یک روز پس از آنکه آیت‌الله خامنه‌ای با متهم‌کردن آمریکا به دخالت در عراق گفت “دولت و ملت این کشور و مرجعیت دینی این کشور خود توانایی حل مشکلات کنونی را دارند”، آیت‌الله مکارم‌شیرازی، از مراجع تقلید شیعه برای “جهاد” در عراق فتوا داد و رسانه‌های حکومتی هم با تاکید بر نقش آمریکا در تحولات اخیر عراق، عربستان و اسرائیل “دست نشانده” را متهم به جنگ نیابتی و ایجاد ناآرامی در این کشور کردند.
روزنامه کیهان در این میان با تحلیل سخنان خامنه‌ای در مورد کشور همسایه، ترکیه و اردن را هم به فهرست کشورهایی افزود که به نیابت از ایالات متحده آمریکا در عراق می‌جنگند. سرمقاله‌نویس روزنامه حسین شریعتمداری با بازخوانی تلاش این کشورها برای کنار گذاشن بشار اسد و منزوی کردن جمهوری اسلامی، آنها را متهم به تلاش برای تکرار سناریویی مشابه علیه نخست وزیر عراق کرده است.
آیت‌الله خامنه‌ای روز یکشنبه در دیدار با مسئولان دستگاه قضایی و همچنین روسای کل دادگستری‌ها و دادستان‌های مراکز استان‌ها، با محور قرار دادن تحولات جاری عراق گفت مردم این کشور خود می‌توانند حملات اخیر را دفع کنند.
رهبر جمهوری اسلامی تصریح کرد: “ما با دخالت آمریکایی‌ها و دیگران در مسائل داخلی عراق به شدت مخالفیم و آن را تایید نمی‌کنیم زیرا معتقدیم دولت و ملت عراق و مرجعیت دینی این کشور توانایی تمام کردن این فتنه را دارند و انشاء الله آن را تمام خواهند کرد.”
در کمتر از ۲۴ ساعت پس از این اظهارات، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در فرودگاه بغداد پیاده شد تا در دیدار با رهبران گروه‌های سیاسی عراق به بررسی وضعیت این کشور بپردازد.
آمریکا اعلام کرده در جنگ عراق دخالت نظامی نمی‌کند و تا زمان مشاهده تغییر در عرصه سیاسی عراق، جان شهروندانش را در این کشور به خطر نمی‌اندازد.
آمریکا و جمهوری اسلامی پس از سقوط حکومت صدام حسین هر دو از بازیگران اصلی صحنه سیاست عراق بوده اما با وجود تضاد منافع در این کشور، به دنبال تحولات اخیر در سطوح بالا از گونه‌ای همکاری مشترک برای کنترل بحران عراق سخن گفته اند؛ اما با تاکید روز یکشنبه رهبر جمهوری اسلامی بر واگذاری امور به دست مردم عراق هر گونه همکاری علنی میان تهران و واشنگتن در این کشور کمرنگ شد.
آیت‌الله خامنه‌ای نه تنها چنین احتمالی را به حداقل رسانده بلکه از ایالات متحده آمریکا به عنوان بخشی از بحران فعلی عراق یاد کرده است.
سرمقاله‌نویس روزنامه کیهان هم با مرور نقش کشورهای غربی، اسرائیل، عربستان، قطر، ترکیه و اردن در بحران سوریه نوشته “حسن نیت جمهوری اسلامی و دولت این کشور و حضور آنها در جبهه مقاومت بود که دست آخر باعث بقای اسد شد”. سرمقاله کیهان که عنوان “اسد ماند مالکی هم می‌ماند” را بر پیشانی دارد افزوده “با همین حسن ظن به ملت‌های منطقه و دولت‌های متحد جمهوری اسلامی است که آیت الله خامنه ای با دخالت آمریکا در عراق مخالفت کرده است.”
همزمان با اظهارات رهبر جمهوری اسلامی در مورد عراق که در رسانه‌های جهانی هم به صورت گسترده بازتاب یافت، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت جهموری اسلامی گفت ایران قصد ندارد در امور داخلی کشورها دخالت کند و ابراز امیدواری کرد که جمهوری اسلامی بتواند میانجی خوبی برای خاموش کردن آتش عراق باشد.
در دو هفته گذشته گروه مسلح تندروی “دولت اسلامی شام و عراق؛ داعش” کنترل بسیاری از شهرهای پرجمعیت غرب عراق را به دست گرفته و با تصرف بخش‌هایی از استان پر اهمیت انبار خود را برای حمله به بغداد پایتخت حاضر می‌کند.
بسیاری از گروه‌های سیاسی عراق و برخی از کشورهای خارجی از نوری المالکی، نخست‌وزیر این کشور خواسته‌اند که از قدرت کناره‌گیری کند و به سرعت با تکیه بر نتایج انتخابات اخیر این کشور دولت جدید تشکیل داده شود.
هفته گذشته آیت‌الله علی سیستانی، برجسته‌ترین مرجع تقلید شیعه در عراق، برای جنگ علیه پیکارجویان داعش فراخوان داده بود؛ فراخوانی که برخی رسانه‌ها از آن با تعبیر جهاد یاد کردند.حالا در ایران آیت‌الله مکارم‌شیرازی، برای مقابله با داعش نه فراخوان که فتوای جهاد داده است.
این مرجع دینی در پیام خود به صراحت اعلام کرده که “دفاع از تمامیت عراق، مخصوصا عتبات عالیات بر همه علاقه‌مندان به اسلام و اهل‌بیت به عنوان جهاد فی سبیل‌الله واجب است و شهیدان این راه به شهدای کربلا می‌پیوندند.”
این فتوا به همراه سخنان رو یکشنبه رهبر جمهوری اسلامی در مورد عراق بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های حکومتی ایران داشت.
برخی از سایت‌های خبری نیز به روال چند روز گذشته در گزارش‌ها، اخبار و مطالب خود به متهم کردن کشورهای مختلف به دست داشتن در بحران کنونی عراق پرداخته‌اند.
خبرگزاری تسنیم به نقل از رسول خضری، نماینده پیرانشهر در مجلس نوشته که “داعش توسط آمریکا و رژیم صهیونیستی با هدف تغییر در جغرافیای منطقه ایجاد شده است.”
همچنین به گزارش خبرگزاری فارس امام جمعه اهل سنت جاسک گفته است:“داعش ماحصل پیوند شوم اسرائیل و وهابیت است. دشمنان اسلام می‌خواهند بین اقوام و مذاهب اسلامی اختلاف ایجاد کنند تا اینکه بتوانند به اهداف خبیث خود برسند.”
خبرگزاری ایسنا هم از امام جمعه خاش در سیستان و بلوچستان چنین نقل کرده: “آمریکا با داعش سه هدف عمده را دنبال می‌کند که برهم زدن انتخابات عراق، تغییر نوری مالکی، توسعه تروریسم در منطقه برای تامین اهداف نامشروع و مقابله با دموکراسی در منطقه و کشاندن جنگ طایفه‌یی به ایران از جمله آن‌هاست.”
شفقنا، پایگاه بین‌المللی همکاری‌های خبری شیعه نیز از اعلام حمایت حوزه علمیه قم از “فتوای جهاد آیت الله سیستانی علیه گروه تکفیری و تروریستی داعش” خبر داده است.
در این میان پایگاه دیپلماسی ایرانی هم در یادداشتی تحلیلی که در خبرگزاری تسنیم هم بازنشر شده، با مرور تحولات عراق سعی کرده به اهداف سفر جان کری وزیر امور خارجه آمریکا به بغداد و نسخه احتمالی این کشور برای عراق پرداخته است.
روزنامه‌های دیروز تهران به غیر از کیهان، برخلاف روزهای قبل، تنها به پوشش اظهارات رهبر جمهوری اسلامی در عراق و اخبار این کشور پرداخته و از ورود به تحلیل خودداری کرده‌اند.
