ساعاتی پس از آنکه بریتانیا سخنان علی اکبر صالحی در مورد از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با غرب به میزبانی ترکیه را تکذیب کرد، سخنگوی کا‌ترین اشتون، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم اعلام کرد که این اتحادیه برنامه‌ای برای مذاکره با جمهوری اسلامی در دستور کار ندارد و در چنین شرایطی بحث کردن بر سر محل میزبانی، بی‌نتیجه خواهد بود.
جدال لفظی مقامات اروپایی و جمهوری اسلامی بر سر ادامه یا توقف مذاکرات در حالی است که اعضای اتحادیه اروپا هفته آینده در نظر دارند تحریم بانک مرکزی ایران و صنعت نفت ایران را در دستور کار قرار دهند.
گام اول برداشته نشده
بحث ادامه مذاکرات هسته‌ای با غرب به میزبانی ترکیه، اولین بار از زبان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در جریان دیدار احمد داود اغلو، وزیر خارجه ترکیه از تهران مطرح شد. علی اکبر صالحی اما روز چهارشنبه ۲۸ دی ماه، یک بار دیگر هنگام ورود به ترکیه و این بار با تأکید بیشتر به خبرنگاران گفت: “مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ به احتمال فراوان در استانبول برگزار خواهد شد.”
به گفته صالحی احمد داود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در این راستا با سعید جلیلی، مسوول مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی و کا‌ترین اشتون، مسوول روابط خارجی اتحادیه اروپا در تماس نزدیک است و تاریخ مذاکرات در آینده نزدیک اعلام خواهد شد.
این موضوع روز چهارشنبه بلافاصله پس از مطرح شدن، از سوی بریتانیا تکذیب شد. ساعاتی بعد سخنگوی دفتر کا‌ترین اشتون نیز با رد اظهارت صالحی اعلام کرد که از سر گیری مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی نیاز به طی شدن روندی دارد که هنوز گام نخست آن برداشته نشده و بر این اساس نمی‌توان در مورد جزئیات آن از جمله محل برگزاری صحبت کرد.
تهران و اتحادیه اروپا هفته گذشته اعلام کردند آماده ازسرگیری گفت‌و‌گو‌ها در مورد برنامه هسته جمهوری اسلامی هستند، اما سخنگوی کا‌ترین اشتون، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته ایران هنوز به نامه ما در مورد مذاکرات ما پاسخ نداده و تا آن زمان نمی‌توان در این باره موضع گرفت.
این سخنان واکنشی بود به اظهارات رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی که گفته بود تهران منتظر از سرگیری مذاکرات و تعیین کردن زمان و مکان آن است.
کا‌ترین اشتون به عنوان نماینده گروه ۱+۵ پیرامون پرونده فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، با این کشور مذاکره و گفت‌و‌گو می‌کند. این گروه که متشکل از پنج کشور عضو دائم شورای امنیت، آمریکا، چین، روسیه، فرانسه، بریتانیا به همراه آلمان است خواهان شفاف سازی جمهوری اسلامی در رابطه با برنامه هسته‌ای است؛ جمهوری اسلامی اما می‌گوید این فعالیت‌ها در راستای تولید انرژی برق صورت می‌گیرد.
نشست ۳۰ ژانویه
نهادهای بین‌المللی و کشورهای جهان طی هفته‌ها و ماه‌های گذشته با صدور چند قطعنامه و وضع تحریم‌های تازه، فشار‌ها بر جمهوری اسلامی را دو چندان کرده‌اند. این تحریم‌ها پس از آن صورت گرفت که یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش سالانه آژانس، جمهوری اسلامی را به “وجود ابعاد نظامی” در برنامه اتمی‌اش متهم کرده بود.
در یکی از شدید‌ترین موارد تحریم‌ها، باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، روز شنبه، ۱۰ دی ماه، قانون جدیدی را امضا کرد که بر اساس آن تحریم‌ها علاوه بر بانک مرکزی ایران، شامل شرکت‌ها و موسسات طرف معامله این بانک هم می‌شود.
تحریم بانک مرکزی از سوی آمریکا باعث نوسانات شدیدی در بازار ارز ایران شده است.
با این حال وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا درنظر دارند دوشنبه آینده، ۳۰ ژانویه درباره آغاز تحریم نفتی ایران به بحث بنشینند. بر اساس اطلاعاتی که از سوی برخی از دیپلمات های غربی به رسانه‌های خارجی درز کرده است در این جلسه همچنین موضوع تحریم بانک مرکزی ایران نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت.
اظهارات چند هفته گذشته برخی از مقامات کشورهای مختلف بر سر این موضوع نشان می‌دهد که هنوز اعضای اتحادیه اروپا درمورد تحریم نفتی و بانکی جمهوری اسلامی به توافق نرسیده‌اند.
کشورهای اسپانیا، ایتالیا و یونان عمده‌ترین کشورهای اروپایی هستند که به دلیل واردات نفت از ایران اعلام کرده‌اند برای اتخاذ چنین تصمیمی نیاز به یک فرصت چند ماهه دارند. به همین دلیل برخی از این کشور‌ها قراردادهای خود را برای ورود نفت از ایران در سال جدید تمدید کرده‌اند.
موضوع مورد نگرانی برخی از کشورهای اروپایی افزایش قیمت نفت و ایجاد خلاء در بازارهای نفتی دنیا پس از تحریم نفت جمهوری اسلامی ست که به نظر می‌رسد بعد از اطمینان وزیر نفت عربستان سعودی برای جبران کمبود‌ها، تا حدودی رنگ باخته است.
با این حال دانمارک، رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپا پیشنهاد داده است که ممنوعیت کامل خرید نفت ایران از سوی اعضای این اتحادیه از تاریخ ۱۱ تیر ۱۳۹۱، اول ژوئیه ۲۰۱۲ اجرا شود تا مهلت قراردادهای موجود پایان یابد.
چارچوب زمانی این طرح پیشنهادی طوری تنظیم شده که یک مهلت شش‌ماهه برای پایان دادن به قراردادهای موجود شرکت‌های نفتی اروپایی با جمهوری اسلامی در نظر گرفته شود.
خبرگزاری حکومتی آفتاب نوشته است این مهلت با هدف جلب رضایت اعضایی مطرح شده که نگران تاثیر منفی تحریم خرید نفت ایران بر اقتصاد کشورشان هستند.
هنوز یک هفته به برگزاری نشست اتحادیه اروپا مانده است، اما اسپانیا که پیش‌تر نگران تاثیر گذاری تحریم‌ها بر اقتصاد کشورش بود، روز چهارشنبه، ۲۹ دی ماه، پیشاپیش حمایت خود را از تحریم پیشنهادی خرید نفت ایران اعلام کرد.
