وحید ثابتیان
همزمان با آمادگی اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل برای رای دادن به طرح تحریم ایران، روسیه ازتغییرات به عمل آمده درمتن پیش نویس تهیه شده توسط آلمان، فرانسه وانگلیس اظهار خوشنودی کرده است. روسیه پیش تر ازاین همواره با طرح تحریم ایران به صورت کلی مخالف بود. وزیر امورخارجه روسیه گفته است چیزی که هم اکنون دردسترس است با نسخه ای که کشورهای اروپایی پیش ازاین تهیه کرده بودند متفاوت است. لاورف افزوده که طرح جدید تحریم ایران تنها صادرات برخی مواد وقطعات وفن آوری های خیلی حساس به ایران را ممنوع می کند. طرح جدید که مخالفت آمریکا مواجه شده در بین 15 عضو شورای امنیت توزیع شده است.
وزیرامورخارجه روسیه در حالی ب اطرح جدید تحریم موافقت کرده که کرینکو رییس سازمان انرژی اتمی روسیه دردیدار خود ازتهران مقامات ایرانی را برای پرداخت بیشتر به روسیه تحت فشار قرارداده است. به گزارش های رسیده، روسیه خارج از تعهدات قبلی تقاضاهای مالی مطرح کرده وایران نیز با توجه به شرایطی که هم اکنون با آن مواجه است، به این درخواست تن داده. درتازه ترین اظهار نظر ها معاون سازمان انرژی اتمی گفته است که “ سر رسید پرداخت‌های نیروگاه اتمی بوشهر به روسیه را جلو می‌اندازیم تا مشکلات مالی طرف روسی برای ساخت تجهیزات نیروگاه بوشهر بر طرف شود. ” محمد سعیدی دلیل این کاررا ناتوانی مالی روسیه درتهیه برخی قعطات دانسته است: “شرکت‌های روسی برای ساخت برخی تجهیزات نیروگاه بوشهر محدودیت دارند و ساخت این تجهیزات را به یکی از شرکت‌های طرف قرارداد خود سپرده‌اند. بسیاری از تجهیزات مربوط به نیروگاه بوشهر ساخته شده‌اند، اما چون روسیه امکان مالی ندارد نتوانسته است آنها را برای ایران ارسال کند.” قعطاتی که قرار است درکشور ثالث ساخته شود به گفته سعیدی، مشمول تحریم نخواهد شد چرا که تجهیزات عمومی است ودرتمام تاسیسات عمومی استفاد ه می شود.
ایران طی دوسال گذشته، قراردادهای متعددی را با چین وروسیه به عنوان دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل که حق وتو دارند به امضا رسانده است. در عین حال، خبرگزاری نووستی روسیه از تمایل ایران برای گسترش همکاری های هسته ای با روسیه خبرداده است. آقا زاده گقته است که تهران، مسکو را شریک وهمکار اول هسته ای خود می داند. با این وجود شریک اول هسته ای ایران، طی ماههای گذشته گام های لرزانی را برای پایان دادن به سالها تاخیر دراتمام پروژه بوشهر برداشته است.
طبق آخرین مذاکرات آقازاده رییس سازمان انرژی اتمی با کرینکو رییس سازمان انرژی اتمی روسیه، قراراست نیروگاه بوشهر تا اسفندماه راه اندازی شود. این درحالی است که روسیه بارها آماده سازی وتحویل نیروگاه را به ایران به تعویق انداخته است. آقازاده درکنفرانس خبری که بعد ازنشست خود با کرینکو درتهران داشته است خواسته که از قضاوت زودهنگام نسبت به ادای تعهدات روسیه خودداری شود. کرینکو گفته است که در جلسه با آقازاده پیشرفت کار مورد بررسی قرار گرفته است. اما ظاهرا طرف ایرانی نسبت به پیشرفت کار رضایت چندانی ندارد. ایران طی ماه های گذشته تلاش کرده است به هر نحو ممکن روسیه را با انعقاد قراردادهای سنگین نظامی وفن آوری و وعده های متعدد درخصوص توسعه همکاری های هسته ای و ساخت نیروگاه های دیگر هسته ای درایران، درطرف خود نگاه دارد. این درحالی است که بسیاری ازناظران مسائل ایران، نسبت به وفاداری روسیه به ایران ابراز تردید جدی کرده اند.
متن طرح تحریم ایران، شامل سیاهه ای ازگام های متعددی است تهیه فن آوری هایی که برای جامعه بین المللی نگرانی تولید می کند را ممنوع می سازد. اگرچه روسیه طی ماه های گذشته همواره از مخالفت با تحریم ایران سخن گفته، اما همزمان نیزدر مقابل بی میلی واکراه ایران برای متوقف ساختن بخشی ازبرنامه هسته ای اش ازجمله غنی سازی اورانیوم، صبر خود را ازدست می دهد. از نگرانی های عمده روسیه درخصوص طرح پیشین تحریم ایران، گنجاندن مواردی بوده که عملا همکاری روسیه با ایران دراتمام نیروگاه بوشهر را با مشکل مواجه می کرد. اما به گفته لاوروف در متن جدید، هیچ اشاره ای به ممنوعیت همکاری وفعالیت درنیروگاه بوشهر نشده است.
ایران اعلام کرده است که تا مارس 2007 به راه اندازی 3000 دستگاه سانتریفوژ اقدام خواهد کرد. هدف نهایی اعلام شده توسط مقامات ایرانی ازجمله محمود احمدی نژاد راه اندازی بیش از60000 سانتریفوژ است. طی روزهای گذشته مقامات ایرانی از تجدید نظر در روابط خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی درصورت مواجه شدن با تحریم سخن گفته اند. موضوعی که در صورت اجرا، می تواند به پیچیده شدن بیشتر پرونده هسته ای ایران بیانجامد.
(عکس: خبرگزاری فارس: علی آقاربیع)