محمد خان صفی اصفیا، رئیس اسبق سازمان برنامه و بودجه، استاد اسبق دانشکده فنی تهران، وزیر مشاور در امور اقتصادی و عمرانی کابینه دوم امیر عباس هویدا، هفته گذشته در بخش ویژه CCU بیمارستان ایرانمهر تهران بستری شد.
صفی اصفیاء متولد 1292 شمسی تهران، از اعضاء چهارمین گروه اعزامی دانشجویان ایرانی به فرنگ در عصر رضاشاهی است که دوران تحصیل خود را در فرانسه گذراند. او به دستور رضاشاه و اهتمام علی اکبر داور و محمد علی فروغی در 1311 هش به همراه 52 تن از دانشجویان ایرانی از جمله محسن هشترودی، یدالله سحابی، مصطفی قریب، حسین پیرنیا، محمود اعتماد زاده (م. بی آذین) و حسین جودت عازم فرنگ شد و در 1315 شمسی در رشته مهندسی معدن دانشگاه پلی تکنیک پاریس به اخذ مدرک دکتری این دانشگاه نائل شد.
اصفیاء که فصل گذشته همسر خود را نیز از دست داد، این روزها لحظات بسیار دشوار و توانفرسایی را در بیمارستان ایرانمهر تهران سپری می کند. او که سال ها سکاندار اقتصاد ایران بود، امروز در حالی روزهای پایانی زندگی خود را سپری می کند که در میان نسل جدیدی از ایرانیان و نیز دولتمردان کنونی کمتر نامی آشناست.
صفی اصفیاء در کنار دولتمردان گذشته همچون امیر عباس هویدا، منصور روحانی، عبدالله ریاضی، عباسعلی خلعتبری که در روزهای نخست انقلاب به جوخه های آتش سپرده شده بودند، از معدود دولتمردان عصر پهلوی دوم بود که پس از گذراندن حبس کوتاهی از سوی دادگاه انقلاب تبرئه و از زندان آزاد شد.
او یکی از مهمترین رجال سیاسی صد سال تاریخ معاصر ایران است که مورد اعتماد و وثوق تمام گروه ها و دسته بندی های رایج زمانه خود بود و هرگز نامش به خبث طینت و یا سیاسی کاری رذیلانه آلوده نشد. اصفیاء در سال های دهه 40 با تدبیر، کمال طلبی و عمق دوربینی که ذاتا در او نهفته بود موفق به تغییرات مثبتی در سازمان برنامه و به تبع آن اقتصاد ایران شد. از سوی دیگر، علینقی عالیخانی وزیر وقت اقتصاد این سال ها نیز همسو با او بستر مساعدی برای سرمایه گذاری خارجی و نیز سازوکار بهینه ایی برای کارآفرینان اقتصاد ایران در سال های دهه 40 فراهم کردند. ستون نویس معروف نشریه فرانسوی فیگارو چند روز پس از پایان دوران ریاست اصفیاء از سازمان برنامه، او و علینقی عالیخانی را “دو استوانه اساسی اقتصاد ایران پس از جنگ بین الملل دوم” نامید.
اصفیاء در سال 1334 به دعوت ابوالحسن ابتهاج و با سمت مشاور فعالیت خود را در سازمان برنامه و بودجه آغاز کرد و در سال های اقتدار و ریاست ابوالحسن ابتهاج بر سازمان برنامه سمت معاونت او را بر عهده گرفت و پس از او نیز از سال های 1347ـ1341 رسما ریاست سازمان برنامه را بر عهده داشت. اصفیا نقش تدوین گر و مجری برنامه سوم توسعه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی عصر پهلوی (1346-1341) داشت و در طی 60 سال از عمر سازمان برنامه پس از مسعود روغنی زنجانی طولانی ترین ریاست سازمان برنامه را بر عهده دار بود.
منبع: اعتماد ملی