مگر می شود بسیج در سیاست دخالت نکند؟

بهرام رفیعی
بهرام رفیعی

» دفاع نقدی از فعالیت سیاسی نظامیان تحت امر خود:

روز گذشته محمدرضا نقدی فرمانده بسیج مستضعفین با تعریفی جدید از بسیج، در توجیه دخالت این زیرمجموعه سپاه پاسداران در سیاست گفت: “بسیج یک عنصر مردمی است و دیانت مردم نیز عین سیاست‌شان است. اگر بگوییم بسیجیان در سیاست دخالت نکنند یعنی مردم در سیاست دخالت نکنند.”

محمدرضا نقدی که به تازگی و با حکم آیت الله خامنه ای به عنوان فرمانده بسیج منصوب شده است در ادامه این اظهاراتش افزود: “بسیج یک ارگان نظامی نیست و در مرکزیت خود نیز آن‌جایی وارد مسائل سیاسی می‌شود که بحث نظام و ضدنظام و انقلاب و ضدانقلاب وجود داشته باشد.”

وی همچنین با این تعریف که بسیج” به شکل سازمان یافته وارد مسایل جناحی نمی شود “درباره حمایت های سپاه و بسیج از یک گروه خاص با فرافکنی و برعکس جلوه دادن ماجرا اظهار داشت: “من این تعبیر را قبول ندارم زیرا بسیج زیر بار حرف زور آمریکا و عراق نرفت حال چه کسی می‌خواهد بسیج را زیر بار حرف خود ببرد از طرف دیگر افرادی که در این تشکل حضور دارند مستقل‌الرای‌ترین افرادند و زیر بار حرف کسی نمی‌روند.”

فرمانده بسیج در ادامه افزود: “البته ممکن است این انسان‌های آزاده (اعضای بسیج) نظراتی نیز داشته باشند که برای برخی خوشایند نباشد همانطور که در خیلی از جاه‌ها بسیجیان اقداماتی کرده و حرف‌هایی زده‌اند که برخلاف نظر افراد صاحب نفوذ بوده است.”

این اظهارات محمدرضا نقدی در تعریف جدید از نیروهای بسیج و دخالت آنها در امور سیاسی درحالی است که به گفته برخی از منتقدان دخالت نهادهای نظامی در امور سیاسی کشور “دخالت بسیج و سپاه در امور سیاسی مساله زیر بار حرف شخص یاگروهی رفتن نیست بلکه مساله این است که خود سپاه و بسیج با حمایت های خاص از یک گروه به آنها قدرت بخشیده و برای شان خط و مشی تعیین می کنند.”

از سوی دیگر تعریف جدید محمد رضا نقدی از بسیج و این که نیروهای این نهاد نظامی می توانند در امور سیاسی دخالت کنند درحقیقت تلاشی دیگر از فرماندهان سپاه پاسداران و بسیج برای توجیه دخالت های اخیر آنها در امور سیاسی، بویژه در انتخابات ریاست جمهوری و حوادث پس از آن است.

 

توجیه دخالت ها درامور سیاسی

اظهارات محمدرضا نقدی در تعریف جدید از بسیج و توجیه دخالت های این نهاد نظامی در امور سیاسی در حالی بیان می شود که پیش از این نیز بارها این مساله از سوی سپاه پاسداران و فرماندهان مختلف آن مطرح شده بود که “ممنوعیت قانونی دخالت نیروهای نظامی در امور سیاسی شامل بسیج نمی شود.”

در همین باره پیش از برگزاری انتخابات اخیر ریاست جمهوری و پس از انتقاد های فراوان بسیاری از چهره های سیاسی کشور از حمایت آشکار فرماندهان و نیروهای  سپاه پاسداران و بسیج از محمود احمدی نژاد، سپاه پاسداران در بیانیه ای به توجیه رفتار فرماندهان و نیروهای خود پرداخت.

سپاه پاسداران در این بیانیه خود که در اردیبهشت ماه سال جاری و در آستانه انتخابات منتشر شد، هرچند ضمن اعلام این مساله که “سپاه همواره در آستانه برگزاری انتخابات در کشور، کادر ثابت، وظیفه، پیمانی و بسیجی (ویژه) خود را از هر گونه دخالت و فعالیت له یا علیه کاندیداها برحذر می دارد” سعی کرد تا به نوعی خود را ملزم به اجرای قانون نشان دهد، اما در ادامه اعلام کرد که وابستگان به سپاه پاسداران و اعضای بسیج می توانند در امور سیاسی دخالت کنند.

سپاه پاسداران در ادامه بیانیه خود با تاکید بر این که براساس قوانین موجود (ماده 13 قانون مقررات استخدامی سپاه) بسیجی به فردی اطلاق می‌شود که داوطلبانه جهت تحقق ارتش20 میلیونی تحت پوشش سپاه درمی‌آید و  به موجب همین ماده قانونی بسیجیان به سه دسته “بسیج عادی” ، “بسیج فعال” و “بسیج ویژه یا پاسداران افتخاری” تقسیم می‌شوند” اعلام کرد که “عموم اقشار معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اهداف انقلاب اسلامی بسیجی تلقی می‌شوند” و “در هیچ یک از قوانین و مقررات موجود هرگز از آنان در غیر زمان بکارگیری به عنوان “نظامی” ذکر نشده است.”

به باور منتقدان عملکرد سیاسی نیروهای مسلح، این بیانیه سپاه پاسداران علاوه بر مغایرت با گفته آیت الله خمینی درباره این که “ دخالت نهادهای نظامی در امور سیاسی ممنوع است” و همچنین اصول قانون اساسی، برخلاف مقررات و قوانین داخلی نیروهای مسلح نیز بود.

این منتقدان، یادآور می شدند که بر اساس اصول و مواد قانون فعالیت نیروهای مسلح و همچنین بندهای مختلف “ماده یک” قانون مجازات نیروهای مسلح ، “کارکنان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و سازمان های وابسته و اعضای بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی” ، “محصلان موضوع قوانین استخدامی نیروهای مسلح – مراکز آموزش نظامی و انتظامی در داخل و خارج از کشور و نیز مراکز آموزش وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح” و همچنین “کسانی که به طور موقت در خدمت نیروهای مسلح هستند ” طبق قوانین استخدامی نیروهای مسلح در مدت مزبور از اعضای نیروهای مسلح محسوب شده و حق هیچ گونه دخالت در امور سیاسی یا حزبی را نخواهند داشت.

 

دفاع از نظام و ولایت توجیه دیگری برای دخالت

هرچند براساس اصول قانون اساسی و قوانین داخلی نیروهای مسلح  ، اعضای نهاد های نظامی مانند سپاه و بسیج حق دخالت در امور سیاسی را ندارند و هرگونه دخالت آنها علاوه بر نادیده گرفتن قانون، جرم نیز محسوب می شود، با این حال اما فرماندهان سپاه و بسیج در چند سال اخیر به شکل بی سابقه ای به دخالت در امور سیاسی می پردازند.

از آشکار ترین دخالت های فرماندهان این دو نهاد نظامی در سالیان اخیرتهدیدهای کاندیداهای اصلاح طلب و هواداران آنها در آستانه انتخابات اخیر ریاست جمهوری بود. و درحقیقت  در زمانی این دخالت اوج گرفت که دو روز مانده به برگزاری انتخابات(20 خرداد) رییس اداره سیاسی سپاه در مقاله ای با حمله به میرحسین موسوی و مهدی کروبی هواداران این دو کاندیدا را به تدارک برای انقلاب مخملی متهم کرده و اعلام کرد که “هر حرکتی برای انقلاب مخملی را در نطفه خفه خواهیم کرد.”

این در حالی بود که بعد از انتخابات و  پس از اعتراض گسترده مردم ، میرحسین موسوی و همچنین مهدی کروبی به نتیجه اعلام شده ، سپاه و بسیج نقش پررنگی دربازداشت فعالان سیاسی و سرکوب مردم معترض ایفا کردند .

درهمین باره علاوه بر اتهام زنی های هر روزه ی فرماندهان بسیج و سپاه ، محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران طی اظهاراتی بی سابقه با روایتی از اعترافات اجباری اعلام کرد که حامیان میرحسین موسوی بویژه سید محمد خاتمی و آیت الله موسوی خویینی ها قصد داشته اند رهبری را از تخت به زیر بکشند .

فرمانده سپاه پاسداران و دیگر سرداران سپاه و بسیج با این اتهام زنی و همچنین پرونده سازی های مختلف برای اصلاح طلبان و معترضان به انتخابات ریاست جمهوری سعی کردند که با حربه دخالت خود در امور سیاسی را کمرنگ کرده و این گونه وانمود کنند که در حال پاسداری از نظام و ولایت فقیه هستند.

این درحالی است که هم اکنون نیز فرماندهان سپاه و بسیج با  پیش کشیدن موضوعی مانند “تهدید و جنگ نرم” همچنان به دخالت خود در امور سیاسی و سرکوب منتقدان اصرار دارند.