روزنامه ابتکار در یازدهمین سال انتشار و در شماره دو هزار و ۸۵۰ با حکم دادسرای رسانه توقیف شد. دلیل توقیف این روزنامه از سوی مدیرمسئول آن، استفاده از تیتر “برکناری رییس سازمان زندان‌ها” عنوان شده است. در همین روز، هفته‌نامه صدا به سردبیری محمد قوچانی و با هویت “هفته‌نامه اعتدالیون” منتشر شد.
اصرار قوه قضاییه: اسماعیلی برکنار نشده
آیت‌الله صادق لاریجانی، رییس قوه‌قضاییه روز چهارشنبه و همزمان با تغییر رییس سازمان زندان‌ها با بیان اینکه “برخی‌ها علت تسامح نظام با فتنه‌گران را بد تلقی و آن را به معنی انفعال دستگاه قضایی و امنیتی در مقابل خود برداشت کرده‌اند” گفته بود: “به دادستان تهران و دادستان‌های سراسر کشور دستور اکید می‌دهم که با قاطعیت و رعایت ضوابط و مقررات قانونی در مقابل هرگونه فضاسازی، نشر اکاذیب و اخلال در امنیت ملی بایستند تا همگان بدانند که نظام اسلامی ایران نظامی نیست که به بهانه‌های واهی در مقابل فتنه‌گران و اخلال گران و حامیان آنان، به انفعال بیفتد و اگر تاکنون در مقابل آنان تسامحی از خود نشان داده از این پس هیچ‌گونه تسامحی نخواهد داشت”.
حالا گویا یکی از زیرمجموعه‌های دستگاه قضا که به تخلفات رسانه‌ای می‌پردازد، پیرو همین دستور حتی استفاده از عنوان “برکناری برای رییس سازمان زندان‌ها” را نپسندیده و بدون تذکر و توبیخ، در اولین قدم رای به توقیف روزنامه ابتکار داده است.
البته بسیاری از خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها نیز از حکم رییس قوه‌قضاییه در مورد غلامحسین اسماعیلی، رییس سازمان زندان‌ها تعبیر به برکناری کردند؛ همان طور که در تیتر خبرگزاری فارس، خبرآنلاین، جهان‌نیوز، فرارو و … هم استفاده شد. اما پس از اظهارنظر چند مقام قضایی مبنی بر اینکه این جابجایی، برای اسماعیلی “ترفیع” محسوب می‌شود، تقریبا تمامی روزنامه‌ها راه احتیاط در پیش گرفتند و از لفظ برکناری استفاده نکردند.
توقیف این روزنامه به استناد بند ۱۱ ماده ۶ قانون مطبوعات که “پخش شایعات و مطالب خلاف واقع و یا تحریف مطالب دیگران” را ممنوع می‌داند، صورت گرفته است.
از سوی دیگر مشخص نیست چرا گفت‌وگوی محمدعلی وکیلی، مدیرمسوول روزنامه ابتکار با خبرگزاری ایرنا که به بیان دلیل توقیف می‌پرداخت از دسترس خارج شده و تنها بازنشر آن از سوی وبسایت‌های دیگر قابل مشاهده است.
نام محمدعلی وکیلی در تابستان گذشته به عنوان گزینه مدیرعاملی ایرنا و سپس رییس مرکز ارتباطات، اطلاعات و تبلیغات دفتر رییس جمهوری مطرح بود که هر دو منتفی شد. مدیرکل فرهنگی در “نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها” و مدیریت “نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه چمران” اهواز از جمله سوابق مدیریتی اوست. روزنامه تحت مدیریت وکیلی در طول سالهای طولانی انتشار هیچ گاه توقیف نشد. این روزنامه همواره رسانه‌ای متمایل به هاشمی رفسنجانی شناخته می‌شده است. حتی گفته می‌شود که “روزنامه ابتکار تنها روزنامه‌ای بود که در سالهای ۸۴ تا ۹۲ به طور ثابت و مداوم از هاشمی رفسنجانی دفاع می‌کرد.”
این روزنامه از ابتدای سال جدید با تیم تحریری تازه و تغییر در آرایش و موضوع صفحات به روی دکه می‌آمد و توجه ویژه‌ای به موضوعات زنان و اقوام داشت. ابتکار جزو معدود روزنامه‌هایی بود که در گزارشی با عنوان “در بند ۳۵۰ اوین چه گذشت؟” به واقعه ضرب و جرح زندانیان سیاسی پرداخت. همچنین روز پنج‌شنبه گذشته، تیتر برکناری رییس سازمان زندان‌ها را در صفحه اول خود جای داد.
هفته‌نامه به جای روزنامه برای اعتدالیون
در همین روز اما هفته‌نامه صدا روی دکه ها ظاهر شد؛حاصل تلاش تیمی با سردبیری محمد قوچانی که طی سالهای اخیر انتشار نشریات پرشماری را بر عهده داشته اند. این گروه که هم اکنون انتشار نشریات تجربه و مهرنامه را نیز برعهده دارند، پیش از این هفته‌نامه‌ای به نام آسمان در اختیار داشتند که در دولت جدید، مجوز روزنامه گرفت و به عنوان نخستین روزنامه دولت تدبیر و امید، روی دکه آمد. اما خیلی زود به عنوان دومین روزنامه توقیف شده در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی شناخته شد.
حکم توقیف آسمان نیز از سوی دادسرای فرهنگ و رسانه در یکم اسفند ماه ۱۳۹۲ صادر و مدیر مسوول این روزنامه نیز بازداشت شد. دلیل توقیف آسمان و تحت تعقیب گرفتن مدیرمسوولش هم “انتشار مطالب خلاف موازین اسلامی و توهین به مقدسات اسلامی” اعلام شد. موضوع از این قرار بود که روزنامه آسمان در گزارشی، به نقل سخنان هرمیداس باوند، فعال سیاسی ملی‌گرا پرداخت که او در روایت خاطره‌ای از دهه ۶۰، حکم قصاص را “غیرانسانی” خوانده بود (تصویر گزارش).
روزنامه آسمان در اولین شماره عکسی بزرگ و تمام صفحه از حسن روحانی برای روی جلد خود انتخاب کرد. مشی این روزنامه نیز در سرمقاله محمد قوچانی، دفاع از دولت جدید عنوان شده بود.
اکنون صدا، نشریه جدید این تیم برای شماره اول، عکسی از آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را به عنوان جلد انتخاب کرده(تصویر صفحه اول) و شعار آن نیز “هفته‌نامه اعتدالیون” است. محمد قوچانی، سردبیر، فائزه شریف‌جوزدانی، صاحب‌امتیاز و مدیرمسوول، علی راعی، قائم‌مقام مدیرمسوول و اکبر منتجبی، دستیار سردبیر این هفته‌نامه هستند.
وقتی زور توقیف به ۹ دی نمی‌رسد
از سوی دیگر هفته‌نامه ۹ دی، رسانه‌ای که به مدیریت حمید رسایی، نماینده تهران منتشر می‌شد و یکی از پایگاه‌های رسانه‌ای اصولگرایان تندرو است، رفع توقیف شده است. این خبری است که هفته گذشته از سوی رسایی و در وبسایت شخصی‌اش منتشر شد و در آن با کنایه، رفع توقیف ۹ دی را برای آقایان هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی و علی جنتی خبری خوش دانست.
این هفته نامه که نام خود را از راهپیمایی حکومتی ۹ دی ۱۳۸۸ در “حمایت از نظام و رهبری” گرفته، نخستین بار در خرداد ماه ۱۳۹۰ توقیف شد. دلیل توقیف، انتشار مطالب اقتصادی (که در مجوز نشریه نبوده‌است) و انتشار کاریکاتوری از محمد خاتمی بدون لباس روحانیت عنوان شد اما رسایی دلیل اصلی را “انتقادات صریح از مشایی و جریان ساکتین فتنه” دانست.
دومین توقیف این هفته‌نامه در اسفند ماه سال گذشته صورت گرفت و در مستندات فراوانی که برای آن اعلام شد، توهین و تهمت به دولت و شخص حسن روحانی نیز وجود داشت. این توقیف اعتراضات فراوانی از سوی اصولگرایان به دنبال داشت و حتی چندین نماینده مجلس به آن اعتراض و آن را ناشی از تحمل کم دولت در شنیدن انتقادات تفسیر کردند. ۱۶۰ نماینده مجلس نیز به همین دلیل به وزیر ارشاد تذکر دادند که در نوع خود بی‌سابقه بود.
حالا و با گذشت حدود یک ماه از ابلاغ حکم توقیف، رسایی موفق شده تا حکم علیه رسانه خود را ملغی کند و وعده انتشار مجدد ۹ دی را بدهد؛ اتفاقی که تاکنون به ندرت برای رسانه‌های غیرحکومتی اتفاق افتاده است.
رسایی در وبسایتش با طرح کنایه‌آمیز “روحانی مچکریم” نوشته است: “جا دارد انتشار مجدد هفته نامه ۹ دی را به آقایان هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی و علی جنتی تبریک بگویم. چرا که آقای هاشمی نگران آزادی بیان (البته آزادی بیان رسانه های بزک کننده دشمنی آمریکا) بودند و اعتقاد داشتند کسانی که از آزادی بیان و بیان حقایق می ترسند از سانسور در رسانه ها استفاده می کنند. آقای روحانی نیز بارها از برخورد با رسانه ها (البته رسانه های هتاک و نه منتقد دولتش) انتقاد می کرد حتی بعد از توقیف ۹ دی گفت: بگذاریم میدان قلم و میدان بیان باز باشد تا حقایق برای مردم و جامعه تبیین شود. آقای جنتی وزیر ارشاد که خود سهم بسزایی در توقیف ۹ دی داشت، نیز بعد از توقیف روزنامه های هتاک اعلام کرده بود: نباید برای بیگانگان خوراک تهیه کنیم تا بگویند در ایران رسانه ها آزادی بیان ندارند! و رفع توقیف ۹ دی این بهانه را از دشمنان انقلاب گرفت.“
