده که به 13 نشریه دیگر نیز “جهت رعایت قانون مطبوعات و پایبندی به رسالت های مطبوعاتی” ‏تذکر داده شده است.‏

در اطلاعیه وزارت ارشاد اسلامی از نشریات توقیف شده با عنوان “نشریات عامه پسند و سینمایی” نامبرده شده، ‏تقسیم بندی ای که مبنایی حقوقی و قانونی ندارد و در قانون مطبوعات هیچ اشاره ای به آن نشده است.‏

با وجود آنکه طی دو سال اخیر امتیاز بیش از 63 روزنامه، هفته نامه و ماهنامه از سوی هیات نظارت بر ‏مطبوعات وزارت ارشاد لغو شده اما در اطلاعیه اخیر این هیات از “مواردی بدیع” و “کلی” به عنوان علت لغو ‏امتیاز این 9 نشریه نام برده شده است.‏

‏”استفاده ابزاری از عکسهای هنرپیشگان بخصوص هنرپیشه‌های فاسد خارجی، و درج جزییات زندگی مبتذل آنان” ‏به عنوان یکی از دلایل لغو امتیاز این نشریات اعلام شده و”درج مطالب خرافی”، “تبلیغ خواص دارویی بدون اخذ ‏مجوز از مراجع و سازمانهای ذیربط”، “ترویج خرافه‌گرایی”، “درج مطالب خلاف عفت عمومی” و نیز “مطالب ‏تحریک‌آمیز قومی بخصوص اهانت به اقوام شریف ایرانی” از جمله اتهاماتی است که در اطلاعیه معاونت ‏مطبوعاتی وزارت ارشاد اسلامی به عنوان “برخی تخلفات مطبوعاتی” این نشریات مطرح شده است.‏

معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد که به نمایندگی از هیات نظارت بر مطبوعات خبر توقیف و لغو امتیاز 9 نشریه ‏اخیر را اعلام کرده، هم چنین خبر داده که “به تعدادی از نشریات نیز به منظور خودداری از تخلفات مذکور و ‏همچنین رعایت منافع ملی در آگهی‌های تبلیغاتی به ویژه در حوزه‌های گردشگری، اقتصادی و بانکی تذکر داده ‏شده است”.‏

در این اطلاعیه ادعا شده که “گاهی بی ‌توجهی مطبوعات به این تذکرات موجب تنزل سطح کار حرفه‌ای ‏مطبوعاتی و فریب اشخاص ناآگاه و خسارت به مردم می شود”.‏

آوار زلزله بر سر مطبوعات

ساعتی پس از انتشار خبر توقیف و لغو امتیاز 9 نشریه که برخی از آنان چون “دنیای تصویر” با 17 سال و ‏ماهنامه “هفت” بیش از 5 سال سابقه انتشار دارند و به عنوان نشریات تخصصی سینما و فرهنگ به شمار می ‏روند، خبرگزاری ایسنا از “انتقاد برخی از صاحب نظران” از اقدام هیات نظارت بر مطبوعات وزارت ارشاد ‏اسلامی خبر داد.‏

علی معلم مدیر مسئول “دنیای تصویر” در این ارتباط به این خبرگزاری گفت: “تعطیل کردن این‎ ‎نشریه، تعطیل ‏کردن صدای سینمای ایران و از بین بردن یک نهاد فرهنگی با برجسته‌ترین‎ ‎نویسندگان سینماست”. به گفته علی ‏معلم “این مساله حتما قابلیت پیگیری دارد؛و در کشوری که قانون اساسی، هیات منصفه و‎ ‎قانون مطبوعات وجود ‏دارد کسی حق ندارد به حرمت کار فرهنگی توهین کند در حالی‌که‎ ‎عده‌ای به جای قانون تصمیم می‌گیرند”. وی با ‏اشاره به اینکه نشریه دنیای تصویر نشریه تخصصی سینمایی است، تاکید کرد: “کار ما نه سیاسی است و نه با‎ ‎امنیت ملی کاری دارد، ما در حوزه‌ی تخصصی خود فعالیت می‌کنیم و این اقدام، صحبت‎ ‎مقامات کشور در حمایت ‏از کار فرهنگی را زیر سوال می‌برد”.‏

به گفته مدیر مسئول دنیای تصویر “لغو امتیاز این نشریات اگر از روی‎ ‎سادگی نباشد، پوست خربزه‌ای است زیر ‏پای کسانی که کار فرهنگی انجام می‌دهند”. او با اشاره به اینکه پیش از این تذکر و حتی اخطاری در خصوص ‏مطالب منتشر شده در “دنیای تصویر دریافت نکرده” گفت: “حتی یک مغازه را هم این طور‎ ‎تعطیل نمی‌کنند و پیش ‏از آن اخطاری می‌دهند؛ آیا قانون اجازه داده مال کسی را که در‎ ‎شرع مقدس اسلام به آن اهمیت زیادی داده شده، ‏این طور از بین ببرند و عده‌ای را به‎ ‎این راحتی بیکار کنند”. وی گفت: “در رسم‎ ‎قربانی کردن هم اول آب و نبات ‏به گوسفند می‌دهند”.‏

احمد طالبی نژاد مدیر مسئول ماهنامه “هفت” نیز دیروز اعلام کرد: “علاوه بر لغو ناگهانی نشریه که توهینی به‎ ‎دست‌اندرکاران آن نشریه محسوب می‌شد، توهین دیگر این است که هیات نظارت بر اطلاعیه‎ ‎خود به گونه‌ای ‏عنوان کرده که گویی ما اشاعه دهنده ابتذال بوده‌ایم یا از عکس‌ها‎ ‎استفاده ابزاری کرده‌ایم؛ در حالی که هیچ‌کدام از ‏اینها به ما مربوط نیست اما‎ ‎متاسفانه با این خبر این‌گونه به اذهان عمومی القا می‌شود”.‏

وی با اشاره به سابقه 5 ساله انتشار ماهنامه “هفت” گفت: “سوابق و شماره‌های‎ ‎قبلی نشریه موجود است؛ ما کجا ‏از عکس استفاده ابزاری کردیم یا اشاعه فحشایی از سوی‎ ‎ما اتفاق افتاده است؟ قطعا سوزش و درد این توهین ‏بیشتر است”. طالبی نژاد هم چنین گفت: “تاکنون‎ ‎هیچ‌گونه اخطاریه کتبی و شفاهی از هیات نظارت بر مطبوعات ‏دریافت نکرده‌ایم و این‎ ‎اولین بار بود که لغو امتیاز به شکل زلزله بر ما نازل شد”.‏

‏6 سال پیش از این و در آغاز تعطیل کردن نشریات سینمایی، نشریه سینمایی گزارش فیلم با اتهاماتی مشابه ‏تعطیل شد.در آن دوره هفته نامه سینما نیز در معرض تعطیلی قرار گرفت که به دلیل اجابت خواست مقامات ‏انتظامی و امنیتی در مورد سپردن سردبیری این نشریه به افراد مورد نظر نظام امنیتی، این اتفاق نیفتاد؛ هر چند ‏بعد از آن این نشریه در واقع از گردونه نشریات قابل توجه سینمایی خارج شد.‏

بدعتی دیگر ‏

مدیران مسئول “دنیای تصویر” و “هفت” همچنین از دریافت اطلاعیه‌‏‎ ‎هیات نظارت بر مطبوعات در آخرین ‏ساعات کاری روز یکشنبه‎ ‎خبر داده و گفته اند که در این اطلاعیه تبصره‌ ماده‌ 11 قانون مطبوعات علت لغو امتیاز ‏عنوان‎ ‎شده است.‏

براساس ماده 11 قانون مطبوعات “رسیدگی به درخواست صدور پروانه و تشخیص صلاحیت متقاضی و مدیر ‏مسئول به عهده هیأت نظارت بر‎ ‎مطبوعات است” و در تبصره این ماده آمده است: “در صورتی که صاحب ‏پروانه یکی از شرأیط مقرر در ماده 9 این قانون را فاقد شود، به تشخیص هیأت نظارت‎ ‎مقرر در‎ ‎ماده 10 و با‏‎ ‎رعایت‎ ‎تبصره های آن پروانه نشریه لغو می شود”.‏

با این حساب هیات نظارت دلیل خود برای لغو امتیاز نشریاتی را که سال هاست به طور مرتب منتشر شده اند به ‏شکل غیر مستقیم “نداشتن شرایط اخذ امتیاز نشریه” اعلام کرده است. کاری که می توان از آن به عنوان بدعتی ‏دیگر در تاریخ مطبوعات ایران نام برد.‏

کامبیز نوروزی حقوقدان و دبیر کمیته حقوقی انجمن صنفی‎ ‎روزنامه‌نگاران نیز روز گذشته به خبرگزاری ایسنا ‏گفت: “بخش اصلی آنچه که در گزارش مندرج در سایت اداره کل مطبوعات‎ ‎وزارت ارشاد در مورد لغو امتیاز 9 ‏نشریه ذکر شده، در حوزه و محدوده‎ ‎وظایف قانونی هیات نظارت بر مطبوعات قرار نمی‌گیرد”.‏

وی آمار نشریات توقیف یا لغو امتیاز شده در سال 86 از سوی هیات نظارت بر مطبوعات را بین 25 تا 30 ‏نشریه اعلام کرد و خبر لغو امتیاز این نشریات را نگران کننده توصیف کرد و گفت که لغو امتیاز نشریات “باعث ‏گسترش دامنه نگرانی‌های فعالان‎ ‎عرصه مطبوعات نسبت به آزادی و امنیت حرفه‌یی آنها می‌شود”.‏

هیات نظارت بر مطبوعات طی ماه های اخیر علاوه بر توقیف چندین روزنامه از جمله شرق و هم میهن، امتیاز ‏روزنامه آریا را در استانه انتشار آن لغو کرد.در میان ماهنامه ها و هفته نامه ها و روزنامه هایی که هیات نظارت ‏در ماه های اخیر بدون حکم قضائی آنان را توقیف یا لغو امتیاز کرد “ماهنامه زنان” و “ماهنامه مدرسه” نیز قرار ‏داشتند که ماهنامه زنان در 20 بهمن و ماهنامه “مدرسه” نیز در اواخر آبان سال 86 توقیف شدند.‏