هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
توجه: به اطلاع دوستان نویسنده و ناشر می رساند، کتاب هائی که در سال 1387 به نشانی کتاب روز فرستاده شده است، متاسفانه به علت درهم ریختگی نشانی پستی به دست ما نرسیده است. ضمن پوزش از دوستان نشانی را به صورت صحیح اعلام می کنیم:
Iran Gooya : نام گیرنده
BP 114 : شماره صندوق پستی
Creteil 94000 : اسم وکد پستی شهر
France : نام کشور
تماشاخانه اساطیر: اسطوره و کهن نمونه در ادبیات نمایشی ایران
نویسنده: نغمه ثمینی
480 ص، تهران: نشر نی، 1387، چاپ اول
در این کتاب، پیوند ادبیات نمایشی ایران با اسطوره ها و کهن نمونه های فرهنگ ایران بررسی شده است. در حقیقت نویسنده تلاش کرده است تا نظریه های معتبر در حوزه اسطوره و کهن نمونه را به شکلی کاربردی و بومی به کار بندد. او به خوانش کهنه نمونه ای و اسطوره ای ادبیات نمایشی ایران پرداخته و از این راه بخشی از پیوند و ارتباط هویت کنونی ما با پیشینه فرهنگی مان را نشان داده است. عناوین فصول هفتگانه کتاب عبارتنداز: 1- ریخت شناسی روایات اساطیری در ایران، 2- نشانه های اسطوره ای در ادبیات نمایشی قبل از اسلام، 3- اسطوره و درام عصر مشروطه، 4- واقع گرایی و خوانش اسطوره ای (1330-1357)، 5- درام فرا واقع گرا و خوانش کهن نمونه ای، 6- نمایشنامه های ملی و ظهور اساطیر، 7- انقلاب و دگردیسی الگوها.
زندگی سیاسی و اجتماعی سید عبدالله بهبهانی
نویسنده: شهریار بهبهانی
736 ص، تهران: انتشارات امید فردا، 1387، چاپ اول
یکی از ناشناخته ترین شخصیت های مؤثر در انقلاب مشروطیت، با توجه به نقش و میزان تاثیرش در این انقلاب، «سید عبدالله بهبهانی» است. «بهبهانی» به تصریح اکثر مورخان، یکی از پیشوایان و مؤسسین مشروطیت ایران است. درباره زندگی سیاسی و اجتماعی او مطالب گوناگون و متناقضی در نوشته ها و کتاب های مختلف آمده است، به گونه ای که می توان بر اساس آنها، «بهبهانی» را شخصیتی فداکار، وطن پرست و مستقل، و یا فردی منفعت طلب، رشوه خواه و خائن معرفی کرد. در کتاب حاضر، نویسنده که از نوادگان «بهبهانی» است، با استفاده از اسناد، مدارک و کتاب های معتبر، تصویری از زندگی و فعالیت های سیاسی و اجتماعی این رهبر برجسته مشروطه ارائه می شود.
کاروان فرهنگ در فرنگ
نویسنده: جلال ستاری
152 ص، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی، 1387، چاپ اول
در این کتاب، یکی از اقدامات عمده فرهنگی در دوران پهلوی اول، یعنی اعزام محصل به کشورهای اروپایی، بررسی شده است. مدارک و اسناد مربوط به این طرح، در مجلات و روزنامه های آن دوره به چاپ رسیده و اسناد آن در سال های اخیر از سوی «سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران» در یک جلد منتشر شده است. هدف نویسنده در کتاب حاضر تنها تنظیم این مواد پراکنده که کما بیش ناشناخته مانده اند نیست، بلکه کوشش او در جهت شناخت و سنجش اثرات فرهنگی مترتب بر این طرح است. چارچوب زمانی این بررسی، محدود به چند دوره اعزام محصل در عصر پهلوی اول است و بنابراین به اقداماتی که پیش از آن یا بعد از آن، چه به هزینه شخصی و چه به هزینه بعضی وزارتخانه ها و سازمان های دولتی شده، نپرداخته است.
راهنمای زمان جشن ها و گردهمایی های ملی ایران باستان
نویسنده: رضا مرادی غیاث آبادی
69 ص، تهران: انتشارات نوید شیراز، 1387، چاپ دوم
یکی از نکته هایی که در سال های اخیر و در بسیاری از نشست ها و سخنرانی ها به فراوانی پرسیده می شود، زمان درست و دقیق برگزاری جشن ها، گردهمایی ها و آیین های ملی ایران باستان است. پرسش های فراوان در این باره، نشان دهنده توجه مردم به ویژه جوانان به شناخت و برگزاری آیین های کهن از یک سو، و سردرگمی آنان در میان تقویم ها و روایت های تاریخی متعدد و متناقض از سوی دیگر است. هدف از نگارش کتاب حاضر، ارائه راهنمایی معتبر و قابل اعتماد برای دانستن زمان صحیح جشن ها و گردهمایی های ملی ایران باستان است.
ایرانیات در کتاب «بزم فرزانگان»
برگردان و یادداشت ها: جلال خالقی مطلق
122 ص، تهران: انتشارات مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1386، چاپ اول
اهمیتی که متون موجود به زبان های ایرانی باستان و میانه دارند، بیشتر به شناخت این زبان ها و آگاهی از برخی آیین های دینی محدود می گردد، ولی مایه آنها در زمینه تاریخ، هنر، فرهنگ و زندگی این جهانی ایرانیان بسیار اندک است. کتاب حاضر، برگردان گزارش های پراکنده ای درباره ایران کهن است که از کتاب «بزم فرزانگان»، نوشته نویسنده یونانی «آثنائیس» Athenaios استخراج شده است. او از نویسندگان اسکندرانی قرن دوم میلادی است. موضوع کتاب، ضیافتی است که در خانه ای در رم برگزار می گردد. و 29 تن از فیلسوفان، ادبا، شعرا، پزشکان و موسیقی دانان در آن حضور دارند. آنها درباره خوراکی ها، نوشیدنی ها، شیرینی ها، سبزیجات، میوه ها، گل ها، عطرها، بخورها، موسیقی، رقص، آواز، ورزش، مسابقه، درباریان، خدمتکاران، روسپیگری، امردبازی، جشن ها، کاخ ها و… با یکدیگر سخن می گویند. اهمیت کتاب «بزم فرزانگان» در این است که مطالب آن در واقع عقاید و نظریات مهمانان نیست، بلکه انبوهی نقل قول است از هزار سال ادبیات یونان، از سده هشتم پیش از میلاد تا سده دوم میلادی.
حماسه: پدیده شناسی تطبیقی شعر پهلوانی
ترجمه و نگارش: جلال خالقی مطلق
221 ص، تهران: انتشارات مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1386، چاپ اول
از میان پژوهش هایی که درباره حماسه شده است، کتاب «شعر پهلوانی»، اثر C. M. Bowra که به زبان انگلیسی نوشته شده، از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است. او اگر چه در باب پدیده شناسی تطبیقی شعر پهلوانی در میان اقوام گوناگون و در زمان های مختلف، مسائل و مباحث متنوع و جالبی را مطرح کرده، اما از «شاهنامه» و دیگر حماسه های ایرانی و فارسی جز سه بار نام نبرده است. به عقیده استاد «خالقی مطلق» این امر نه ناشی از عدم آگاهی Bowra از «شاهنامه»، بلکه ناشی از درک عمیق او از ویژگی برجسته این حماسه در مقایسه با حماسه هایی است که او آنها را در کتابش بررسی کرده است. Bowra به درستی متوجه ناسازگاری «شاهنامه» و برخی حماسه های فارسی با تئوری حماسه های گفتاری – بدیهی (oral poetry)، که فرضیه مرکزی در تالیف کتابش بود، شده بود. از این رو در پژوهش خود هوشیارانه دور «شاهنامه» و حماسه های فارسی را خط کشیده است. در کتاب حاضر، استاد «خالقی مطلق» ضمن ارائه چکیده نظریات Bowra در زمینه حماسه، به بررسی هم خوانی یا ناهم خوانی نظریات او با حماسه در ایران پرداخته و ویژگی های حماسه های فارسی را بررسی کرده است.
ماه تابان اصفهان: مروری بر زندگی و آثار محمد حسین مصور الملکی
مصور، رنگی
تحقیق و پژوهش: بدر السادات قاری سید فاطمه
256 ص، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، 1387، چاپ اول
این کتاب، مروری است بر زندگی و آثار «حاج محمد حسین مصور الملکی»، نگارگر برجسته معاصر ایران. او در سال 1269 خورشیدی در یک خانواده هنرمند و نقاش به دنیا آمد. در زمان تولد او، مکتب نگارگری ایرانی راه سقوط را می پیمود.«فرنگی سازی» که در عهد صفویه آغاز شده و با قاجاریه گسترش یافته بود، عرصه های مختلف زندگی و هنر را در بر گرفته بود. با نفوذ «فرنگی سازی»، ابعاد نگارگری ایرانی که سرشار از اصول و مبانی خاص و مشحون از رازها و رمزها بود، مورد تجدد نظر قرار گرفته و به فراموشی سپرده شده بود. در این دوره، «مصور الملکی» با تلاش بسیار به سامان دادن سبک خاص و فردی خود پرداخت. شخصیت هنری او، ترکیبی از وفاداری به میراث فرهنگی، هنری، ملی و مذهبی ایران با نوعی توجه به فنون هنری مغرب زمین و دل سپاری به نگارگری خیال انگیز سراسر تاریخ هنر ایران، همراه با تقلید از طبیعت و واقعیت بود. کتاب حاضر که با تصاویر زیبای رنگی از نقاشی های این استاد برجسته به چاپ رسیده است، علاقمندان را با گوشه ای از توانایی و نبوغ او در نگارگری ایران آشنا می کند.
از کافکا تا گراس: آثاری از نویسندگان آلمانی زبان قرن بیستم و نقد و بررسی آنها
ترجمه و تالیف: رضا نجفی، پریسا رضایی
275 ص،تهران: انتشارات قصیده سرا،1387، چاپ اول
در این کتاب نه تنها گلچینی از داستان های نامدارترین نویسندگان آلمانی زبان سده بیست را می خوانید، بلکه در قالب پژوهشی فشرده و در عین حال جامع، با ویژگی های داستان معاصر آلمانی آشنا می شوید. بخش پایانی کتاب نیز به پرسش های اساسی درباره ادبیات معاصر آلمان و پاسخ های آنها اختصاص دارد: پیشینه ادبیات آلمانی به کجا باز می گردد؟، ادبیات آلمانی از آغاز تا کنون چند دوره را به خود دیده است؟، ادبیات آلمانی در کدام مکتب ها قوی تر ظاهر شده است و چرا؟، کدام سنت های ادبی بر این ادبیات حاکم بوده است؟، در سده بیستم چه عوامل و عناصری ادبیات آلمانی را دگرگون کرده است؟، تاثیر دو جنگ جهانی و نازیسم بر ادبیات آلمانی چه بوده است؟ و…
نشریات
جهان کتاب
ماهنامه آخرین شماره ماهنامه خبری، آموزشی و اطلاع رسانی «جهان کتاب» شماره 233 و 234 ویژه مهر– آبان 1387، سال سیزدهم شامل مقالاتی در حوزه تاریخ، ادبیات، فرهنگ و نقد کتاب، همچنین مطالبی در معرفی چند کتاب برگزیده، تازه های بازار کتاب و بخش ویژه ای درباره ادبیات کودک و نوجوان است. عناوین بعضی از مقالات این شماره:
• نگاهی به تصویر هملت و دن کیشوت/ایوان تورگنیف/ترجمه: عبدالله کوثری
• رمان سیاه/یاسمن منو
• دو مرجع مرغوب/ایرج افشار
• درباره نادرستی انتساب بیتی ایران ستیزانه و اهانت آمیز به فردوسی/جلیل دوستخواه
• مخاطرات و مدافعات ملی: نقد کتاب «پان ترکیسم و ایران»، نوشته کاوه بیات/محمد حسین خسرو پناه
• ویرایش: نهادسازی یا گسترش استبداد زبانی؟/ رامین کریمیان
• سبکی تحمل ناپذیر: معرفی و نقد کتاب «تاکسی نوشت دیگر»،اثر ناصر غیاثی/محمد رحیم اخوت
• داستان های تاریکخانه: بررسی تازه ترین کتاب گونترگراس/خسرو ناقد
• روایتی هنرمندانه از مسئله مسئولیت: معرفی و نقد کتاب «مثلا، برادرم»، نوشته اووه تیم، ترجمه محمود حسینی زاد/فرخ امیرفریار