سخن‌گوی قوه‌قضائیه خبر از آن داده که برای برخی از افرادی که به کشور بازگشته‌اند، توسط دادگاه حکم صادر شده و برخی دیگر در صورت عدم حضور به صورت غیابی محاکمه می شوند. این در حالی است که حسن روحانی، رئیس دولت یازدهم، چه در زمان تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۹۲ و چه پس از پیروزی در انتخابات، وعده داده بود که زمینه بازگشت افرادی که از ایران خارج شده‌اند را به کشور فراهم کند.
محسنی‌اژه‌ای در نشست خبری خود گفت “پنج تن از کسانی که در فتنه ۸۸” فعالیت داشتند و برخی از آن‌ها نیز “در خارج بودند و برگشتند”، پس از ارسال پرونده‌شان به دادگاه، محکوم شده‌اند. او اما از اعلام جزئیات حکم صادر شده و یا نام این افراد، خودداری گرد. به گفته‌ی اژه‌ای “برخی از افراد جدیدی که مسائل‌شان روشن شد نیز ممنوع‌الخروج شدند”.
این البته برای نخستین بار نیست که در دولت روحانی چنین اتفاقی رخ می‌دهد. برخی از افرادی که در سال‌های گذشته از کشور خارج شده بودند،پس از انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ به ایران بازگشتند. با این حال تعدادی از این افراد توسط نهادهای امنیتی بازداشت و پس از صدور حکم به زندان رفتند که از جمله می‌توان به سراج‌الدین میردامادی، کاظم برجسته، ساجده عرب‌سرخی، حسین نورانی‌نژاد و … اشاره کرد. این افراد همگی از فعالان نزدیک به نیروهای اصلاح‌طلب هستند.
حسن روحانی زمستان گذشته دستور داده بود کمیته‌ای برای بازگشت فعالان سیاسی خارج از کشور به ایران تشکیل شود. کمیته‌ای که تشکیل آن با واکنش‌های اصول‌گرایان مواجه شد. از جمله روزنامه جوان، نزدیک به دفتر سیاسی سپاه پاسداران، این طرح را “تلاشی مرموز” برای “نفوذ دادن عناصر نامطلوب” توسط “اپوزیسیون و سرویس‌های جاسوسی” به ایران توصیف کرده بود. پیش از آن روزنامه کیهان نیز نوشته بود که این مساله از سوی “رسانه‌های بیگانه” مطرح شده و هشدار داده بود که “وزارت اطلاعات، قوه قضاییه، نیروی انتظامی و سایر مراکز اطلاعاتی و امنیتی حق ندارند کم‌ترین مسامحه و غفلتی درباره این شبکه نفاق و ضد انقلاب داشته باشند”.
علاوه بر حسن روحانی، تاکنون چند تن از اعضای دولت وی گفته‌اند که ایرانیان خارج از کشور میتوانند به کشور بازگردند، گرچه تمامی آن‌ها عدم به وجود آمدن مشکل برای این افراد را منوط به “عدم انجام خلاف” در اعتراض‌های سال ۸۸ می‌دانند. از آن جمله محمود علوی، وزیر اطلاعات، گفته بود: “به تمامی کسانی که مرتکب خلافی نشدند و از کشور رفته‌اند، تضمین می‌دهیم که در صورت بازگشت هیچ مشکلی نداشته باشند”.
در همان سال نخست روی کار آمدن دولت روحانی معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت امور خارجه با اشاره به این‌که “سیاست و تاکید دکتر روحانی باز بودن درهای کشور بر روی همه ایرانیان خارج کشور است”، گفته بود: “به طیفی که تردید دارند، گفته ایم که ایمیل بزنند و اگر ترس کاذبی وجود دارد، ابهام را برای آنان برطرف کنیم”.
حسن قشقاوی همان زمان اضافه کرده بود: “دبیرخانه کمیته بازگشت ایرانیان خارج از کشور در وزارت اطلاعات تشکیل شده است و من به عنوان عضو این کمیته در جلسه‌های آن‌ها شرکت می‌کنم. جلسه‌های این کمیته به صورت منظم در وزرات اطلاعات تشکیل می‌شوند و این وزارت‌خانه به نتایج خوبی در این زمینه دست یافته و به زودی گزارش این جلسه‌ها منتشر خواهد شد. هیچ نهادی در کار این کمیته دخالت و کارشکنی نمی‌کند و کمیته در حال اجرای دستور رییس جمهور است”.
با این حال از همان روزهای نخست مطرح شدن این مباحث از سوی دولت روحانی یا فعالان خارج از کشور، اصول‌گرایان نسبت به آن واکنش نشان دادند. از جمله پس از آن‌که چند مقام دولت روحانی بحث‌هایی را درباره امکان بازگشت مطرح کردند، محسنی‌اژه‌ای گفت: “برخی افراد که در جریان فتنه ۸۸ در مظان اتهام بودند، و به خارج از کشور گریخته بودند، در اسفند به صورت غیابی محاکمه شده و محکوم شدند”.
اژه‌ای زمانی نیز در مورد بازگشت فعالان سیاسی به کشور گفته بود این فعالان میتوانند وارد کشور شوند، ولی در صورت ورود به کشور با پیگیری قضایی مواجه خواهند شد.
