تابستان ۸۹ بود که غلامحسین خالدی، محیط‌بان رسمی سازمان محیط زیست با داشتن مجوز حمل سلاح و حکم ماموریت، با گروهی از شکارچیان درگیر ودر این بین یکی از شکارچیان کشته شد. او بیش از چهار سال را زیر تیغ اغدام و در شرایط روحی و خانوادگی بسیار بد سپری کرد، حالا اما دیوان عالی کشور حکم اعدام اورا نقض کرده است. این حکم پیش از این سه‌بار از سوی دیوان عالی نقض اما باز هم توسط شعبه اول دادگاه کیفری استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد تایید شده بود. این بار اما پس از نقض حکم اعدام، پرونده او به شعبه دیگری ارجاع شده، خبری که اسباب شادی حامیان محیط‌زیست را فراهم کرده است. غلام‌علی خالدی برادر محیط‌بان دنا در گفت‌گو با روز می‌گوید او و خانواده‌اش از طریق وکیل برادرش در جریان نقض حکم قرار گرفته‌اند: “ما خوشحالیم، خانواده که جای خود دارد. همه مردم ده خوشحال‌ند، همه می‌آیند و تبریک می‌گویند، لطف دارند.”
خالدی می‌گوید هنوز مشخص نیست که برادرش چه زمانی آزاد خواهد شد، و روند رسیدگی مجدد به پرونده چقدر طول می‌کشد: “فقط امیدواریم بعد از این سال‌ها بتواند امسال عید کنار خانواده‌اش باشد.”
جواد حیدریان، خبرنگار حوزه محیط زیست که نخستین بار گزارش اتفاق رخ داده برای محیط‌بان دنا را نوشت و در این مدت با غلامحسین خالدی در ارتباط بوده است، دراین رابطه به روز می‌گوید: “حکم اعدام خالدی برای سومین بار است که نقض می‌شود و این یعنی دیوان عالی کشور معتقد است با توجه به جزییات پرونده، تخلف از قانون صورت نگرفته و اساسا خالدی عملی خلاف دستورات قانون حمل و استفاده از سلاح انجام نداده است.” او با اشاره به ارجاع پرونده به دادگاه هم‌عرض عنوان می‌کند: “می‌شود امیدوار بود حالا پس از نقض حکم، خالدی حتی آزاد هم بشود چرا که فراتر از جرمش در زندان بوده است.” نکته‌ای که فیض‌الله افشار، وکیل محیط‌بان اهل کهگیلویه و بویراحمد هم در در گفت‌گو با وبسایت دیده‌بان محیط زیست به آن اشاره کرده است: “با توجه به اینکه دیوان‌عالی کشور جرم قتل‌عمد را برای خالدی قبول ندارد، در اقدام بعدی، هفته آینده لایحه‌ای مبنی‌بر عدم تناسب زمان بازداشت موقت متهم با نوع جرم، تنظیم و به شعبه هم‌عرض (دادگاه جدید) ارایه خواهم کرد تا درصورت موافقت قاضی، غلامحسین خالدی پس از چهار‌سال حبس، تا زمان رسیدگی مجدد به پرونده در شعبه هم‌عرض از زندان آزاد شده و شب عید امسال را در کنار خانواده‌اش سپری کند.”
محیطبانان را به عنوان ضابطان قضایی به رسمیت بشناسید
“رای صادر شده توسط دیوان عالی کشور علاوه بر نقض حکم قصاص غلامحسین خالدی یک دستاورد بزرگ برای محیط بانان کشور به همراه داشت و آن اینکه دیوان عالی به عنوان بالاترین مرجع قضایی کشور، صراحتا در متن حکم به حمایت قانونگذار از محیط بانان ضابط قضایی، تاکید و رای خود را براساس هئیت کارشناسان رسمی اسلحه صادر کرده است.” این را فیض‌الله افشار، وکیل غلام‌خسین خالدی گفته و ادامه داده است: “در بسیاری از دادگاه‌های کشور ازجمله دادگاهی که حکم قصاص غلامحسین خالدی را صادر کرده، محیطبانان را به‌عنوان ضابط قضایی قبول نداشتند و بنابراین در صدور احکام اصلا توجهی به‌نظر کارشناسان اسلحه و کمیسیون مربوطه نداشتند. این درصورتی است که قانون صراحتا محیطبانان را به‌عنوان ضابط دادگستری اعلام کرده و بر‌همین‌اساس سلاح در اختیار آنها گذاشته است تا پس از گذراندن دوره ضابطی، برای انجام وظایف قانونی خود بتوانند طبق قانون؛ از سلاح خود استفاده کنند.”
جواد حیدریان، روزنامهنگار و فعال محیط زیستی که مدت‌هاست در رابطه با مسائل و مشکلات محیطبانان فعالیت می‌کند نیز بر این موضوع تاکید دارد: “نکته‌ای مهم که به نظرم باید مورد توجه قرار بگیرد و به رسمیت شناخته شود این است که محیط‌بان‌ها به عنوان ضابطان قضایی است. محیط‌بان بدون حمایت قانون همان بهتر که دست‌هایش را بالا ببرد و دفاع از طبیعت را رها کند.”
حیدریان می‌گوید پس از نقض حکم با خالدی در زندان تماس داشته و او از خوشحالی در پوست خود نمی‌گنجیده است: “با نقض حکم فعلی این امید در دل دوستداران محیط زیست سبز شده که قانون ما را تنها نمی‌گذارد. من با محیط‌بان‌های دنا حرف زدم همه انگار عمر دوباره گرفته‌اند. این یعنی محیط بانی از اعدام نجات یافته، خالدی فقط عضوی از این خانواده است. همه حامیان محیط‌زیست حالا خوشحال‌اند.”
خالدی تنها محیط‌بان محکوم به اعدام نبود
۵۰۰ متر مانده به قله قدویس در چهار هزار و ۴۰۰ متری دنا، چهار شکارچی با لاشه کل در سرازیری افتاده بودند. با شنیدن صدای گلوله برنو، محیط بانان به دنبال شکارچیان در جست وجو بودند. در سراشیبی یک تپه، شکارچی‌ها بعد از ایست ماموران به سمت آنها حمله می‌کنند. درگیری آغاز می‌شود و تیر هوایی شلیک می‌شود. غلامحسین خالدی با دو شکارچی که به روی او چاقو کشیده بودند درگیر می شود. دو شکارچی دیگر با تفنگ برنو این حادثه را نظاره می‌کنند. او به همراه همکارانش با شکارچیان گلاویز شده و در گیرو دار این جدال، ۱۲ گلوله از پنج اسلحه کلاشینکف شلیک می‌شود و ناگهان “محمد پایه‌گذار” با چاقویی از غلاف درآمده در دستش، نقش بر زمین می‌شود. دو محیط‌بان دیگر دنا به نام‌های اسعد تقی زاده و ماشاءالله مهنایی نیز کم و بیش درگیر ماجرایی شبیه با اتفاقی که برای خالدی افتاده بود، شده‌اند. وضعیت آن دو الان به چه صورت است؟ این سوالی است که جواد حیدریان خبرنگار حوزه محیط زیست در پاسخ‌ش می‌گوید: “نقض حکم خالدی همه را امیدوار کرده است. در دنا برای آزادی اسعد تقی‌زاده کارهای خوبی صورت گرفته است و باید دید نتیجه تلاش‌ها چه می‌شود.”
او به نقل از همسر مهنایی نیز می‌گوید: “خانواده‌اش با دادستان اهواز دیدار کرده‌اند و شرایط را خوب می دانند اما متاسفانه بسیار تحت فشار هستند چون عده‌ای دارند آنها را آزار می‌دهند و شاید هم قصد داشته باشند در روند مثبت پرونده‌اش اخلال ایجاد کنند.”
به گفته او، خانواده مهنایی در شهر دهدشت مجبور شده‌اند در طول سال چند بار از ترس آزاها و تهدیدها خانه خود را عوض کنند. حیدریان می‌گوید سازمان محیط زیست این زمان‌ها باید حضور بیشتری کنار خانواده‌ها داشته باشد.
او در پاسخ این سوال که آیا سازمان محیط زیست نقش موثری در نقض حکم خالدی داشته یا نه، نیز می‌گوید: “محیط زیست اقدامات خوبی را انجام داده است. خانم ابتکار چند وقت پیش به درخواست و اصرار ما خبرنگارها در جلسه‌ای از تلاش های صورت گرفته سخن گفت. به هر حال من در جریان تلاش های محلی و شخصی و سازمانی برای نجات محیط بان‌ها بودم.”
این خبرنگار حوزه محیط زیست ادامه می‌دهد: “سازمان قطعا نقش اساسی داشته، اما انتظارها بیشتر است.” او در عین حال عنوان می‌کند که در احکام قضایی، کاری از دست سازمان بر نمی‌آید و تنها می تواند جزییات دقیقی از ماجرا را در اختیار دستگاه قضایی قرار بدهد. او معتقد است در این پرونده بیش از هر چیز خود قوه قضاییه تلاش کرد که مساله را به هر حال از حالت سخت گذشته خارج کند: “اصرار بر رد حکم از سوی دیوان عالی کشور قابل تحسین است. با این کار جای هر حاشیه و تبعات غیر قابل پیش بینی محلی را هم کم کرد چرا که حکم قانون است و با مطالعه دقیق صورت گرفته است.”
