تهدید به تحریم پس از بن بست مذاکرات

نویسنده

‏‏jlili.jpg

مارک جان- پریسا حافظی ‏

قدرت های بزرگ روز شنبه به ایران دو هفته مهلت دادند تا جلوی برنامه هسته ای خود را بگیرد و یا با ‏تحریم های سخت تری مواجه شود. این تصمیم پس از پایان بی نتیجه گفتگوها و علیرغم حضور بی سابقه ‏آمریکا در مذاکرات گرفته شده است. ‏

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت امیدوار است ایران حالا فهمیده باشد که باید بین مشارکت و ‏‏”رویارویی یکی را انتخاب کند، که می تواند تنها به انزوای بیشتر بیانجامد.“‏

بااینحال، به نظر می رسد فعل و انفعالاتی که تنش های منطقه ای و بی ثباتی بازار نفت را بدنبال داشت، ‏همزمان با اصرار مذاکره کننده هسته ای ایران بر حتی بحث نکردن درباره تقاضای تعلیق غنی سازی ‏اورانیوم در نشست بعدی، سرانجام تیره و تاری داشته باشد.‏

خاویر سولانا رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا پس از پایان گفتگوهای شش ساعته در ژنو با حضور سعید ‏جلیلی و نیز نمایندگان آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، آلمان و انگلستان به عنوان قدرت های بزرگ دنیا، گفت: ‏‏”ما هنوز پاسخی را که بدنبالش بودیم، دریافت نکرده ایم.“‏

سولانا گفت او پس از پیشنهاد قبلی قدرت ها درباره مشوق های تجاری و فنی در ازای تعلیق غنی سازی، ‏منتظر یک پاسخ شفاف از تهران ظرف دو هفته تا یک ماه بوده است.‏

وقتی در کنفرانس خبری از سولانا پرسیدند درصورت امتناع، تهران با دور جدیدی از تحریم های شورای ‏امنیت سازمان ملل- که به عقیده کارشناسان اثرات خود بر اقتصاد کشور را آشکار ساخته است- روبرو خواهد ‏شد، پاسخ داد: “ایرانی ها خوب می دانند اگر کار دیگری نکنند، چه چیزی اتفاق خواهد افتاد.“‏

دیپلمات ها گفتند حضور نماینده ارشد آمریکا در گفتگوها به مشهود شدن اتحاد قدرت های بزرگ در این ‏مناقشه و تأکید بر لبریز شدن کاسه صبر آنها در برابر ایران کمک کرده است. ‏

یکی از دیپلمات ها در ژنو گفت: “چیز دیگری وجود ندارد که درباره آن گفتگو شود. ایرانی ها خود را در ‏خطر محروم شدن از گزینه های موجود قرار می دهند.” وی هشدار داد این خطر “آنها را در راهی قرار می ‏دهد که به معنی تنبیهات بیشتر از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا است.“‏

سولانا نسبت به تماس های “تلفنی یا حضوری” بیشتر با ایران ابراز امیدواری کرد، اما مسؤلان تأکید کردند ‏دیدارهای بعدی در سطح پایینتری نسبت به گفتگوهای روز شنبه برگزار خواهد شد. ‏

‎ ‎مشارکت یا مواجهه‎ ‎

شان مک کورمک سخنگوی وزارت خارجه در واشنگتن گفت: “ما امیدواریم مردم ایران درک کنند که ‏رهبرانشان می بایست بین مشارکت که به نفع همه است، و رویارویی که تنها به انزوای بیشتر می انجامد، ‏یکی را انتخاب کنند.“‏

ایران به عنوان چهارمین کشور بزرگ تولیده کننده نفت در دنیا، تردیدهای مربوط به خواست آن کشور در ‏تولید بمب هسته ای را رد می کند و می گوید برنامه هسته ای ایران در خدمت تولید جریان برق است. ‏

رویترز از سعید جلیلی پرسید آیا تهران درخواست تعلیق غنی سازی را به عنوان پیش شرط برای مذاکرات ‏فراگیر بر سر برنامه هسته ای مدنظر قرار خواهد داد؟ جلیلی پاسخ داد: “ما فقط درباره نقاط مشترک بسته ‏بحث خواهیم کرد.“‏

در عین حال، قدرت های بزرگ برای تسهیل آغاز مذاکرات به تهران پیشنهاد کرده اند ابتدا از توسعه برنامه ‏هسته ای دست بردارد تا شورای امنیت سازمان ملل هم در مقابل، جلوی تحریم های بیشتر را بگیرد.‏

اما یک دیپلمات بلندپایه ایرانی، این را هم رد کرد.‏

او گفت: “مسلم است که ما در نشست آینده با سولانا درباره توقف- دربرابر- توقف گفتگو نخواهیم کرد… این ‏مسأله نمی تواند پذیرفته شود زیرا غنی سازی حق ما است و ما هرگز از حقوق هسته ای خود صرفنظر ‏نخواهیم کرد.“‏

حضور آمریکا با سطحی بالا در این نشست به همراه اظهارات ایران در کم اهمیت جلوه دادن حمله آمریکا یا ‏اسرائیل، توانسته بود امیدها به ایجاد پیشرفت و کمک به کاهش بهای نفت از رکورد بی سابقه اش را در اوائل ‏هفته جاری زنده کند.‏

با اینحال، خوش بینی ها حتی پیش از شروع گفتگوها و همزمان با پافشاری آمریکا و ایران در تغییر نکردن ‏مواضع شان نقش بر آب شد. ‏

منبع: بوستون گلوب- 19 ژوئیه – 2008 ‏