آیا تاریخ در مذاکرات تکرار می‌شود؟

نویسنده

» تحلیل واشنگتن پست از اختلاف آمریکا و اسرائیل

سه دهه پیش آ‍زمون اراده سیاست خاورمیانه ای بین رئیس‌جمهور آمریکا و نخست وزیر اسرائیل به عنوان “ریگان یا بگین” مشهور شده بود. این هفته جریان مذاکرات ایران را می‌توان “باراک یا بی‌بی” خواند.

بنیامین نتانیاهو برخلاف مخالفت دولت اوباما در حال لابی کردن در کنگره آمریکاست تا علیه ایران تحریم‌های جدیدی اعمال کند. نتانیاهو روز یکشنبه گفت: “ایران زیر فشار اقتصادی است و ادامه این فشار یا افزایش آن می‌تواند به نتایج بهتر در روند دیپلماتیک منجر شود.”

پرزیدنت اوباما مخالف است. او اعتقاد دارد اگر کنگره تحریم‌های جدیدی اعمال کند می‌تواند مذاکرات را در مرحله حیاتی خود نابود کند. رهبر ایران ممکن است نتیجه بگیرد که تندروها به دنبال تغییر رژیم هستند و در آن صورت مقامات آمریکا هم گمان می‌کنند که ایرانی‌ها ممکن است تصمیم بگیرند از مذاکرات کنار بکشند و به تبع آن برنامه هسته‌ای خود را پیش ببرد و هرگونه حمله نظامی آمریکا و اسرائیل را خنثی کنند.

در سال ۱۹۸۱ بین آمریکا و اسرائیل در مورد فروش تجهیزات نظامی به عربستان سعودی اختلاف در گرفت. دولت اسرائیل با نخست وزیر آن، مناخیم بگین سعی داشت تصمیم رونالد ریگان را تغییر دهد. ریگان در این آزمون برنده شد و تجهیزات را به عربستان فروخت.

چانه‌زنی ایران این هفته در ژنو ادامه می‌یابد. قرار است این کشور در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه با گروه ۱+۵ دیدار کنند.

سخت‌ترین مسئله می‌تواند تقاضای ایران، به عنوان امضاء کننده ان‌پی‌تی، برای به رسمیت شناختن حق این کشور برای غنی‌سازی اورانیوم جهت مصارف صلح‌آمیز باشد. آمریکا اصرار دارد که ان‌پی‌تی چنین حقی را محفوظ نمی‌دارد. اما مذاکره‌کنندگان به ادبیاتی دست یافته‌اند که طی آن با حفظ وجهه ایران، غنی‌سازی نزدیک به درجه ساخت سلاح متوقف شود و غنی‌سازی برای مصارف غیرنظامی به صورت محدود انجام پذیرد.

معمولا در روند مذاکرات، زبانی اتخاذ می‌شود که دو طرف بتوانند برداشت خود را داشته باشند و در عین حال به نتیجه برسند. اما در این مورد آمریکا اصرار دارد که همه‌چیز باید دقیق و مشخص و صریح باشد. باید دو طرف بتوانند با نتیجه‌ای قطعی به خانه بروند و آنرا به مردم خود ارائه کنند.

این مسئله برای اسرائیل و همچنین برای ایران اهمیتی نمادین دارد. نتانیاهو می‌خواهد ایران اساسا هرگونه امکان ساخت سلاح هسته‌ای را از بین ببرد که به معنی توقف کامل غنی‌سازی است.

آمریکا اعتقاد دارد در مورد ایران این موضوع امکان‌پذیر نیست. در سال ۲۰۰۳ حسن روحانی مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران بود و این کشور به غرب پیشنهاد محدود کردن برنامه خود را داد. در آن زمان ایران حدود ۱۶۴ سانتریفیوژ داشت. آمریکا و اسرائیل پیشنهاد ایران را رد کردند و تصمیم گرفتند فشار بیشتری بیاورند. امروز ایران ۱۹۰۰۰ سانتریفیوژ دارد.

حالا مقامات آمریکا می‌ترسند با اصرار نتانیاهو برای فشار بیشتر دوباره چنین چیزی تکرار شود.

در سال ۱۹۸۱ یکی از نقش‌آفرینان اصلی شاهزاده بندر بن سلطان عربستان سعودی بود که در آن زمان یک دیپلمات و حالا رئیس اطلاعات عربستان است. رفتار عجیب بندر در ماه‌های اخیر مقامات آمریکایی را خشمگین کرده است و این خشم منجر به اقدامات جدید آمریکا جهت مستحکم کردن سیاست خود در قبال کشورهای خلیج فارس و مصر و سوریه شده است.

در مورد مصر وزارت خارجه آمریکا گروهی را به خلیج فارس می‌فرستد تا با عربستان و امارات در مورد کمک‌های سیاسی و مالی به انتقال مصر به سمت دموکراسی غیرنظامی کار کنند. در مورد سوریه آمریکا در حال کشف امکان ایجاد یک منطقه امن در کشور برای کمک‌های بشردوستانه است.

منبع: واشنگتن پست - 17 نوامبر 2013